1.5 љ±бырды созу ар›ылы пішіндеу Їшін ба“ыттап±ста“ышты калибрлеу
А0 йлшемі дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ішкі пішінімен аны›талады:
Бйлігі
, (1.16)
Деформация оша“ына ба“ыттап±ста“ыштыЈ т±ра›ты енуін ›амтамассыздандыру Їшін 0,50 б±рышпен орындайды.
Ба“ыттап±ста“ыштыЈ алдыЈ“ы тЩжін домала›тау радиусы:
(1.17)
Ба“ыттап±ста“ыштыЈ соЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы
(1.18)
Ба“ыттап±ста“ыштыЈ ж±мыс бетініЈ сырт›ы радиуспен тЇйісуі дайын ›±быр б±рышыныЈ домала›тау ішкі радиусына теЈ:
(1.19)
Дайындаманы сы“у йлшемімен жЩне са›ина параметрінен ба“ыттап±ста“ыштыЈ ±зынды“ын аны›тайды:
(1.20)
Ба“ыттап±ста“ыштыЈ кйлденеЈ ›имасы дайын ›±бырдыЈ ішкі каналыныЈ кйлденеЈ ›имасына сЩйкес келеді. Созу кЇшін азайту жЩне ›±бырды жа›сы жылжыту ма›сатымен ба“ыттап±ста“ышты 1:450 конуспен жасайды.
1.6 Созу мен пішіндеудіЈ энергокЇштік параметрлері
ЭнергокЇштік параметрлерін есептеу Їрдісіне мынадай аЈы›тамалар енеді:
– аралы› пішінніЈ дайындаманыЈ бастап›ы ауданы, жЩне дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ на›ты ›арастырылып пішіннен тЩуелділіктегі математикалы› йрнек бойынша белгілі;
– дайындама ауданыныЈ жЩне дайын (аралы›) ›±бырдыЈ ›атынасы ретінде йткес бойынша созу коэфициенті:
(1.21)
– йткелдер бойынша деформация шамасы:
(1.22)
– ба“ыттап±ста“ышсыз кйп б±рышты ›±бырды пішіндеуге ›ажетті созудыЈ тарту кЇші:
, (1.23)
м±нда“ы
Формулада“ы бірінші ›±раушы таза пішіндеу деформацияныЈ ж±мысын, ал екінші периметр йзгеруі бойынша деформация ж±мысын аны›тайды. Формуланы йрнектеу (шы“ару) кезінде Їйкеліс коэфициентін =0,12, созу са›инасыныЈ кйлбеулік б±рышын = 12° (оЈтайлы) деп ›абылдайды.
љыс›а ба“ыттап±ста“ышта ›±бырда пішіндеу Їшін ›ажетті тарту кЇшін бір белгілі тЩуелділіктен домала› ›±бырларды созуда“ы кЇшті есептеуде на›ты ›арастырылып отыр“ан ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ пішінен тЩуелділігін йзгерте отырып аны›тайды:
(1.24)
(1.25)
м±нда“ы: - са›инаныЈ ж±мыс бетініЈ кйлбеулік б±рышы;
- ба“ыттап±ста“ышпен, білікше жЩне ›±быр
арасында“ы Їйкеліс коэфициенті (±сынылады
);
– дайын ›±бырдыЈ орташа соЈ“ы радиусыныЈ
ба“ыттап±ста“ыш радиусына ›атынасы.
Сонды›тан коэфициенті тартылатын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ дйЈгелек (до“ал) пішінін ескереді, оны пішінді ›±бырдыЈ созу кЇшін есептеу кезінде йзгертуге болады.
2 Ба“ыттап ±ста“ышта ›абыр“а ›алынды“ы айнымалы ›±бырларды созып пішімдеудіЈ технологиялы› параметрлерін есептеу
2.1 Алты›ырлы дйЈгелек ›±бырлар тесік «кілті» ≥15мм
Бастап›ы берілгендері (3-сурет): Dт =30 мм, А = 20 мм, гв = 1,0 мм, h1 = 5 мм, σ02= 300 МПа, Т1 = Т2 = 88,9 мм, f= 0,09.
3 сурет – Алты›ырлы тесікті дйЈгелекті ›±бырлар
2.1.1 Пішіндеу Щдісін таЈдау. Берілген ›±бырды теЈдеу ›ыс›а ±ста“ышта созумен орындалады.
