Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Машина жасау және стандарттау кафедрасы
050732 Стандарттау, метрология және сертификаттау мамандығының студенттеріне
Технологиялық объектілерді жүйелік талдау және диагностикалау пәнін оқу үшін арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
Павлодар
Әдістемелік ұсыныстарды және нұсқауларды, әдістемелік ұсыныстарды, әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/41
|
|
БЕКІТЕМІН
ОІ жөніндегі проректор
_________ Пфейфер Н.Э.
2010 ж. «___»________
|
Құрастырушылар: __________ т.ғ.к., профессор Р.О. Олжабаев
__________ аға оқытушы, магистр Д.А. Искакова
Машина жасау және стандарттау кафедрасы
050732 – Стандарттау, метрология және сертификаттау мамандығының студенттеріне
Технологиялық объектілерді жүйелік талдау және диагностикалау пәнін оқу үшін арналған
Әдістемелік ұсыныстар
2010 ж. «___»______ кафедра отырысында ұсынылған № _______ хаттама
Кафедра меңгерушісі ______________ Шумейко И.А.
(қолы)
Металлургия, машинажасау және көлік факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған __________________ 2010 ж. «__» __________ № ____ хаттама
ОӘК төрағасы ____________ Ахметов Ж.Е. «___»________2010ж.
(қолы) (күні)
ҚҰПТАЛҒАН:
ЖжӘҚБ бастығы _________ Варакута А.А. «___»__________ 2010ж.
(қолы) (күні)
Университет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
«___» ______________ 2010ж. № _____ хаттама.
Пәннің тақырыптары мазмұны
1 тақырып. Кіріспе. Жүйелі көрсетудің пайда болуы және дамуы [1,5,6]
Қазіргі жүйелік талдауының ерекшеліктері. Тәжірибелік қызметінің жүйелік ұсыныуның ролі. Жүйелік талдау объектісі сияқты. Винер кибернетикасы. Жүйелерінің жалпы теориясын құру.
Машинаның техникалық диагностикалау жүйесі үшін шағылу тәсілі бойынша жұмыс істейтін айналу жиілігінің фотоэлектрлік түрлендіргіштер ең қолайлысы. Ондай түрлендіргіштерде фотодиодқа немесе басқа типті фотоқабылдағышқа диагностикалау объектісінің айналатын бөлшегінен, мысалы білікке шағылған жарық түседі. Білікке бояумен немесе жабыспалы таспамен белгілер салады, ал олар шағылған жарықтың қарқындылығын өзгертеді.
Шағылу тәсіліне негізделген, фотоэлектрлік түрлендіргіштің көмегімен қозғалыс жылдамдығын өлшеуге болады, мысалы, диагностикалау объектісінің гидравликалық цилиндрдің соташығын, егер оған белгілер салынса.
2 тақырып. Модельдер және модельдеу [2,8].
Статикалық және динамикалық модельдер. Модельдерді жұмысқа қолдану тәсілдері. Абстрактік, материалдық модельдер. Белгілі модельдер және сигналдар. Модельдердің қасиеттерін тарату шарттары.
Механикалық беріліс машинасының диагностикалау құралы
Бірінші машиналарды пайдалану кезінде олардың «құлақ салулар» жиілікті өткізді. Локализация үшін дыбыс пайда болуының көзі стетоскоп. Виброметр үлкеюі алынатын ақпараттың көлемі жиілікті өлшеу және баға дәлдігінің деңгейінің арқасында жоғарылайды.
