БАСТАУЫШ МЕКТЕП МАТЕМАТИКАСЫНДАҒЫ АРИФМЕТИКАЛЫҚ ҰҒЫМДАР ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 2.1 Бастауыш сыныптағы математика сабағында арифметикалық ұғымдармен таныстыру
2 БАСТАУЫШ МЕКТЕП МАТЕМАТИКАСЫНДАҒЫ АРИФМЕТИКАЛЫҚ ҰҒЫМДАР ЖӘНЕ ОНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 2.1 Бастауыш сыныптағы математика сабағында арифметикалық ұғымдармен таныстыру
Көбейту мен бөлуге қатысты алғанда: Көрнекі құралдар, оқулықтағы суреттер мен үлгі жазулар және нақты мысалдар арқылы түсіндіріліп, ілгеріде енгізілетін есептеу тәсілінің негізіне алынады. Келесі кезеңде мынадай екі ереже енгізіледі: 1. Жақшасыз өрнекте алдымен солдан оңға қарай көбейту және бөлу, ал сонан кейін қосу және азайту орындалады. 2. Егер өрнекте жақша болса, онда алдымен жақша ішіндегі амалдар орындалады.
0, 1, 10, 100 сандарын көбейту мен бөлудің ерекше жағдайлары.
а) Теңдіктерді салыстыру негізінде («М – 3 », 27 – 28 – беттер):
3 · 1 = 3, 5 · 1 = 5, 10 · 1 = 10, 100 · 1 = 100, 999 · 1 = 999
қорытынды жасалды: кез келген санды 1 – ге көбейткенде сол санның өзі шығады.
3 · 0 = 0, 5 · 0 = 0, 10 · 0 = 0, 100 · 0 = 0, 999 · 0 = 0
қорытынды жасалды: кез келген санды 0-ге көбейткенде нөл шығады.
ә) Бірдей қосылғыштарды қосу ретіндегі көбейтудің анықтамасы білімнің негізінде («М – 3 », 28 – 29 – беттер):
1 · 3 = 3, 1 · 9 = 9, 1 · 99 = 99, 1 · 999 = 999, 1 · 3 =1 + 1 +1 = 3;
1 · 9 = 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1= 9
және т.б. қорытынды: 1-ді кез келген санға көбейткенде, сол санның өзі шығады.
2.2 Арифметикалық ұғымдарды сабақ процесінде қолдану
16 · 5 және 80 : 5 – бірліктерді көбейткенде қосымша ондық шығады және бірлік нөлге тең болады, бөлінгіш ыңғайлы қосылғыштардың қосындысына келтіріледі.
26 · 3 және 78 : 3 – бірліктерді көбейткенде қосымша ондық шығады және бірлік нөлден өзгеше, бөлінгіш ыңғайлы қосылғыштардың қосындысына келтіріледі.
92 · 4 және 368 : 4 – ондықтарды көбейткенде қосымша жүздік шығады, бөлінгіш ыңғайлы қосылғыштардың қосындысына келтіріледі.
32 · 5 және 160 : 5 – бірліктерді көбейткенде қосымша ондық шығады және бірлік нөлге тең және ондықтарды көбейткенде қосымша жүздік шығады, бөлінгіш ыңғайлы қосылғыштардың қосындысына келтіріледі.
234 · 2 және 468 : 2 - бірліктерді көбейткенде қосымша ондық шықпайды және ондықтарды көбейткенде қосымша жүздік шықпайды, бөлінгіш разрядтық қосылғыштардың қосындысына келтіріледі;
Қосындыны санға көбейту және бөлу тәсілдеріне негізделген ауызша есептеулер біртіндеп күрделене түсетін ретпен қарастырылады, мысалы, 34 · 2 және 68 : 2 – бірліктерді көбейткенде қосымша ондық шықпайды, бөлінгіш разрядтық қосылғыштардың қосындысына келтіріледі;
ҚОРЫТЫНДЫ Бастауыш мектептегі математиканы, оны оқытып-үйрету арнайы мақсат көздейді.
1.Білімділік - бағдарламаға сәйкес математикалық білім, біліктілік және дағдылардың белгілі бір көлемін оқушылардың игеруі; 2.Тәрбиелік – шынайы ғылыми дүниетанымдық көзқарасты жоғарғы ізгі игіліктер мен сапаларды, еңбекке дайын болу тағы басқа қасиеттерді қалыптастыру; 3.дамытушылық – логикалық құрылымдар мен ойлаудың математикалық стилін дамыта түсу; 4.Практикалық – меңгерген математикалық білімдерін нақтылы жағдайларда практикалық есептерді мәселелерді шешуде қолдана білумен байланысты біліктілік қалыптастыру.