2.1.2 Бастап›ы дайындаманыЈ пішіндеуде йлшемін есептеу. Пішіндеу б±рыштарында“ы ›±быр ›абыр“асыныЈ ›алынды“ы:
мм (2.1)
м±нда“ы
Дайын ›±бырдыЈ ›абыр“асыныЈ орташа шартты ›асында“ы:
мм
йткенде сы“уды Е= 30% деп аламыз.
Созу са›инасы тЇзуші кйлбеулік б±рышы: β = 8°.
Дайындаманы пішіндеу Їшін бастап›ы ›абыр“аныЈ ›алынды“ы
;
,
м±нда“ы nз-1, осыдан Sз = 5,245 мм.
ДайындаманыЈ ішкі бетімен ба“ыттап±ста“ышты дйЈгелектеу радиусы арасында“ы санылау шамасы δ = 1,0 мм.
ДайындаманыЈ сырт›ы диаметрі келесіге сЩйкес,
Dз = 2(0,5774А - 0,1547rв) + 2δ + 2S3 = = 2(0,5774 • 20 - 0,1547 1) + 2 • 1 + 2 5,245 = 35,276 мм.
2.1.3 Технологиялы› аспапты (созу са›инасын, ба“ыттап±ста“ышты) калибрлеу. Б±л пішін Їшін созу са›инасы тЇзетін кйлбеу б±рышы β = 8° ›абылданып отыр.
2.1.4 Созу са›инасыныЈ параметрлерін есептеу:
- са›инаныЈ ж±мыс айма“ыныЈ ±зынды“ы (4-сурет )
с= (D3 -Dт )/(2tgβ) = (35,276 - 30)/(2 • 0,1405) = 18,77 мм;
- калибрлеу белдігініЈ ені е = 4,0 мм;
- шы“у бйлігініЈ ±зынды“ы k = 2 • 4 = 8 мм;
- са›инаныЈ конусты› айма“ыныЈ ±зынды“ы lk = 88,9 - (8 + 4 ) = 76,9 мм.
2.1.5 Са›инаныЈ кіру каналыныЈ формасы жЩне йлшемі. Б±л берілген пішін Їшін са›инаныЈ кіру каналыныЈ тесігініЈ формасы
– шеЈбер диаметрі
Dвх =30 + 2 -76,9tg8° = 51,615 мм
Са›ина каналыныЈ кіру тесігініЈ домала›тау радиусы = 2,0 мм.
4 сурет – Созу са›инасы
2.1.6 Са›инаныЈ кіру каналыныЈ пішіні жЩне йлшемі. Олар дайын пішін йлшеміне жЩне пішініне сЩйкес келеді.
2.1.7 Ба“ыттап ±ста“ыш параметрлерініЈ есебі:
– ба“ыттап±ста“ыш (5-сурет) кілтке келетін ›ырларыныЈ йлшемі Ао = А = 20 мм;
– ж±мыс бетініЈ жанасу радиусы r = 1,0 мм;
– ба“ыттап±ста“ыштыЈ алдыЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы r1 = 0,05 • 20 = 1,0 мм;
– ба“ыттап±ста“ыштыЈ кейінгі (соЈ“ы) тЩжініЈ домала›тау радиусы r2 = 0,1 • 20 = 2,0мм;
– т±ра›ты деформация оша“ына кіруді ›амтамасыз етуші ба“ыттап±ста“ыш бйлігініЈ ±зынды“ы 0,5° б±рыш кйлбеулікпен орындалады m1= 2·4 = 8 мм;
– ба“ыттап±ста“ыш ±зынды“ы L0= 1,2 (18,77 + 4) + 8 + 2 = 37,324 мм.
Созу ба“ытына ›арай ба“ыттап±ста“ыш ›ырлардыЈ 1:450 кйлбуелігімен орындалады.
Алты›ыр бойынша 1:450 кйлбеулік.
Сурет 5 – Пішіндеу Їшін ба“ыттап±ста“ыш
2.2 ®рдістіЈ негізгі параметрлері
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы:
= 3,14 (35,276 - 5,245) 5,245 = 494,85 мм2.
Дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
= 3,14 152 - 0,865 202 + 0,323 12 = 361,18 мм2.
Тарту коэффициенті, тЩуелді
= 494,85/361,18= 1,37.
