Әдістемелік нұСҚаулар павлодар 1 Пәннің мақсаты

Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының білім және ылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Радиоэлектроника және телекоммуникациялар кафедрасы

Цифрлық байланыс технологиялары пәні бойынша

мамандығының студенттеріне арналған

Павлодар

ЦБ технологиясының ғылыми негізі мен бүгінгі күннің талабына сай күйін мазмұндау; ЦЖТ-ды іске асыру мүмкіншілігі мен табиғи шектелуінен хабардар ету, дерек тарату қүрылғылары мен олардын қызмет істеу мәселелерінің ерекшеліктерінін заңдылыкын айқындау. Бүл пән бүгінгі күннің талабына сай технологиялар мен цифрлык акпарат таратуды игеретін байланыс инженерлерін дайындауды тереңдетеді және дамытадыБайланыс желісінің қызмет істеуі мен қүрылу принциптерін түсіну үшін жәіге кейінгі окылатын нәндердің негізін қүрайды. ЦБТ пәнін оку нәтижесінде студент:

- тарату жүйесі хсәне цифрлык сигналдарды өңдеу принциптерін, тарату жылдамдығы және оралғыға (бөгеулікке) түрақтылығын жоғарылату бағдарламалық одістері мен аппаратурасын, байланыс арнасын тиімді пайдалану әдістерін игеріп білуі керек;

- байланыс күрал-жабдыктарының жүмыс істеуіне сыртқы факторлардың осерін галдан негізгі кызмеітік торантарды есентей алатын болы керск,

- байланыс бағдарламасы - аппараттық жабдықтарын жобалау мен есептсу үиіін компьютер техникасын еркін қолдануға машықтануы тиіс.
2 ПРЕРЕКВИЗИТТЕРІ
Пәнді игеру үшін студенттер келесі пәндерді өқып білу керек:

«Математика 1», «Математика 2», «Математика 3», «Физика 1», «Физика 2», «Электрлік байланыс теориясы», «Электр тібектерінің теориясы 1», «Электр тібектерінің теориясы I», «Радиотехника, электроника жэне телекоммуникация негіздері 1», «Радиотехника, электроника жэне телекоммуникация негіздері 2», «Электроника лоне аналогтық қүрылғылардың схематехникасы 1», «Цифрлык күрылгылар мен микропроцессорлар».

жоспары ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

Цифрлык жүйеде таратудьщ болашағы және даму тарихы. Цифрлық ақпарат таратудыц казіргі замандағы әлем қоғамдастығындағы рөлі мен орны. Пәннін мазмүны жоне максаты.

Цифрлык байлапыс жүйелерінің негізгі элементтері және функционалды сүлбасы. Тораптардың кызметтік міндеті, негізгі түсініктеме, терминалогиясынын. анықтамасы. Цифрлык сигналдар және олардың негізгі нараметрлері. Сигнал түрлері, кездейсоқ және детерминирленген негізгі сипаттаммалары мен параметрлері: спектрлік тығыздық, автокорреляция, өзара корреляция, ортогоналдығы.

Сымды, талшықты-оптикалық және сымсыз арналар. Байланыс арналарыныц математикалық үлгілері. Сызықты сүзгілі арна. Үзіліссіз дискретті арна жонс ксңейтілген дискретті арна түсіиіктерінің анықтамалары мен олардыц сипаттамалары. Синхронды және асинхронды ДА түсінігінің аныктамасы. ДА-ның анизохронды сигналын синхронды ДА - мен орайлас гырудың ерекшеліктері. Стаффинг әдісі.

Жадысыз ДА, жадылы арна, дискретті симмитриялы арна. ДА-ның Марков моделі, Гильберт моделі. Өшірілетін симмитриялы арна.

Вайланые арнасыидағы бөгеуілдіктер. Оралғыларды (бөгеуліктер) топтастыру. Лддитивті және мультипликтивті оралғылар және олардың қажетті сиітіалдарға әсерлігі. Шеттік бүрмалану және бөлшектену.

Арнаныц тарату жылдамдығы мен қеңжолағы арасындағы қатынас, Шешіои формуласы. Дискретті сигналдарды жоғарғы тығыздыкта тарату жылдамдыгымен камтамасыз ету. Сапа белгісі, сигнал-шу қатынасы. Цифрлык сигналдарды табу/демодуляциялау. Гаусстық шуда екілік сигналдарды табу. Келістірілген сүзгі. Қателер ықтималдылығының бағасы. Өгу жолагьгмен шектелген арна арқылы цифрлық сигналдарды тарату ерекшеліктері. Символ арасындағы интерференция. Найквист теоремасы, Найквист импулсі, Найквист щарттары, парциалды кодтау әдістері. Екілік-парциалды кодталған импульстерді пайдалану принципі. Көпденгейлі сигналды парциалды әдістерімен тарату. Энергетикалық спектрлердін Кальштасуы. Цифрлық ағындарда сызыктық (арналық) сигналдарға түрлсидіру. Цифрлык кодалау алгоритмдері: Алфавитті кодтар ( тВпТ, тВпВ, тВп<3), сызықтык сигналдардың карапайым кодтары КК.8, Р2, АМІ, Р5Т, ВМ£8, НЭВп, РЕ( фазалык кодалық, манчестрлік кодалау), СЭР, СМІ және олардын спектрлері. Түзетулер. Эквалайзер түрлері, кері байланыстағы эквалайзерлер, Скремблирлеу.

