Қабылданған шешімдердің эконмикалық түсіндірмесі

Өрт шығыны оның жалғасуы және температурасына байланысты. Өрттің кез келген ұзақтылығы және температурасында құрылыс конструкциясы бұзылады.

Тасушы конструкция ғимаратының бұзылуы максималды шығынымен жиі байланысты, өйткені өрт кезінде ауыр конструкциялар құлағанда барлық бұзылуды аяқтайды, бөлмеде орналасқан. Құрылыс конструкциялардың бұзылуы локальды және жалпы сипатта болуы мүмкін, ғимараттың шешуші жоспарлы конструкциясына байланысты, сол сияқты өрт сөндіру бойынша өрт бөлімдерінің үздік қимылына. Отсөндіргіш құрал негізінде су қолданлады.

Экономикалық көрсеткіштерді анықтау:

К_1,2-капитальды шығындар,

ι_1,2-экономикалық шығындар,

J_1,2-өрттің қатері.

Резервуарлы паркта өртті сөндіру үшін, гарнизон техникасы. Күштермен құралдарды жұмылдыру жоспарына сәйкес қолданылады. Бұл кезде автоматты түрде күштер мен құралдар №2 шақырту бойынша келеді, бірінші және екінші нұсқада сияқты.

Статистикалық берілгендер анализінен сумен өрт сөндіру 90 минут деп аламыз, эксплуатационды шығындар мына формула бойынша анықталады:

J₁=J_ам+J_гсм+J_зп+J_ос+J_трто,

Мұндағы J_зп-еңбек ақысы шығыны;

J_трто,-сөндіруге, жөндеуге, техникалы қызметке кеткен шығын.

J_ам-аммортизациялық шығарымдар.

J_ос-отсөндіргіш құралдар шығыны.

J_гсм-жанғышмайлау материалдар шығыны.

Екі нұсқа үшін де эксплуатационды оларды анықтаймыз, ГСМ-нан басқасы.

Өрттің сумен сөндіру үшін эксплуатационды шығынды анықтаймыз.

1 м³ судың құны-4 тенге. Сөндіруге төрт өрт автокөлігін және 6 оқпан

ГПС-600 және 8 оқпан «А» орналастыру қажет. Өрттегі жұмыс үшін жеке құрамның 8 бөлімшесі керек.

ГСМ-ға шығынды анықтаймыз.Су беруге АҚ-40 (130) 63 4 авто-көлігі және басқа да арнайы техника жұмыс істейді. ГСМ шығынын анықтау үшін кестені құрамыз.

Шығындалған бензинның құны құрайды:

С_гсм=С*1,25=2970*1,25=3712,5 тенге.

Суды қолданы құны. 1-кесте.

Кесте 1.

ӨА маркасы	Мөлшері (шт.)	Жұмыс уақыты (мин.)	жағармайдың шығыны	Жалпы шығын (л.)	Жағармай маркас	1 литрге құны	Сумма
АЦ-40	1	30	0,33	9,9	АИ-80	90	963,3
Қорытынды:				9,9			963,3

Майлауға шығындалғанды ескере отырып шығындалған бензиннің құны құрайды:

Жалақы шығынын анықтаймыз, ол үшін ведомосттан берілгендерді аламыз:

1. 
   2 бөлімшеге қарауыл бастығы 182430 теңге
   
2. 
   Бөлімше командирі 73700 * 2 = 147400тг.
   
3. 
   Жүргізушілер 73370 * 2 = 146740тг.
   
4. 
   Өрт сөндірушілер 68600 * 4 = 274400 тг.
   

Бір күндік төлем ақыны анықтаймыз, яғни 8 жұмыс сағатына:

568540 : 30 = 18951теңге;

Бір сағат жұмыс үшін:

18951 : 8 = 2368 теңге;

30 минут жұмыс үшін:

2368 : 2 = 1184,45 теңге;

10 бөлімше жұмыс жасаған кезіндегі төлем ақыны анықтаймыз:

1184,45 * 10 = 11844,58 теңге;

5.Өрт сөндіру кезінде еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі
Техника қауіпсіздік шарасы объект мамандарымен бірге өңделеді және шұғыл жоспарда қарастырылады: Ғимарат жоспарында конструкцияның мүмкін бұзылу аймағы белгіленуі тиіс, оларды температура әрекетінен қорғау қажет.

