Әдістемелік нұсқау Нысан пму ұс н 18. 2/0

ПМУ ҰС Н 7.18.2/05

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Жылуэнергетика кафедрасы

«Сұйық және газ механикасы» пәні бойынша

Павлодар

Әдістемелік нұсқауды бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.2/05

БЕКІТЕМІН

ЭФ деканы

20 _ ж. «___»_________

Құрастырушы: аға оқытушы, жылуэнергетика магистрі

Айтмагамбетова Г.А. ___________
Жылуэнергетика кафедрасы
«Сұйық және газ механикасы» пәні бойынша

050717 «Жылуэнергетика» мамандығының студенттеріне арналған

әдістемелік нұсқау

ӘК төрағасы________________ М.М.Кабдуалиева

«Сұйық және газ механикасы» пәні 050717 – «Жылуэнергетика» мамандығы үшін типтік оқу бағдарламасы негізінде жасалған, жоғары және жоғары оқу орнынан кейін білім алудың Республикалық оқу-әдістемелік кеңесімен (РОӘК) 2006 ж., 22 маусымынан бекітілді.

– сұйық қозғалысының негізгі теңдеулері мен теоремалары туралы;

– сұйық теңдесуі мен қозғалысының заңдылықтары туралы;

– әртүрлі арналардағы сұйықтардың ағу сипаттамасы, сұйықағулық кедергілері туралы;

– сұйық ағыстарының ұқсастық және үлгілеу теориясының негіздері туралы;

білуге:

– арналардағы сұйық және газдар ағынының сұйықағулық кедергісін, әр түрлі үлгідегіарналардағы тегеурін шығынын анықтау туралы;

- арналардағы, саптамалардағы, тежегіштегі және басқа элементтердегі газдар мен сұйықтар ағынын есептеу әдістерін пайдалануға.

Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

3. 
   050717 «Жылуэнергетика» мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме
   

Бұл пәнді оқыту «Математика», «Физика», «Механика», «Техникалык термодинамика» пәндерінен алған білімдеріне негізделген.

«Сұйық және газ механикасы» курсынан алған білімдері «Жылумаңызалмасу», «Жылуэнергетикалық жүйелер және энергия пайдалану» және баска мамандық бойынша пәндерді оқығанда қажет болады.

Пәннің тақырыптық Нысан

жоспары ПМУ ҰС Н 7.18.2/10
4 Пәннің мазмұны

Сұйық және газ механикасы пәні және оның әдістері. Қысқаша тарихи мәліметтер. Сұйық ұғымының анықтамасы. Тығыздық. Сығылғыштық. Тұтқырлық және сұйықтағы үйкеліс туралы Ньютонньң заңы. Тұтқырсыз сұйық. Сұйықта әрекет ететін күштер: массалық және беттік. Қысым.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §1 - §3 ] әдебиетте айтылған.

Тыныштықтағы сұйықтағы кернеулер. Сұйықтеңдесудің дифференциалдық тендеулері. Сығылмайтын сұйықтың ауырлық күш өрісіндегі теңдесуі. Айналған ыдыстағы сығылмайтын сұйықтьң теңдесуі Сұйықтың беттегі қысым күші. Архимед заңы.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §4 - §12 ] әдебиетте айтылған.

Сұйық қозғалысының түрлері мен тәртіптерін жіктеу. Ағын сызығы және түтігі. Сұйық бөлшектің қозғалыс кұраушыларын талдау. Коши-Гельмгольц теоремасы. Құйын сызықтары және түтіктері. Кұйьн түтіктерінің қасиеттері. Жылдамдық айналмасы, Стокс және Томсон теоремалары туралы түсінік. Құйынсыз қозғалыс және оның сипаттамалары туралы түсінік.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §19 - §20 ] әдебиетте айтылған.

