Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың титул парағы

(қолы)

(қолы)
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20__ж. «___»______________ №____ хаттама

Тетіктер мен айлабұйымдар жетегін бекіту күштерін есептеу
Механикалық-жинақтуашы өндірістегі айлабұйымдарды құрылымдау міндеті технологпен қабылданған базалау сұлбасын материализация міндеті болып келеді. Практикалық базалау нүктелері нақты құрылымдарға көшкен кезде бір жақты байланыстарға ауысады, сондықтан механикалық жинақтау кезінде тетік қозғалыссыз қалу үшін күштік тұйықталу күштерін салу керек.

Қыспақты күштерді есептеу үшін есептеу сұлбасы құрылады, мұнда базалау нүктелері қыспақ күштерін салумен (күштерді әріптік белгілеуі бар меңзерлер түрінде) бірге тіректер реакцияларымен алмастырылады. Қыспақ күшінің деформациясын төмендету үшін мүмкіндік бойынша базалау нүктелеріне қарсы салу керек. Қыспақ күшінің есептеу шамасы келесі шарттан анықталады: дайындама салынған күштердің (кесу күші, үйкеліс, қыспақ күші, т.б.) әсерінен статикалық тепе-теңдік күйінде болады. Статикалық тепе-теңдік күйі алты теңдеумен сипатталады:

Р_р – қыспақтық есептеу күші.

Қор коэффициенті
, (3)
Мұндағы К₀ – қор коэффициенті, барлық жағдайлар үшін 1,5 тең етіп алу керек. К₁ коэффициентімен кездейсоқ түзу еместіктердің бар болуын есептейді (қарадай дайындамаларда). Қарадай жұмыс кезінде К₁=1,2, таза және таза өңдеу (отделка) кезінде К₁=1,0.

К₂ коэффициентімен кесу аспабының өсетін мұқалуынан кесу күштерінің үлкендеуі ескеріледі. К₂ мәні 1 кестеде көрсетілген.

2 кесте – Күштер мен орын ауыстыруларды беру үшін арналған типтік сұлбалар

№	Теориялық сұлбалар	Күштердің берістік қатынасы	Орын ауыстырулардың берістік қатынасы
1
2
3			Жүріс қоры
4			Жүріс қоры
5			Жүріс қоры
– топсадағы үйкеліс бұрышы; ; ­ үйкеліс коэффициент; - иінтірек ұзындығы.

К₃ коэффициентімен үзбелі кесу кезінде кесу күштерінің үлкеюі ескеріледі. Жону мен бүйірлік жонғылау кезінде К₃=1,2. Қалған жағдайларда К₃=1,0. К₄ коэффициентімен дамитын күштердің тұрақтылығы жағынан қыспақты айлабұйым сипатталады. Қол қыспақтары үшін К₄=1,2, ал пневматикалық, гидравликалық және тура әрекеттегі басқа қыспақтар үшін К₄=1,0. Егер дайындаманың шақтамасы мен өлшемі қысу күшіне әсер етсе, ал бұл пневмокамералар мен қаңылтақты қысқыларды пайдалану кезінде болады, К₄=1,2.

Мысал 2. Цилиндрлік дайындамада тесік бұрғыланады (2 сурет). Қыспақтың есептеу күшін табу.

Қыспақ Р

1 сурет
Мұндай базалау сұлбасы үш тірек пен призмамен іске асырылады. Призма бұрышы α. Күштердің әрекет ету сұлбасы үш координатты жазықтықта (3 сурет) құрылады.

2 сурет

немесе

2 Орын ауыстырулардың берісті қатынасы анықталады

3 Жетектің қажетті параметрлері анықталады: гидро және пневмоцилиндр поршенінің диаметрі және оның жүрісінің шамасы. Бастапқы берілгендер Р_потр және i_n, олар жоғарыда анықталған болды.

Тапсырмалар нұсқалары.