Өрт сөндіруге қатысқан караулдың жеке құрамымен, жыл сайын өрт-тактикалық сабақтарды өткізу кезінде, техника қауіпсіздігі сұрақтарын қайталау қажет.

Жауынгерлік развертывание алдында өрт сөндіру басшысы міндетті.

• 
  жеңдердің қысқа және қауіпсіз жолдарын құру, қондырғы және инвентарьды апару туралы жеке құрамға түсіндіруі қажет;
  
• 
  құралдарды,автокөліктерді орнатып, және өрт сөндіруге қатысушыларды мүмкін қайталау, лақтырылу, жанғыш сұйықтықтың тесілуімен және түтіндету аймағынан шалғай орналастырады, сол сияқты келген күштер мен құралдарды жел жағына орналастырмау керек;
  
• 
  қауіптілік туралы адамдарға хабарлау үшін бірлік сигналдарды орнату, өрт сөндірушілерді ескерту және қауіпсіз жерге кету жолдарын анықтау;
  
• 
  лақтыру кезінде жеке құрам және техникалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, өрт машиналарын жанғыш резервуардан 100 м арақашықтықта орналастыру;
  
• 
  өрт кезінде дайындық процесінде жанғыш және көршілес резервуарларды бақылаушылар бекітіледі;
  

• 
  өрт автокөлігі толық тоқтағанғ дейін бастамау;
  
• 
  биіктікке көтерілу кезінде өрт оқпанының жеңі жалғанатын мамканы кию;
  
• 
  қозғалыс бойынша құрал-жабдықты орналастыру;
  
• 
  биіктікке сумен толтырылған жеңді көтеруге;
  
• 
  оқпаньщик қайта позицияға шыққанға дейін суды жеңге беру;
  
• 
  сөндіруге қатысуға келгендер жіберілмейді;
  
• 
  өрт сөндіруге қатыспағандарды мүмкін зақымдау аймағына лақтыру немесе қайнау кезінде;
  
• 
  апат кровлясы немесе көршілес резервуарлар, егер бұл қажеттілікпен байланысы болмасы;
  
• 
  жанып жатқан темірбетон резервуарының беттігіне.
  

Көрщілес жанушы резервуарларда сөндірушілердің жұмысы шұғыл штба рұқсатымен және арнайы инструктаждан кейін жіберіледі.

Жоғарылатылған жылулық радиация аймағында жұмыс істеу кезінде сөндіру қатысушыларды белгіленген, уақытта ауыстыру қажет.

Газдалған аймақ қаупі түзілуі кезінде қажетті:

• 
  газдану аймағын бақылу;
  
• 
  адам кіруін және техника жұмысын тоқтату.
  
• 
  ескертуші және тыйым салушы белгілерді қолдануымен газды аймақты тізбектеуді ұйымдастыру.
  

Мұнай немесе мұнай өнім төгілу кезінде, көбік қабатымен қапталмаған, жұмыс істеуші көбікгенераторы немесе көбік оқпаны жоқ кезде, жанып жатқан резервуардағы құлатылуға оқпаньщиқтардың жұмысына тыйым салынады.

Лақытырылу кезінде сигналды беру және жеке құрамды қауіпсіз жерге орналастыру қажет.

Көбіктүзгіш немесе оның ерітіндісімен жұмыс істеу кезінде жеке құрам қорғағыш көзілдірік немес щитоктармен қамтамасыз етілуі тиіс.

Өрт сөндіру нұсқасын қарастыра отырып, бірінші бөлімшелердің келу уақытын және өрттегі шығынды, және мұнай базасы стратегиялық тағайындаушы өндірістік объекте жататындықтан, резервуарда өрт сөндіруді жанғыш қабаты арқылы, екінші нұсқа үшін-стационарлы өрт сөндіру қондырғысын қолданған дұрыс деп есептеймін. Стационарлы өрт сөндіру жүйесін және қондырғысын қолдану, өртті қысқа уақыт аралығында сөндіруге мүмкіндік береді, материалды шығынды азайтады.