Ағын түтігі мен бip өлшемді ағын үшін шығыс, үзіксіздік, қайрат (Бернулли) және қозғалыс мөлшерінің тендеулері. Үзіқсіздіктің, дифференциалдық тендеуі. Тұтқыр және тұтқырсыз сұйықтың дифференциалдық қозғалыс теңдеулері. Бастапқы және шекаралық шарттар. Ретсіз қозғалыстың негізгі сипаттамалары. Жылдамдық пен қысымның толқуы. Ретсіз ағынның орташаланған қозғалыс тендеулері (Рейнольдс тендеулері). Сұйық ағыстарының ұқсастығы туралы ұғым. Ұқсастық шарттықтары (сандары). Үлгілеу.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §15 - §18 ] әдебиетте айтылған.

Құбырлардың сұйықағулық кедергісі. Ағын кенет кеңейгенде және тapылғанда қысым шығыны. Дөңгелек құбырдағы ретті және peтciз қозғалыс. Жылдамдық кескіні. Шығыс және орташа жылдамдық. Бастапқы аумақ. Үйкеліс кедергісінің eceлeyіші. Қисық сызықды арналардағы ағыстар. Құбырдағы сұйықағулық соққы. Көпіршіктену (кавитация) туралы ұғым.

Құбырларды жіктеу. Ұзын қарапайым құбырдың негізгі eceптері. Тармақты және қатарлас құбырларды есептеу. Газ құбырын қысым құламасы үлкен болғанда есептеу.

- білуге: ұзын қарапайым құбырдың негізгі eceптерін;

- қолдана білуге: құбырлардың сұйықағулық есептерін шығару.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §36 - §45 ] әдебиетте айтылған.

Сұйықтың тұрақты тегеуірінде кішкене тесіктен ағуы. Саптамалар арқылы ағу.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §79 - §81 ] әдебиетте айтылған.

Мандайлық кедергі, көтеруші және көлденең күштер туралы ұғым. Шекаралық қабат туралы ұғым және оның теңдеулері Бойлық ағысталған тақташадағы peттi және peтсіз шекаралық қабаттар. Қанат тәрізді кескіннің ағысталуы. Н.Е.Жуковский теоремасы. Кескіндер торы туралы ұғым.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §67 - §70, 4, §7 - §6] әдебиетте айтылған.

Eкi текті ағындар туралы ұғым және олардың сипаттамалары. Қатты бөлшектерді ағынмен тасымалдау. Қалқыту (шекті) жылдамдығы. Тік кұбырдағы бөлшектердің қалқу жылдамдығы. Ауамен тасымалдау құбырының кедергісі. Құбырдағы газсұйық қоспаларының құрылымы.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §78] әдебиетте айтылған.

Ағыншалық шекаралық қабат. Ағыншаларды жіктеу. Еркін ретсіз ағынша. Жылдамдықтың таралу заңы. Бастапқы және негізгі аумақтар. Айналған

ағынша.

- білуге: ағыншалық құрылымды;

- қолдана білуге: ағыншалық негізгі бөлімін құру.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §33 ] әдебиетте айтылған.

Үлкен жылдамдықпен қозғалғанда газдардың сығылғыштығы. Газдардың бip өлшемді қозғалыстарының негізгі теңдеулері. Газдық ортадағы әлсіз және әлді ұйтқулар. Әлсіз ұйтқулар газ ағынында таралуы. Тығыздалу секірмесі. Секірмелерде газ көрсеткіштерінің өзгеруі.

Осы тақырыпқа қатысты мәселелер [1, §84 ] әдебиетте айтылған.

1 Альтшуль А.Д. Гидравлика и аэродинамика: Учебник для ВУЗов. М.: Стройиздат, 1987. – 410 с.: ил.

2 Кинжибекова А.К.. Рындин В.В., Рындина Д.В. Методические указания к выполнению лабораторных работ по дисциплине «Механика жидкости и газа» для студентов теплоэнергетических специальностей. Павлодар: ПГУ, 2002. – 56 с.
Қосымша:

З Дейч М.Е., Зарянкин А.Е. Гидрогазодинамика. М: Энергоатомиздат, 1984. –384 с.: ил.

4 Емцев Б.Т. Техническая гидромеханика: Учебник для ВУЗов по специальности "Гидравлические машины и средства автоматики". М.: Машиностроение, 1987. – 438 с.: ил.