1 нұсқа
Суретте көрсетілген жону айлабұйымға пневмоцилиндр таңдау.

Тетік: трактордың жетектегі біліктің тегершік (тісті доңғалағы)

Бастапқы берілгендер:

Операция: жону

Жабдықталу: жону тік бір айналдырықты станок КС500

Айлабұйым: арнайы жону

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

Сол жақ құралкүймешік: 1 өлшемін сақтай отырып, тәждің бүйіржағын кесу

Кесу режімдрі: Беру S=0,112 мм/айн; кесу тереңдігі t=1,5 мм; айналдырық айналымдарының саны n=125 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=48 мм.

Оң жақ құралкүймешік:

2 өлшемін сақтай отырып, тәжді жону.

Кесу режімдрі: Беру S=0,112 мм/айн; кесу тереңдігі t=2,5 мм; айналдырық айналымдарының саны n=125 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=26 мм.

Тегершік материалы: Болат 25 ХГТ МЕСТ 4543-71

2 нұсқа
Желдеткіш улиткасын орнатқыш базасына (1, 2, 3 нүктелер) және тіректі базаға (6 нүкте) қысатын бұрамалық қысулардың диаметрлерін анықтау

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2Ф125

Айлабұйым: арнайы, қол бұрамалық қысулары бар

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

1 тесікті бұрғылау

Кесу режімдері

Беру S – қолмен

Айналдырық айналымдарының саны n=900 айн/мин

Кесу тереңдігі t=13,75 мм

Бұрғылау ұзындығы t=4 мм

Желдеткіш улиткасының материалы: АЛ-4 МЕСТ 2685-75

Операция: жонғыш

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

1 бетті жонғылау

Кесу режімдері: Беріс S_мин=315 мм/мин

Айналымдар саны n=63 об/мин

Кесу тереңдігі t=5 мм

Жонғыш диаметрі D_фр=400 мм; жонғыш тістерінің саны Z=20

Пышақтар материалы – ВК8

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=4400 мм

Қақпақ материалы – шойын СЧ15 МЕСТ 1412-79

4 нұсқа
Аз литрлік қозғалтқыштың цилиндріндегі тесікті жануыштау үшін арналған айлабұйымға пневмоцилиндрлер диаметрлерін анықтау.

Бастапқы берілгендер:

Операция: жануыштау

Жабдықталу: жануыштау станогы ОФ-38А

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

1 тесікті жануыштау

Кесу режімдері:

Қайрақшалардың салыстырмалы қысымы р=4 кг/см²

Жануыштау бастиектің айналу жылдамдығы n=560 айн/мин

Жануыштау бастиектің минутына екі еселік жүрістер саны n_ек.жүр.=60 ек.ж./мин

Кесу тереңдігі t=0,09 мм

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=98 мм

Тетік материалы – АС-4

5 нұсқа
Кеулейжону айлабұйымының пневмоцилиндр диаметрін анықтау

Операция: кеулейжону

Жабдықталу: алмазды-кеулейжону станогы 2А715

Айлабұйым: арнайы, екі орынды, пневматикалық

Әрекеттер мазмұны: и тесіктерді кейлежону

Кесу режімдері:

Беріс S=0,04 мм/айн; Айналымдар саны n=1000 айн/мин; кесу тереңдігі t=0,35 мм; Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=16 мм.

Тетік материалы – Болат 45

Операция: кеулейжону

Жадықталу: алмазды-кеулейжону станогы 2А715

Айлабұйым: арнайы, екі орынды, пневматикалық

Әрекеттер мазмұны: _ и тесіктерді кеулейжону

Кесу режімдері:

Беріс S=0,02 мм/айн; айналымдар саны n=1200 айн/мин; кесу тереңдігі t=0, 5 мм; жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=16 мм.

