Дәріс жоспары

жүктеу/скачать 483.73 Kb.

бет	4/4
Дата	07.12.2023
өлшемі	483.73 Kb.
	#485867

1 2 3 4

Шыгындар 2 РК 1 дәріс

Тұрақты шығындар - бұл өндіріс көлемінің өзгерістері мен өнімнің өткізуі сомасына әсер етпейтін шығындар. Олар техника жартылай не толық жұмыс істеп немесе тіпті жұмыс істемей тұрса да есептеледі. Тұрақты шығындар абсолюттік сома бойынша талданады. Бұл топқа жататындар: жалға берілетін төлем; негізгі активтердің амортизациясы (мерзімді қарыздарды ауық-ауық төлеу жарнасымен не сатып алу жолымен төлеп құтылу); материалдық емес активтердің тозуы; ғимараттар мен үй-жайлардың күтуіне кететін шығындар; кадрларды даярлауға шығатын шығындар және т.б.
Аралас шығындар – оған шамасы өндірістің көлемінің өсуімен немесе төмендеуімен өзгеретін шығындар кіреді, бірақ, ауыспалы шығындарға қарағанда, тура сайма-сай емес. Басқаша айтқанда, бұл шығындардың тұрақты да, ауыспалы компоненттері бар. Мысалдар: тұрақты – сыйлық еңбекақы, сатудан пайыздарды қарастыратын сауда агеттерінің сыйақысы; өнімнің сақтауы мен тасымалдауына шығындар; коммуникацияларға (телефон, Интернет және т.б.).

Шығындар деңгейі мен өнімділік деңгейінің қатынасы келесі формуламен анықталады:

Залалсыздық нүктесін анықтау

Кәсіпорында шығындар деңгейін “Шығын – Көлем - Пайда” талдауында “1 теңге тауарлық өнімге жұмсалатын шығынды” анықтайды:

Шж /ТӨ < 1

Егер қатынас бірге тең болса, онда бұл заласыздық нүктесі және осы нүктеге сәйкес келетін өндіріс көлемі сындық өндіріс көлемі деп аталады.

Сындық шама – шығындар мен табыс шамасы теңесетін өндіріс көлемі, яғни бұл көлемде ол рентабельді бола бастайды. Сындық көлемді анықтаудың аналитикалық әдісі:

Qсынд = Штұрақты / (Б – Sауысп )

Штұрақты – жалпы тұрақты шығындар;

Б – өнім бірлігінің көптеп сату бағасы;

Sауысп – меншікті ауыспалы шығын.

Залалсыздық нүктесін анықтаудың графиктік әдісі

50
100
150
200
250
282
Ш, млн.тг
Штұр
Шауысп
Жалпы түсім
250
500
750
1000
1300
1234
Q, бірл.
АО

Залалсыздық нүктесін есептеу

Мысалы: Кәсіпорын өнімді бір бірлігіне 10 $ сатады, тұрақты шығындар 3000 $, 800 бірлік максималды өндіріс көлемі кезіндегі жалпы шығын 6200$.
Шешуі: V = TC – FC = 6200 – 3000 = 3200
Q = 3000/ (10-4) = 500

Өнімнің өзіндік құнын төмендету жолдары

үздіксіз техникалық прогресс
мамандандыру мен серіктестіруді кеңейту
еңбек өнімділігін артыру
үнемдеу режимін сақтау
цехтік және жалпы зауыттықшығындарды қысқарту
ақаулардан болатын жоғалтуларды азайту

жүктеу/скачать 483.73 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4