Деформация шамасы, тЩуелді
= (1 - 1/1,37)-100 = 27,01 %.
Созу кЇші, тЩуелді
1 кесте – Пішімдеу тЩуелділігініЈ (ЇрдісініЈ) есептік параметрлері
h2, ммSср, ммFТ, мм, мм3,6064,535361,181,0WS3, ммr0, мм1,8345,2452,0, ммF3, мм2, %35,276494,851,3727,01с, ммk, ммlк, мм, мм18,778,076,951,615P, не, мм7129,60,094,0ОправкаА0, ммL0, мм, ммr, мм2037,3248,01,0, мм, мм
Пішімдеу ЇрдісініЈ барлы› есептік параметрлері кестеге (1 кестеге) енгізіледі.(сводят)
2.2.1 Асты›ырлы тесігі бар дйЈгелек (екійткелді) ›±бырлар. Бастап›ы берілгені (6-сурет): = 120мм, А = 75мм, rв = 3,0мм, = 25мм, 0,2 = 300МПа, = 2 = 177,8мм, = 0,09.
2.2.2 Пішіндеу Щдісін таЈдау. итлім ар›ылы деформациялан“ан ›±бырлардыЈ > 30% екінші рет йткізумен пішіндейді. Сонды›тан осы ›±бырларды екі йткелді ›ыс›а ба“ыт±ста“ышта созуды.
2.2.3 Пішіндеу Їшін бастап›ы дайындаманыЈ йлшемініЈ есебі. Пішін б±рышында“ы ›±бырдыЈ ›абыр“а ›алыЈды“ы.
= 60 - 0,5774 75 + 0,1547 3 = 17,16мм,
м±нда“ы:
Дайын ›±бырдыЈ орташа шартты ›абыр“асыныЈ ›алыЈды“ы, тЩуелді
= (17,16 + 25-2/3) = 22,38мм.
итлім Їшін ›абыр“а ›алыЈды“ы бойынша сы“уды (обжатие) E= 30% деп аламыз
Созу са›инасыныЈ тЇзетін кйлбеу б±рышы = 8°.
6 сурет – Алты›ырлы тесігі бар дйЈгелек ›±бырдыЈ пішіні
Дайындаманы пішіндеу Їшін ›абыр“аныЈ бастап›ы ›алыЈды“ы, тЩуелді:
мм
– ›абыр“аныЈ ›ор коэффициенті.
Бірінші жЩне екінші йткелдер Їшін ба“ыт±ста“ыштыЈ домала›тау радиусы мен ›±бырдыЈ ішкі бетініЈ арасында“ы саЈылау шамасы:
.
ДайындаманыЈ сырт›ы диаметрі, тЩуелді
2.2.4 Аралы› пішінніЈ йлшемдерін есептеу.
Алты›ырлы тесік йлшеміне келетін кілт
Ішкі пішінніЈ ›ырларыныЈ жанасу радиусы.
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
Дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
Жалпы жЩне йткелдер бойынша тарту коэффиценттері
общ =13047,22/6447 = 2,023;
кезінде = 1,
=2,023/1,422 = 1,422.
Аралы› пішімніЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
=/=13047,22/1,422 = 9171,44 мм2.
љ±бырдыЈ аралы› пішінініЈ сырт›ы диаметрі
љабыр“аныЈ ›алыЈ жері
љабыр“аныЈ ж±›а жері
м±нда“ы:
2.2.5 Технологиялы› аспаптарды калибрлеу. Дайындаманы есептеу кезінде созу са›инасыныЈ тЇзетін кйлбеу б±рышын таЈдап алады. Бірінші жЩне екіші йткелдер Їшін
1-ші жЩне 2-ші йткелдер созу са›инасыныЈ параметрлерініЈ есебі:
- са›инаныЈ ж±мыс айма“ыныЈ ±зынды“ы
1-ші йткел
= ()/(2) = (160,52 - 136,79)/(28°) = 84,42 мм;
2-ші йткел
Калибрлеуші белдіктіЈ ені ;
– шы“у ЇрдісініЈ ±зынды“ы
– са›инаныЈ конусты айма“ыныЈ ±зынды“ы
7 сурет - Созу са›инасы
Са›инаныЈ ену каналыныЈ пішіні жЩне йлшемдері – шеЈбер
диаметрі:
-
ші йткел Їшін
-
ші йткел Їшін
1-ші жЩне 2-ші йткелдер Їшін са›ина каналыныЈ кіру тесігініЈ
формаса›тау радиусы r0 = 8,0 мм.