Тетік материалы – Болат 45

Тетік: трактордағы жетектегі біліктің тегеріші (тісті доңғалағы)

Операция: жону

Жадықталу: жону-тік бір айналдырықты станок КС500

Айлабұйым: арнайы жону

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

Сол жақ құралкүймешік: 1 өлшемін сақтай отырып, тәждің бүйіржағын кесу

Кесу режімдрі: Беру S=0,15 мм/айн; кесу тереңдігі t=1,5 мм; айналдырық айналымдарының саны n=150 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=60 мм.

Оң жақ құралкүймешік:

2 өлшемін сақтай отырып, тәжді жону.

Кесу режімдрі: Беру S=0,15 мм/айн; кесу тереңдігі t=2,5 мм; айналдырық айналымдарының саны n=150 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=26 мм.

Тегершік материалы: Болат 25 ХГТ МЕСТ 4543-71
8 нұсқа
Трактор ашасының иінтірегін бекіту үшін бұрамалық қысқыштың диаметрін анықтау.

Бастапқы берілгендер:

Операция: кеулейжону

Жабдықталу: алмазды-кеулейжону станок 2А715

Айлабұйым: арнайы, екі орынды, пневматикалық

Әрекеттер мазмұны: _ и тесіктерді кеулейжону

Кесу режімдері:

Беріс S=0,02 мм/айн; айналымдарының саны n=1200 айн/мин; кесу тереңдігі t=0,5 мм;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=16 мм.

Тетік материалы – Болат 45
9 нұсқа
Қақпақты бекіту үшін бұрамалық қысудың диаметрін анықтау

Бастапқы берілгендер:

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2Н118

Айлабұйым: арнайы

Әрекеттер мазмұны: 1 тесікті 2 тереңдікке бұрғылау.

Кесу режімдері: Беріс S=0,2 мм/айн; Айналымдар саны n=800 айн/мин; Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=20 мм.

Тетік материал – шойын СЧ 15 МЕСТ 1412-79
10 нұсқа
Жоңғылау айлабұйым үшін пневмоцилиндр диаметрін анықтау. Айлабұйымның принципиалды сұлбасы суретте көрсетілген.

Бастапқы берілгендер:

Операция: жоңғылау

Жабдықталу: көлденең-жоңғылау станок 6М82Г

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекеттер мазмұны

Ойықты 7х7 жоңғылау

Кесу режімдері: Беріс S=0,1 мм/айн; Айналымдар саны n=80 айн/мин; Кесу тереңдігі t=7 мм;

Жонғыш материалы – Р12

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=42 мм.

Стакан материалы – СЧ15 МЕСТ 1412-79

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2А125

Айлабұйым: арнайы

Тетік көпайналдырықты бастиекке ілінген кондукторыл тақтамен орнатқыш базаға (1, 2, 3 нүктелер) және жеке диафрагмалық жетектері бар қыспақтармен бағыттаушы базаға (4, 5 нүктелер) қысылады.

Технологиялық әрекеттер мазмұны: екі 4 тесікті және бір 3 тесікті бұрғылау

Кесу режімдері: Өңделетін тесік диаметрі D=20мм. Беріс S=0,2 мм/айн; айналымдар саны n=120 айн/мин;

Өңделетін тесік диаметрі D=40мм. Беріс S=0,2 мм/айн; айналымдар саны n=80 айн/мин

Бұрғы материалы Р6М5.

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=26 мм.

Тетік материалы – Болат 20Л

12 нұсқа
Жоңғылау айлабұйымға пневмоцилиндр диаметрін анықтау. Айлабұйымның принципиалды сұлбасы суретте көрсетілген.

Операция: жоңғылау

Жабдықталу: карусельді-жоңғылау станок 6М23

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекет мазмұны

Жазықтықты жоңғылау 1

Кесу режімдері: Беріс S_мин=350 мм/мин; айналымдар саны n=75 айн/мин; кесу тереңдігі t=3 мм;

Жонғыш диаметрі D_фр=400мм; жонғыш тістерінің саны Z=20

Пышақ материалы – ВК8

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=4400 мм.

