Электр доғаның пайда болуы Коммутациялық аппараттар қалыпты режимдерде электр желілерінде қажетті ауыстырып қосуды және авариялық режимдер мен қысқа тұйықталулар кезінде тізбектерді ажыратуды өндіруге арналған. Электр тізбектері жүктеме астында ажыратылған кезде Электр аппараттарының контактілері арасында электр доғасы пайда болады және ажырату процесі оны сөндіргеннен кейін ғана аяқталады. Доғаны сөндіру тәсілдері - 1000 В дейінгі коммутациялық аппараттарда доғаны сөндірудің мынадай тәсілдері қолданылады: түйіспелердің жылдам ажырауы кезінде доғаны ұзарту; ұзын доғаны қысқа доғалар қатарына бөлу ( А,б,всурет); доғаны тар саңылауларда сөндіру; доғаны магнит өрісінде жылжыту.
- Кернеуі 1000 В-тан жоғары коммутациялық аппараттар да ажыратқыштарға, ажыратқыштарға және 1000 В-тан жоғары ажыратқыштардағы балқымалы сақтандырғыштарға бөлінеді, доғаны сөндіру үшін мынадай тәсілдер қолданылады: доғаны майда сөндіру; Газды ауа үрлегіші (Г.д. сурет); ток тізбегін бірнеше рет үзу; доғаны вакуумда сөндіру; 2 МПа қысым кезінде ауада доғаны сөндіру; элегазда доғаны сөндіру
1-сурет. Доғаны сөндіру тәсілдері: а – ұзын доғаларды қысқа доға етіп бөлу; б – доғаны сөндіру камерасының тар саңлауына тарту; в – доғаны магнит өрісінде айналдыру; г – доғаны майдың ішінде сөндіру: 1 – қозғалмайтын түйіспе; 2 – доға бағанасы; 3 – сутекті қабық; 4 – газдың аумағы; 5 – май буларының аумағы; 6 – қозғалмалы түйіспе.
Ажыратқыштардың түрлері Құрылымдық ерекшеліктері мен доғаны сөндіру әдісі бойынша ажыратқыштардың келесі түрлері бөлінеді: май (аз көлемді және көп көлемді), ауа, газ және вакуумдық ажыратқыштар. Арнайы топқа қалыпты режимдегі токтарды өшіруге арналған жүктеме қосқыштары кіреді. 1 кВ артық коммутациялық аппараттарда доғаны сөндіру тәсілдері: - Газды үрлеу. Газды Үрлеудің негізгі принципі-салқындату доғалар газдардың тікелей доға бөшкесіне бағытталған қозғалысын жасау арқылы пайда болады бөлшектердің енуі, доғаның диффузиясы және салқындауы не болады.
- Жоғары қысымды газдардағы доғаны сөндіру. Газдың жоғары қысымы оның жоғары қысымымен бірге жүреді электр беріктігі. Доғаны өздігінен жану нәтижесінде пайда болатын жоғары қысыммен сөндіру өзгермейтін температурада тұйық көлемдегі доғалар иондану дәрежесінің төмендеуіне ықпал етеді газ, бұл өз кезегінде газдың жылу өткізгіштігінің жоғарылауына әкеледі. Бұл жағдайлар көбірек әкеледі доғаны қарқынды салқындату.
- Ток тізбегінің бірнеше рет үзілуі. Бұл әдіс көбінесе үлкен коммутация кезінде қолданылады жоғары кернеулердегі токтар. Сондай-ақ, ток
Майлы көп көлемді (бактық) ажыратқыштарда май доғаны сөндіру және ток өткізгіш бөліктерді оқшаулау үшін қызмет етеді. ВМП -10 типті 6 кВ - 10 кВ шағын майлы ажыратқыштарда (горшоктарда) май негізінен доға сөндіргіш орта ретінде қызмет етеді және тек жартылай ашық түйіспелер арасында оқшаулау қызметін атқарады. Ауа ажыратқыштарында доғаны сөндіру сығылған ауамен жүреді, ал ток өткізгіш бөліктер мен доға сөндір - Майлы көп көлемді (бактық) ажыратқыштарда май доғаны сөндіру және ток өткізгіш бөліктерді оқшаулау үшін қызмет етеді. ВМП -10 типті 6 кВ - 10 кВ шағын майлы ажыратқыштарда (горшоктарда) май негізінен доға сөндіргіш орта ретінде қызмет етеді және тек жартылай ашық түйіспелер арасында оқшаулау қызметін атқарады. Ауа ажыратқыштарында доғаны сөндіру сығылған ауамен жүреді, ал ток өткізгіш бөліктер мен доға сөндір
- Вакуум-бұл өте жақсы оқшаулағыш орта, өйткені олармен электрондардың соқтығысуы арқылы газ молекулаларының иондану ықтималдығы өте төмен. Электродтар арасындағы өте аз қашықтықта (миллиметрдің үлесі) вакуумдағы разряд катодтың бетінен электронды эмиссияға байланысты болады. Автоэлектрондық эмиссия тогының өтуіне байланысты электродтардың бетін жылыту олардың булануына әкеледі, нәтижесінде металл буларындағы оқшаулау саңылауы бұзылады
- Элегаз (қысқартылған электр газы)-бұл молекулаларының бос электрондарды ұстап, ауыр жәнебелсенді емес теріс зарядталған иондарға айналу қабілетіне байланысты электронегативті газ.
Электрондардың жоғалуы доғаны тұрақсыз етеді және ол оңай сөнеді. Атмосфералық қысым кезінде элегазда сол жағдайларда ауада өшірілетін токтан 100 есе артық тогы бар доға сөндірілуі мүмкін. 1 кВ дейінгі коммутациялық аппараттарда доғаны сөндіру тәсілдері: 1 кВ дейінгі коммутациялық аппараттарда доғаны сөндіру тәсілдері: - Тар саңылаулардағы доғаны сөндіру. Доғаның тар саңылау арқылы өткенде, доғаға төзімді материал, нәтижесінде суық беттермен жанасу қарқынды жүреді зарядталған бөлшектерді қоршаған ортаға салқындату және диффузиялау. Бұл жылдамдықты арттырады доғаны ионсыздандыру және сөндіру.
- Доғаның ұзаруы. Байланыстар сәйкес келмеген кезде доға пайда болады, ол одан әрі созылады. Доға неғұрлым ұзағырақ болса, оның өмір сүруі үшін соғұрлым көп кернеу қажет. Азаю салдарынан кернеулер, доға сөнеді.
- Доғаны қысқа доғалар қатарына бөлу. Контактілерді ашқан кезде пайда болған доға тартылады берілген тордан шығатын электромагниттік өріс арқылы металл тор. Доғаның металл тор арқылы өтуіне байланысты ол көптеген қысқа торға бөлінеді доғалар, олардың әрқайсысында катодты
Достарыңызбен бөлісу: |