Бөлімшелерде заманға сай құралдардың саны мен түрі ұлғаюынан жауынгерлік тапсырмаларды орындау кезіндегі әрекет ету ролі біршама өсті. Сондықтан да, әрбір өрт жауынгерінің білім деңгейі, шыдамдылығы жоғарылады, сол сияқты бөлімшелердің жауынгерлік тапсырмаларды орындау кезіндегі қателіктері де өсті.

Әрекеттестіктен басқа, бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарында нақты жағдайлармен анықталатын басқа да заңдылықтар орны бар. Бұл жағдайлар былайша түсіндіріледі: жауынгерлік тапсырманы орындайтын бөлімшелер күйінің саны мен сапалығы, олардың техникалық жабдықталғандығы, өрттің таралу параметрлері, өртті сөндіру және адамдарды құтқарудың әдістері. Сәйкесінше, бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының заңдылықтары басқа да практикалық аумақтардағы заңдылықтары сияқты объективті сипатқа ие.

Бірақ, бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының объективті сипат бар болуының заңдылықтары бұл қимылдарға субъективті факторлар әсерін керек етпейді. Керісінше, айта кету керек, бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарын жоспарлау кезінде олармен басқару оңай емес.

Объективті жағдайларда бөлімшелердің табысты жауынгерлік іс-қимылдары мүмкін табысқа тәуелді, олар өз беттерімен оң нәтижеге әкеледі. Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының табыстылығы, өртте негізгі тапсырмаларды щбъективті және субъективті орындау болып табылады. Сондықтан өртте жауынгерлік тапсырмалардың табысты орындалуына өртке қарсы қызметінің басқарушы құрамының ұйымдастырушылық қабілеттілігі, бөлімшелермен басқара білуі әсер етеді.

Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарына тек заңдылықтар ғана емес, сонымен қатар кездейсоқ факторлар да әсер етеді. Кездейсоқтылық себебі ең алдымен біздің қызметтік жетіспеушіліктеріміз болуы мүмкін - бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының нашар ұйымдастырылуы, олармен басқару жетіспеушілігі, жауынгерлік іс-қимылдарда бөлімшелердің жеке құрамының жетіспеушілігі және т.с.с.

Айта кету керек, бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарына кері әсер ететін кездейсоқтылықтан басқа, тапсырманы шешуге әсер ететін қосымша жағдайлар болуы мүмкін: табиғи жауынның түсуі, жел бағытының өзгеруі және т.с.с. Сондықтан да жауынгерлік іс-қимылдар барысында тек қолайсыз жағдайларға қарсы тұру ғана емес, сонымен бірге өртті сөндірге пайдалы қимылдарды қолдану қажет. Бұл іске басқарушы құрамның ұйымдастырушылық қабілеті, жақсы тактикалық және бөлімшелер жеке құрамының психологиялық дайындылығы тікелей байланысты.

Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдары әрдайым кеңістік және уақытпен шектелген. Олар салыстырмалы түрде кіші аумақтарда және қысқа уақыт мерзімінде жүзеге асырылады.

Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының ұзақтылығы өртте жауынгерлік тапсырманы орындауға қажетті уақытпен анықталады, және жауынгерлік жағдайға, санына, бөлімшелердің жауынгерлік дайындығы мен қабілеттілігне байланысты. Олар бөлімшенің өрт орнына шығу сәтінен басталып, өртте жауынгерлік тапсырманы орындап болғаннан кейін аяқталады. Бұл уақыт аралығы бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін, кейбір кезде тәулікке дейін жиілейді, бұл бөлімшелердің жауынгерлік тапсырманы орындау кезіндегі жауынгерлік іс-қимылдар негізіне байланысты.

Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдарының негізі жауынгерлік жағдаймен анықталады. Өрттегі бөлімшелердің санына байланысты олардың жауынгерлік іс-қимылдары бірнеше сандық көрсеткіштермен сипатталады.

Анализ және өртке қарсы қызметін гарнизонының мүмкін тактикасы негізінде, мобильды топтармен өрт сөндіру мүмкінді анықталды. Мүмкін өртке қажетті күштер мен құралдар есептеулері өткізілді, нашар нұсқауда. Өрт сөндіру бойынша міндетті тұлғалардың ұсынысы өңделді.