Параметрді дианностикалау және диагностикалау әдістері
Бұрыштық саңылау қосындысы. Механикалық бірілістің бұрыштық саңылауының қосындысы олардың бұрыштық саңылауының құрамды бөліктерінен құралады. Мысалы автокөліктің трансмиссия бұрыштық саңылау қосындысы беріліс қорабы бұрыштық саңылау қосындысынан, кардонды біліктің бұрыштық саңылауынан және артқы көпірдің тиісті берілістің саңылауынан пайда болады. Өз кезегінде бұрыштық саңылау қосындысы кардонды білікте саңылау қосындысы болып: шлиц қосуында, шанышқылардағы крестовина, ине сияқты подшибниктерде және саңылаулармен тiкенектердiң арасында. Беріліс корабында бұрыштық саңылау қосындысы жеке тісті дөңгелектің саңылауынан құралады. Осыдан әр трансмиссия түйіндес саңылауының өзгеруі бұрыштық саңылау қосындысының өзгеруіне әкеледі.
3 тақырып. Жүйелерді модельдеу жүйелері [3,10,11].
Жүйелер модельдердің көпшілігі. Жүйенің бірінші анықтамасы. Модель және «қара жәшіктің» компоненттері. Жүйе құрамының моделі. Модельдің құру қиыншықтары. Жүйенің құрылым сұлбасы. Жүйенің динамикалық модельдері. Динамикалық модельдерінің түрлері.
4 тақырып. Жасанды және табиғи жүйелер [4,8,9].
Табиғи жүйелерінің құрылымы. Субъектік және объектік мақсаттар. Жүйелердің әр классификациясы. Басқару тәсілдерінің түрлері. Басқару ресурстары және жүйенің сапасы. Үлкен және күрделі жүйелерінің ерекшеліктері.
Беріліс коэффициенті КQ көлемді жоғалтулармен мінезделеді, және QФ насостың нақты өндірісін QT теориялықтан ерекшелігін көрсетеді. Диагностикалау кезінде теориялық мәнге жақын өндіруін QО насостың берілісін өлшеу арқылы анықтайды, РО минималды қысым кезінде, ал нақты өндірісін – Qn берілісін өлщеу арқылы оның минималды қысымы Рn.
Беріліс коэффициентін келесі формуламен есептеледі.
5 тақырып. Жүйені зерделеудің ақпараттық аспектілері [6,7].
Жүйелердегі сигналдар. Сигнал ұғымы. Сигнал түрлері. Кездейсоқ үрдіс – сигналдардың математикалық моделі. Кездейсоқ үрдістердің класстары. Энтропия. Ақпарат саны. Ақпарат санының қасиеті. Ақпарат теориясының негізгі қорытындысы. Ақпарат алу жылдамдығы. Кодтау.
Кәсіпорындағы өндірістік бөлімшелердің жұмысының сапа деңейін бағалау міндеті өндірілетін өнімнің сапа және сандық көрсеткіші бойынша жоспарланған көрсеткіштерімен олардың қызметтік деңейін анықтау.
Сол әдістердің біреуі – тиімділік W арқылы өндірістік бөлімшелердің қызметтік деңейін анықтау.
W=P·Q
6 тақырып. Жүйелер модельдерін жасаудағы өлшемдердің ролі [5,10].
Эксперимент және модель. Эксперименттің қазіргі ұғымы, өлшеу шкалалары. Статистикалық өлшемдер. Эксперименталдық мәліметтерді тіркеу және оның келесі байланысы. Классификациялық, сандық модельдер. Өлшеу хаттамалардың ерекшеліктері.
7 тақырып. Таңдау. Шешімдер қабылдау [3,11].
Таңдау міндеттерінің көпшілігі. Шартты максимизация. Алтернативаны табу. Таңдау функциясының тілі, математикалық объект. Топ таңдауы. Статистикалық шешімдер таңдау сияқты. Статистикалық шешімдерді негізгі алу сұлбасы. Таңдаудың эксперттік әдістері. «Делфи» әдісі. Білім базалары.
Температураның өзгеруі. Тұрақты жүктемелер мен жылдам режимдерді жасау кезінде механикалық берілістің техникалық жағдайы температураның өзгеру заңдылығын сипаттай алады. Суретте 35 автокөліктің артқы көпірінің бәсеңдеткіші тұлғасының температурасының өзгеруінің қисықтары көрсетілген. Қисықта ретелмеген қыздыру А, тұрақты жылулық режимі В және стационарлы жылулық режимге С шығуы аталатын үш уақытша фазаны ажыратуға болады.