Қақпақ материалы – шойын СЧ15 МЕСТ 1412-79

13нұсқа
Желдеткіштің улиткасын орнатқыш базаға (1, 2, 3 нүктелер) және тіректі базаға (6 нүкте) қысатын бұрамалық қысқыштардың диаметрлерін анықтау.

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2А125

Айлабұйым: арнайы, қол бұрамалық қысқыштары бар

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

1 тесікті бұрғылау.

Кесу режімдері: Беріс S – қол

Айналдырық айналымдарының саны n=600 об/мин;

Кесу тереңдігі t=7,5мм

Бұұрғылау ұзындығы L=4 мм

Желдеткіш улиткасының материалы – АЛ-4 МЕСТ 2685-75

14 нұсқа
Трактор тартуының қысқышы үшін эксцентриктің құрылымдық өлшемдерін бұрғылау айлабұйымдағы жылжымалы призманың көмегімен анықтау

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2Н118

Айлабұйым: арнайы

Әрекеттер мазмұны: 1 тесікті бұрғылау.

Кесу режімдері: Беріс S=0,3 мм/айн

Айналымдар саны n=600 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=24 мм

15 нұсқа
Аз литрлік қозғалтқыштың картерінде тесікті бұрғылау үшін айлабұйымдағы бұрамалық қысқыштың диаметрін анықтау

Бастапқы берілгендер:

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2125

Айлабұйым: арнайы, қол бұрамалық қысқышы бар

Әрекеттер мазмұны: өтімге 1 тесікті бұрғылау.

Кесу режімдері:

Беріс S=0,3 мм/айн

Айналымдар саны n=2000 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=54 мм

Картер материалы – Al4 МЕСТ 2685-75

16 нұсқа
Пневмоцилиндрдің диаметрін жоңғылау айлабұйымына анықтау. Айлабұйымның принципиалды сұлбасы суретте көрсетілген.

Бастапқы берілгендер:

Операция: жоңғылау

Жабдықталу: тік-жоңғылау станок 6М82Г

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

Ойық жоңғылау 7х7

Кесу режімдері: Беріс S=0,15 мм/айн; айналымдар саны n=100 айн/мин;

Кесу тереңдігі t=7 мм;

Жонғыш материалы – Р12

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_px=42 мм.

Станок материалы – СЧ15 МЕСТ 1412-79

17 нұсқа
Қақпақты бекіту үшін бұрамалық қысқыштың диаметрін анықтау.

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2Н118

Айлабұйым: арнайы

Әрекеттер мазмұны: 1 тесікті 2 тереңдікке бұрғылау

Кесу режімдері: Беріс S=0,14 мм/айн

Айналымдар саны n=710 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=20 мм

Катер материалы – шойын СЧ15 МЕСТ 1412-79

18 нұсқа
Тесікті цилиндрде жануыштау үшін айлабұйымға пневмоцилиндр диаметрлерін анықтау

Операция: жануыштау

Жабдықталу: жануыштауыш станок ОФ-38А

Айлабұйым: арнайы, пневматикалық

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

1 тесікті жануыштау

Кесу режімдері:

Қайрақшалардың Удельное қысымы Р=4 кг/см²

Жануыштау бастиектің айналу жылдамдығы n=700 айн/мин;

Жануыштау бастиектің минутына екі еселік жүрістердің саны n_дв.ход.=60 дв.х./мин

Кесу тереңдігі t=0,08мм

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=98 мм

Тетік материалы– Al-4

19 нұсқа
Трактор ашасының иінтірегін бекіту үшін бұрамалық қысшытың диаметрін анықтау

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2А125

Айлабұйым: арнайы

Әрекеттер мазмұны:

1. 1 тесікті Ø25,5 дейін бұрғылау

2. 1 тесікті Ø25,8 дейін ұңғылау

3. 1 тесікті аяғына дейін ұңғылау.