5 Повх И.Л. Техническая гидромеханика. М.: Машиностроение, 1976.–

6 Рындин В.В., Макушев Ю.П. Гидромеханика и газовая динамика: Методи-ческие указания к лабораторным работам по специальности 0308. Алма

-Ата: УМК, 1983. – 54 с.: ил.

7 Рындин В.В., Рындина Д.В. Механика жидкости и газа (методические указания к курсовой работе для студентов специальностей 2201 «Тепловые электрические станции», 2202 «Технология воды и топлива», 2204 «Промышленная теплоэнергетика»). – Павлодар: Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова, 2003. – 58 С.: ил.

1 Альтшуль А.Д. Гидравлика и аэродинамика: Учебник для ВУЗов. М.: Стройиздат, 1987. – 410 с.: ил.

2 Кинжибекова А.К.. Рындин В.В., Рындина Д.В. Методические указания к выполнению лабораторных работ по дисциплине «Механика жидкости и газа» для студентов теплоэнергетических специальностей. Павлодар: ПГУ, 2002. – 56 с.
Қосымша:

З Дейч М.Е., Зарянкин А.Е. Гидрогазодинамика. М: Энергоатомиздат, 1984. –384 с.: ил.

4 Емцев Б.Т. Техническая гидромеханика: Учебник для ВУЗов по специальности "Гидравлические машины и средства автоматики". М.: Машиностроение, 1987. – 438 с.: ил.

5 Повх И.Л. Техническая гидромеханика. М.: Машиностроение, 1976.–

6 Рындин В.В., Макушев Ю.П. Гидромеханика и газовая динамика: Методи-ческие указания к лабораторным работам по специальности 0308. Алма-Ата: УМК, 1983. – 54 с.: ил.

7 Рындин В.В., Рындина Д.В. Механика жидкости и газа (методические указания к курсовой работе для студентов специальностей 2201 «Тепловые электрические станции», 2202 «Технология воды и топлива», 2204 «Промышленная теплоэнергетика»). – Павлодар: Павлодарский государственный университет им. С. Торайгырова, 2003. – 58 С.: ил.

Аралық үлгерімдегі бақылау шараларының күнтізбелік графигі

Апталар	1	2	3
1 рейтинг
Күні	12.01- 18.01	19.01-25.01	26.01-01.02.
Максимал балл, соның ішінде бақылаудың түрлері бойынша:	25	25	30
Дәріс сабақтарына қатысу мен жұмыс	Д 10	Д 10	Д 10
Практикалық сабақтарға қатысу мен жұмыс	П 1,2 10	П 2,3 10	П 4,5 10
Өздік жұмысының орындау (ӨЖО)	СРС 5	СРС 5	СРС 10

Кіріспе сабақ. Зертханада жұсмыс жасау кезінде қауіпсіздік техникасы талаптарымен танысу. Гидрогазодинамикалық сынақтың теориялық негіздері. Сұйық пен газдар ағындар ұқсастығы. Гидравликалық есептер нәтижесі қателігін анықтау.

Гидростатикалық қысым. Гидростатикалық қысымды өлшеу жолдарын зерттеу.

Сұйық қозғалысы режимдерін зерттеу (Рейнольдс аспабы). Шыны құбырда ағатын ағын үшін Рейнольдстің критикалық санын Рейнольдс аспабында визуалды анықтау әдістемесімен танысу және сұйық қозғалысы режимдерін зерттеу.

Арынды құбырда орнатылған қозғалыс кезінде Бернулли теңдеуін талдау. Толық және пьезометрикалық арын сызықтарын сынау құру мен бос құбырлар үшін пьезометрикалық және гидравликалық еңкеюді анықтау.
Тақырып 5. Сұйықтың құбырда қозғалысы мен құбырлардың гидравликалық есебі

Гидравликалық үйкеліс мен болат құбыр үшін эквивалентті бұдырлылық коэффициентін анықтау. Гидравликалық үйкеліс мен болат құбыр үшін эквивалентті бұдырлылық коэффициентін анықтаудың эксперименталды әдістемесімен танысу.