Реттелмеген қыздырулы фаза кездейсоқ сипаттамада болады, оны техникалық жағдай туралы ақпаратты алу үшін пайдаланбайды. Жылулық тепе-теңдікке жеткізетін, стационарлы режим ыңғайлы емес, себебі диагностикалау объектісін шығуы осы режимге шығу үшін көп уақытты керек етеді. Осыған байланысты ақпаратты диагностикалау объектісінің температурасы экспотенционалды заңы бойынша өзгергенде, екінші қыздыру фазасында алады.
8 тақырып. Декомпозиция және агрегаттау – жүйелі талдау процедуралары [5,10].
Жүйелік талдаудардағы анализ және синтез. Модельдердің толығы мәселесі. Декомпозиция үрдісінің алгоритмизациясы. Агрегаттау түрлері.
9 тақырып. Жүйелі талдаудың нысанданбайтын кезеңдері [2,7].
Әр түріл білімдер және жүйелік талдау. Мәселені нысандау. Мәселестікті құру әдістері. Жүйелік талдауды өткізу алгоритмі. Жүйелік талдаудардың компоненттері. Жүйелік таладаудың қорытындыларын практикаға ендіру.
10 тақырып. Жүйелі талдау және ЭЕМ [2,7].
Жүйелік талдауда ЭЕМ ролі және орны. Жүйелік талдау және ЭЕМ бағдарламалық қамтамасызданыруды дайындау.
11 тақырып. Тексеру алгоритмдерін оңтайландыру. Техникалық жағдайын болжау [4,6].
Техникалық диагностикалаудың объектісі. Объекттік өмір циклі. Жұмысістеушілік. Техникалық диагностикалаудың негізгі міндеттері.
12 тақырып. Тексерудің техникалық құралдары [1,8].
Техникалық диагностикалаудың мазмұны, диагностикалық қамтамасыздандыруды ұйымдастыру міндеттері. Функционалдық диагностикалау. Тестік диагностикалау. Диагностикалаудың әдістемесі. Диагностикалаудың міндеттерін шешу жалпы әдісі. Диагностикалаудың алгоритмі.
Әдебиет тізімі
Негізгі
1) Губанов В.А., Захаров В.В., Коваленко А.Н. Введение в системный анализ: Учебное пособие. – Л. : ЛГУ, 1988.–228 б.
2) Надежность и эффективность в технике: Справочник в 10–ти т. Т9: Техническая диагностика/Под ред. В.В. Клюева, ПЛ. Пархоменко – М. : Машиностроение, 1987.–352 б.
3) Пархоменко ПЛ., Согомонян Е.С. Основы технической диагностики. – М. : Энергоиздат, 1981.–319 б.
4) Перегудов Ф.И., Тарасенко ФЛ. Введение в системный анализ: Учебное пособие для вузов – М. : Высшая школа, 1989.–367 б.
Қосымша
5) Абрамов О.В., Розен6аум А.И. Проектирование состояния технических систем. – М. : Наука, 1990.–126 б.
6) Глазунов ЛЛ., Смирнов А.Н. Проектирование технических систем диагностирования. – Л. : Энергоатомиздат, 1982.–168 б.
7) Канарчук В.Е., Чигринец А.Д. Бесконтактная тепловая диагностика машин. – М. : Машиностроение, 1987. –158 б.
8) Колесноков А.А. Основы теории системного подхода. – Киев : Наукова Думка,1988.–177 б.
9) Макаров Р.А. Средства технической диагностики машин. – М. : Машиностроение, 1987.– 22З б.
10) Оптнер С. Системный анализ для решения деловых и промышленных проблем. – М. : Советское радио, 1969.–216 б.
Достарыңызбен бөлісу: |