Кесу режімдері:

1. Ø25,5 тесікті бұрғылау. Беріс S=0,2 мм/айн. Айналымдар саны n=300 айн/мин;

2. 1 Ø25,8 тесікті ұңғылау. Беріс S=0,4 мм/айн. Айналымдар саны n=200 айн/мин;

3. 1 тесікті аяғына дейін ұңғылау. Беріс S=0,4 мм/айн.

Айналымдар саны n=200 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=41 мм

Тетік материалы – Болат 40Х МЕСТ 4543-71

20 нұсқа
Трактор төсенішіндегі тесіктерді бұрғылау үшін бұрғылау айлабұйымына диафрагмалық қыспақтардың (Р) диаметрлерін анықтау.

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2А125

Айлабұйым: арнайы

Тетік орнатқыш базаға (1, 2, 3 нүктелер) көп айналдырықты бастиекке ілінген кондукторлы тақтаға және жеке диафрагмалық жетектері бар қыспақпен бағыттаушы базаға (4, 5 нүктелер) қысылады.

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

Екі 4 тесікті және бір 3 тесікті бұрғылау, 1, 2, 5 және 6 өлшемдерді сақтау.

Кесу режімдері:

Өңделетін тесік диаметрі D=26мм, беріс S=0,2 мм/айн. Айналымдар саны n=135 айн/мин;

Өңделетін тесік диаметрі D=32мм, беріс S=0,2 мм/айн. Айналымдар саны n=98 айн/мин;

Бұрғы материалы Р6М5

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=26 мм

Жастық материалы – Болат 20Л. НВ=128-170
21 нұсқа
Аз литрлік қозғалтқыш картерде тесікті бұрғылау үшін айлабұйымда бұрамдық қыспақтың диаметрін анықтау.

Бастапқы берілгендер:

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылау станок 2А125

Айлабұйым: арнайы, қол бұрамалық қыспақтары бар

Технологиялық әрекеттер мазмұны:

Өтімге 1 тесікті бұрғылау.

Кесу режімдері:

Беріс =0,22 мм/айн.

Айналымдар саны n=2000 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=54 мм

Кратер материалы – Al4 МЕСТ 2685-75

22 нұсқа
Суретте көрсетілген жону айлабұйымына пневмоцилиндрді таңдау.

Тетік: трактор карданының ашасы.

Бастапқы берілгендер:

Операция: жону

Жабдықталу: жону-бұрамакескішті станок 1К62

Айлабұйым: цангалық пневмоұстауыш

А бүйірін 1 өлшемге кесу

Кесу режімдері:

Беріс S=0,21 мм/айн.

Айналдырық айналымдарының саны n=200 айн/мин;

Кесу тереңдігі t=1 мм

Жұмыс жүріінің ұзындығы L_рх=16 мм

Пневможелінің қысымы р=4 кгс/см²

Сызба М1:1 масштабта берілген

Тетік материалы– Болат 45
23 нұсқа
Трактордың тартуының қыспағы үшін эксцентриктің өлшемдерін бұрғылау айлабұйымындағы жылжымалы призмалардың көмегімен анықтау.

Бастапқы берілгендер:

Операция: бұрғылау

Жабдықталу: тік-бұрғылауыш станок 2Н118

Айлабұйым: арнайы

Әрекеттер мазмұны:

1 тесікті бұрғылау

Кесу режімдері: Беріс S=0,2 мм/айн. Айналымдар саны n=500 айн/мин;

Жұмыс жүрісінің ұзындығы L_рх=24 мм

1 В.С. Корсаков Основы конструирования приспособлений. Учебник для вузов. М.: Машиностроение, 2005. – 277 с.

2. М.А. Ансеров Приспособления для металлорежущих станков. М.: Машиностроение,

2003 – 656с.