Бибатпа Кӛшімова
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АЛА (Ала)
- АЛАБҦТАЛЫ (Алабуталы)
- АЛАЕШКІ (Алаешки)
- АЛАМҦРЫН (Аламурын)
- АЛАН (Алан)
| АҚШЫҢЫРАУ (Акшынырау) – қҧдықтар, Бейнеу ауданы. «Ағынды, мӛлдір, ауыз
сулы терең қҧдық» мәніндегі атау. АҚЫРМАҚ (Акырмак) – қор. Маңғысау ауданы. Ақ (сын есім) және ырмақ (зат есім) сӛздерінің бірігуінен жасалған. Мағынасы: «аққан су, арық маңындағы қорым». АЛА (Ала) – тӛбе, Қарақия ауданы. Азербайжан топонимиясында ала – «биік» мағынасын береді (Э.К.Мехралиев, 82). Ала – «биік тӛбе» мағынасындағы сӛз. АЛААТОРПА (Алааторпа) – қ., тереңдігі – 6 м., тӛбе, абс. биіктігі 76 м. Маңғыстау ауданы. Атау Алаат (зат есім, ру) және орпа (зат есім) сӛздерінің бірігуінен жасалған. Алат – ортағасырлық тҥрікмен руы. «Атаудың варианттары: ала-йонтлы, ула-йондлуг, алка-булак, алат, алачин, алан, булак–ат және т.б. Кӛнетҥркі тілінде бҧл этноним «ала аттылар», «ала аты барлар» деген мән береді: ала «шҧбар» йонт «ат» (Г.Айдаров, 359). Сонда атау «Алааат руының терең емес қҧдығы бар қонысы» деген мағына береді. АЛАБИЕ (Алабие) – м., Маңғыстау ауданы. Ала (сын есім) және бие (зат есім) сӛздерінің бірігуінен жасалған. Ала «биік», бие (биэ) «жаға» – «биік жағалы мҥйіс» мағынасындағы атау. АЛАБҦТАЛЫ (Алабуталы) – қон., Маңғыстау ауданы. Алабҧта – алабҧта тҧқымдасына жататын бір жылдық ӛсімдік. Осы жерде алабҧтаның кӛп, мол ӛсетіндігін білдіретін атау. АЛАЕШКІ (Алаешки) – тӛртк., абс. биіктігі 214 м. Маңғыстау ауданы. Ала (сын есім) және ешкі (зат есім) сӛздерінің бірігуінен жасалған. Жер қыртысы негізінен бор аралас тау жыныстарынан тҥзілген. Сондықтан атау, біздің пікірімізше, ала-қҧла (ақ боз, қара) болып жатқан ҥсті тегіс, тӛртбҧрышты биік тауға қатысты айтылған. АЛАМҦРЫН (Аламурын) – қон., Қарақия ауданы. Ала (сын есім) және мҧрын (зат есім) сӛздерінің бірігуінен жасалған. Атау сыртқы кӛрінісі шығыңқы, биік пішінді, ала-қҧла болып жатқан жерге берілген. АЛАН (Алан) – қ., Маңғыстау ауданы, Орталық Ҥстіртте. Ру атынан қойылған. «Аландар – біздің заманымыздың I ғасырлардан бастап біздің заманымыздың IV ғасырына дейінгі аралықта географиялық жағынан бҥгінгі Қазақстанның батыс аймағын қамти батысқа қарай Днепр, Дон, Днестр, Дунай аймақтарына дейін (уақытына қарай) мекендеген – сармат – савроматтар делінетін тайпалық бірлестіктің қҧрамында болған тайпа (С.Қондыбай, 2002, 286). С.И.Әжіғали: «Деректер Аландардың Арал-Каспий аймағында біразға дейін ӛмір сҥргендігін кӛрсетеді. Оның іздері Ҥстірттегі Аланқала атауы мен тҥрікмендердің алан (олам) тайпасының атауында да жатыр» (С.И.Аджигалиев, 66), – дейді. Алан этнонимін С.Атаниязов «Словарь туркменских этнонимов» атты монографиясында алан этнонимін кӛнеирандық арияна сӛзінен шығарады. Алан – «арийлер елі» (С.Атаниязов, 1988, 19). жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|