8. ҚР ҚНжЕ.4.01-41-2006 Ғимараттың ішкі су құбыры және канализация. Астана. 2007 ж.

9. ҚР ҚНжЕ.2.02-15-2003 Ғимараттар мен имараттардың өрт автоматикасы. Астана2003 ж.

<sup>10. Справочник. Пожаро-взрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Под редакцией А.Н. Баратова и А.Я. Корольченко. М. «Химия», 1990 г.

11. Экономика противопожарной защиты. Аболенцев Ю.И. М. ВИПТШ МВД СССР, 1985 г.

12. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының газ-түтіннен қорғау қызметін ұйымдастыру жөніндегі тәлімдеме 22.12.2010 ж. № 446 бұйрық, Астана.

13 Производственная и пожарная автоматика. Часть-II. Бубырь Н.Ф. и др.М. 1986 г.

14. Өртті барлау. Булкаиров А.Б. Кокшетау 2010 ж.</sup>

15. ҚР ТЖМ өртке қарсы қызмет бөлімдері мен гарнизондарының жеке құрамын даярлау ережесі.ТЖМ №245 бұйрығы 12.07.2010 ж. Астана.

16. Сборник правил по пожарной автоматике. Часть-I. «Проектирование». М. «Стройиздат», 1988 г.

17. Производственная и пожарная автоматика. Часть-II. Бубырь Н.Ф. и др.

М. 1986 г.

18. Гидравлика и противопожарное водоснабжение. Кошмаров Ю.А. М. 1985 г.

19. Өртті зерттеу туралы нұсқама.ТЖМ №320 бұйрық 22.12.2010ж. Астана.

20 Правила пожарной безопасности для промышленных предприятий. М. «ГУПО МВД СССР», 1982 г.

21. Пожарная тактика. Повзик Я.С. М. «ВИПТШ МВД СССР», 1984 г.

22. Методические указания к дипломному проектированию для курсантов КТИ МЧС РК.

23. Экономика противопожарной защиты. Аболенцев Ю.И. М. ВИПТШ МВД СССР, 1985 г.

24. Физико-химические основы развития и тушения пожаров. Абдураимов И.М. М. «ВНИИ ГО СССР», 1980 г.

25. Пожары-катастрофы. Савельев П.С. М. «Стройиздат», 1983 г.

26. ӨСЖ анықтамасы, М., 1987 г.

27. ӨСЖ анықтамасы, М., 2001 г.

ҚР ТЖМ - Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі

МӨҚҚОЖЖ - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының жауынгерлік жарғысы

КҚЖБО - күштер мен қаруларды жедел басқару орталығы

ӨБОБ - өрт байланыс орталық бекеті

БДКҚ - бірыңғай диспетчерлік кезекші қызметі

КӨСҚ - кезекші өрт сөндіру қызметі

БББ - бөлім байланыс бекеті

ӨСЖ - өрт сөндіру жетекшісі

ШБ - штаб бастығы

ТБ - тыл бастығы

ЖАБ - жауынгерлік аймақ бастығы

ЖШ - жедел штаб

ЖА - жауынгерлік аймақ

МЖ - мамандандырылған жасақ

МӨСБ - мамандандырылған өрт сөндіру бөлімі

ӨСБ - өрт сөндіру бөлімі

ЕӨСҚ - ерікті өрт сөндіру құрылымы

ГТҚҚ - газ-түтіннен қорғау қызметі

АЦ – автоцистернасы

АС – автосатысы

АҚК - авариялық-құтқару көлігі

ГТҚҚК - газ-түтіннен қорғау қызметі көлігі

БЖБК - байланыс және жарық беру көлігі

ӨТЖ - өрт-техникалық жарақтары

КҚО - 50-комбинирлік қолды оқпан

ҚО – 70-қолды оқпан

АМК - ауа-механикалық көбік

КТ – көбіктүзгіш

ӨГ - өрт гидранты КӘУЗ-күшті әсер етуші улы заттар

Қысқартулар тізімі