3. Әлсiз қышқыл мен әлсiз негiзден түзiлген тұздар гидролизденгенде тұздың катионы
да, анионы да сумен әрекеттеседi. Мұндай тұздарға жатады: (NH
4
)
2
CO
3
, (NH
4
)
2
S,
(СН
3
СОО)
3
Ғе,
т.б. Ортаның реакциясы гидролиз нәтижесiнде түзiлетiн қышқыл мен негiздiң
салыстырмалы күшiне байланысты, қайсысының күшi басым болса, ерiтiндi ортасы соны
көрсетедi (әлсiз қышқылдық немесе әлсiз негiздiк ортаны). Әлсiз қышқылдар мен
негiздердiң күшiн олардың диссоциациялану константалары айқындайды. Мысалы, аммоний
ацетатының гидролизiн алайық:
а) молекулалық теңдеу:
CH
3
COONH
4
+ HOH ↔ CH
3
COOH + NH
4
OH
б) толық иондық теңдеу:
CH
3
COO
-
+ NH
4
+
+ HOH ↔ CH
3
COOH + NH
4
OH
в) қысқаша иондық теңдеу жазылмайды, себебi - гидролиз нәтижесiнде
түзiлген қышқыл да, негiз де әлсiз.
Аммоний ацетатының судағы ерiтiндiсiнiң реакциясы бейтарап (рН = 7) болады.
Себебi: сiрке қышқылы мен аммоний гидрооксидiнiң диссоциациялану константалары бiр-
бiрiне тең, сандық мәнi – 1,8·10
-5
. Жалпы алғанда:
К
қышқыл
> К
негiз
болса, орта әлсiз қышқылдық болады;
К
негiз
> К
қышқыл
болса, орта әлсiз негiздiк болады;
К
негiз
= К
қышқыл
болса, орта бейтарап болады.
4. Күштi қышқыл мен күштi негiзден түзiлген тұздар гидролизденбейдi. Мұндай
тұздарға NaCl, NaNO
3
, Na
2
SO
4
, KCl, KNO
3
, K
2
SO
4
, т.б. тұздар жатады. Бұл тұздардың
аниондары да, катиондары да судың диссоциациялануы нәтижесiнде түзiлетiн Н
+
, ОН
-
-
|