1-ші жЩне 2-ші йткелдерініЈ са›ина каналыныЈ кіру формасы жЩне йлшемдері аралы› немесе дайын пішін пішіні мен йлшемдеріне сЩйкес келеді, сЩйкес.
Алты ›ыр бойынша кйлбеулік 1: 450
-
сурет – Пішімдеуге арнал“ан ба“ыттап±ста“ыш
1-ші жЩне 2-ші йткелдер Їшін ба“ыттап ±ста“ыш параметрлерініЈ есебі:
– ба“ыттап ±ста“ыш ›ырларыныЈ йлшемі, <<кілтпен>>
– ж±мыс жазы›тарыныЈ жанасу радиусы ,
– ба“ыттап ±ста“ыштыЈ алдыЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы
– ба“ыттап ±ста“ыштыЈ соЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы
,
Деформация оша“ына т±ра›ты кіруді ›амтамасыз етуші ба“ыттап ±ста“ыш бйлігініЈ ±зынды“ы 0,50 градус б±рыш кйлбеулікпен орындалады.
– ба“ыттап±ста“ыш ±зынды“ы:
Созу ба“ытына ›арай ба“ыттап ±ста“ыш ›ырлардыЈ 1:450 колбеулігімен орындалады.
иткелдер бойынша ЇрдістіЈ негізгі параметрлері
Деформция шамасы
Созу кЇші:
-
ші йткелде
-
ші йткелде:
2 кесте - Пішімдеу ЇрдісініЈ есептік параметрлері
1-ші йткел 160,5213047,2232,421,4229171,4805,5136,7928,423,057,084,4214,0156,8180,868 8,02,519925229,7 2-ші йткел2,02322,3864471201,422753,02,525,017,16W7,059,7314156,8164,07 1,4228,029,7141171 3,542Ба“ыттап±ста“ыштар1-ші
йткел
2-ші
йткел131,7
101,5780,0
7514,0
14б0
5,5
3,04,0
3,758,0
7,5
Р2= 1,05 • 300 • 6447(1 - 6447/9171,44) • 2,340 = 141171Н.
Пішімдеу ЇрдісініЈ барлы› есептік параметрлері кестеге (2 кестеге) енгізіледі.
2.3 Тйртб±рышты 20 мм тесігі бар дйЈгелек ›±бырлар
Бастап›ы берілгендері
Пішімдеу Щдісін таЈдау
Берілген ›±бырларды екі йткелмен ›ыс›а ба“ыттап ±ста“ышта созумен пішімдеу. Пішімдеу Їшін бастап›ы дайындаманыЈ йлшемдерін есептеу.
Дайын ›±бырдыЈ пішім б±рыштарында“ы ›абыр“а ›алыЈды“ы
Дайын ›±бырдыЈ ›абыр“асыныЈорташа жарты ›алыЈды“ы
иту бойынша сы“уды Е = 30% деп аламыз
Созу са›инасыныЈ тЇзетін кйлбеу б±рышы:
Пішімдеу Їшін бастап›ы дайындаманыЈ ›абыр“а ›алыЈды“ы
Сурет 9 – тйртб±рыш тесігі бар дйЈгелек ›±бырдыЈ пішіні
м±нда“ы
Ба“ыттан ±ста“ыштыЈ дйЈгелену радиусы мен бірінші жЩне екінші йтілімдер Їшін трубаныЈ ішкі бетініЈ арасында“ы саЈылау мйлшері.
ДайындаманыЈ сырт›ы диаметрі
Аралы› пішім йлшемдерін есептеу.
Ішкі пішім ›ырларыныЈ йлшемдері
Ішкі пішім ›ырларыныЈ жанасу радиусы
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
Дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы.
Жалпы жЩне йтілімдер бойынша керілу коэффициенті
;
бол“анда
Аралы› пішімніЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
љ±бырдыЈ аралы› пішімініЈ сырт›ы радиусы
љ±бырдыЈ аралы› пішімініЈ сырт›ы диаметрі
љабыр“аныЈ ›алыЈ жа“ы
љабыр“аныЈ ж±›а жа“ы
Достарыңызбен бөлісу: |