Цифрлык модуляция әдістері. Коппозициялық модуляция: пФМ, квадратуралык амплитудалык модуляция (КАМ) және амплитуда-фазалык (АФМ). ДС тиімді кабылдау. Талдау жғ»не бағыт түрінде көрсету. Модуляцияланған толкыидардың спектрлік сипаттамасы. Гаусс шуындағы сигналдарды кабылдау. Тиімді қабылдағыш. Когерентті және когерентті емес кабылдауыш. Цифрлық келістірілген сүзгі. Оралғыға түрақты модуляцияланған сигналдар бағасы және оларды салыстыру.

Сипатгамалары уақыт бойынша озгеретін арнамен сигналдарды тарату және қабылдау ерекшеліктері. Хабарды жоғарғы меншікті жылдамдықпен таратуды камтамасыз етудің ерекшеліктері. Уақыт бойынша жинақталған оралғылы арнамен хабар таратуды оралғьгға жоғары түрактылығын қамтамасыз ету.

3.1.6 Цифрлык байланыс жүйесіндегі синхрондау әдістері

Сигнал параметрлерін бағалау. Сигналды демодуляциялау аркылы тактілі синхронды және тасымалдаушыны қалпына келтіру.

Синхронды жоне асинхронды хсүйедегі сияхрондау. Элементтері бойынша синхрондау, топтык және циклдық синхрондау түсініктерінің анықгамалары. Элемент бойынша синхрондау қүрылғысы мен жүмыс істеу принциптері. Фазалар ауытқуының мүмкін болатын шамалары туралы тусінік. Элемент бойынша синхрондайтын гүйықталған қүрьшғының жұмыс істеу принцип!. Синхрондау қүрылғысының параметрлерін есептеу.

3.1.7 Оралғыға (бөгеулікке) тұрақты кодтау әдістері мен
кұрылғылары

Қателерді табу және түзетудің негізгі принциптері. Кодалык қашыктық және коданын түзету кабілеті. Коданың қашыктығының шекаралары. Плоткин, Варшам-Гильберт шекаралары. Түзетуші кодалардың жіктемесі. Сызықтык блокты кодтар. Туғызатын және тексеретін матрица. Хэмминг кодасы, циклдік кодтар: Хэмминг, Боузе-Чоудхури Хоквингема (БЧХ), Файра, Риде - Соломона. Сверткалы кодтар.Түзетуші кодтардың декодалау одістері. Жүмсақ және қатты декодалау. Алгебралық және мажоритарлык декодалау. Сверткалы кодтарды декодтау: Возенкрафт және Фано алгоритмі. Шектелген жолақтағы арнада модуляциялау жоне кодалау.

Треллисті кодалау. Витерби декодалау алгоритмі. Циклдік кодтардың декодалауы. Кодалау және декодалау кұрылғыларының техникалық таратылуы. ЦТЖ жабдықтарының кодтарьш таңдау әдістемесі.

3.1.8 Кері байланысты хабар тарату жүйелері

Кері байланысты тарату жүйелердің сипаттамасы мен олардың ерекшіліктері. Акпаратты кепі байланысты (АКБ) және шешуші кері байланысты (ШКБ) жүйелерінін құрылымдық сүлбасы, сипаттамалары және жұмыс істеу алгоритмдері. Шешуші кері байланысты жүйенің сүлбаларыньщ түрлері:

Қызметтік сигналдарды күтуші, тоспалап (блокировка) және үзіліссіз таратушы, мекенжайын қайта сұраушы жүйелер. Акпаратты жоғалудан және қабаттасудан корғаушы алгоритм. Акпаратты тарату ақиқаттылығын жоғарылату. Акпаратты қері байланысты (АКБ), щешуші кері байланысты (ШКБ) жәие түзетуші кодты жүйелердің салыстырмалы сипатггамалары.

3.1.9 Цифрлық байланыс жүйесінде деректерді сығу

Деректерді сыгу үшін тиімді (статистикалық) кодтауды қолдаңу;

Бейнесшы нолдарды сығу алгоритмі. Бейнесигналдарды сығу үшім нейвлст- түрлсндіруін колдану. Бейне сигналдарды кодтау әдістсрі.

1. 
   Прокис Дж. Цифровая связь. - М: Радио и связь, 2000.
   
2. 
   Скляр Б. Цифровая связь. - М., Санк-П, Киев: Изд. дом «Вильяме», 2003.
   

4. 
   Лагутенко О.И. Современные модемы. - Эко-Тредз, 2002.
   
5. 
   Шувалов В.П. и др. Передача дискретных сообщений. - М.: Радио и связь, 1990.
   
6. 
   Купинов Ю.П. и др. Основы передачи дискретных сообщений. -М.: Радио и связь, 1992.
   
7. 
   Захарченко И.Б. и др. Основы передачи дискретных сообщений. -М.: Радио и связь, 1990.
   
8. 
   Сергиенко А.Б. Цифровая обработка сигналов. - СПб.: Питер, 2002.
   

9. Шелухин О.И., Лукьянцев Н.Ф. Цифровая обработка и.передача речи.- М-: Радио и связь, 2000.

10) Ватолин Д.С. Алгоритмы сжатия изображений. - М.: МГУ, 1999.

11). Абдуллаев Д.А., Арипов М.Н. Передача дискретных сообщений в задачах и упражнениях. - М.; Радио и связь, 1985.

12) Емельянов Г.А., Шварцман В.С. Передача дискретной информации.--М.г Радио и связь,1982.

13) Аджемов А.С. и др. Многоканальная электросвязь и каналообразующая телеграфная аппаратура. - М.: Радио и связь, 1989.