Қ азақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Көліктік техника және логистика кафедрасы
Автоматы басқару теориясы негіздері пәні бойынша
050713 – Көлік, көліктік техника және технологиялар мамандығының студенттеріне арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАРЫ МЕН НҰСҚАУЛЫҚТАРЫ
Павлодар
1-тақырып. Көліктік техника процестерін автоматтандырудың рөлі мен маңызы [1,2,3,4,7].
2-тақырып. Автоматтық жүйелер туралы жалпы мағлұматтар. Тұйықталған автоматтық жүйе туралы мағлұматтар. Үздіксіз автоматтық жүйелер. Дискретті және релейлік автоматтық жүйелер. Статикалық және астатикалық реттеуіштер. Қатаң кері байланысы бар автоматтық реттеуіштер. Икемді кері байланысы бар автоматтық реттеуіштер [1,2,3,4,7].
3-тақырып. Автоматтық жүйелер және олардың процестерінің теңдеулері.Автоматтық реттеуші жүйенің элементтері. Реттеу обьектісі және оның процестерінің теңдеулері.. Сезгіш элементтердің түрлері және олардың процестерінің теңдеулері. Тапсырушы құрылым және оның процестерінің теңдеулері. Салыстырушы элементтер және олардың процестерінің теңдеулері. Күшейткіштердің түрлері және олардың процестерінің теңдеулері. Автоматтық реттеу жүйесінің дифференциалдық теңдеулерін құрастыру тәсілдемесі [1,2,3,4,7].
4-тақырып. Автоматты реттеу жүйесінің динамикалық сипат-тамалары.Беріліс функциясы және оның анықтамасы. Өткінші процес туралы ұғым.Автоматтық реттеу жүйесінің уақыттық динамикалық сипаттамасы. Автоматтық реттеу жүйесінің жиілік динамикалық сипаттамасы. Амплитудалық жиілік сипаттамасы. Фазалық жиілік сипаттамасы. Амплитудалық фазалық жиілік сипаттамасы. Беріліс функциясы бойынша амплитудалық жиілік сипаттамасын сызу [1,2,3,4,7,8].
5-тақырып. Автоматты реттеу жүйесінің элементар типтік буындары (звенолары).Күшейтуші буын және оның сипаттамалары. Апериодикалық буын және оның сипаттамалары. Интегралдаушы буын және оның сипаттамалары. Тербелтуші буын және оның сипаттамалары. Дифференциалдаушы буын және оның сипаттамалары [1,2,3,4,7].
6-тақырып. Автоматты реттеу жүйесінің элементар буындар-ының бірі бірімен жалғануы.Буындарды тізбектеп жалғау. Буындарды параллель жалғау. Кері байланысы бар буындар тізбесі. Автоматты реттеу жүйесі структуралық схемаларын түрлендіру. Бірконтурлы тұйықталған автоматтық реттеу жүйесінің беріліс функциясы [1,2,3,4,6,7,8].
7-тақырып. Автоматты реттеу жүйесінің орнықтылығы. Автоматтық реттеу жүйесінің орнықтылығының Ляпунов бойынша критериі (шарты). Автоматтық реттеу жүйесінің орнықтылығының Гурвиц критериі. Орнықтылықтың Вышнеградский критериі. Орнықтылықтың Михайлов критериі. Орнықтылықтың Найквист-Михайлов критериі. Д-бөлуі тәсілі. Логарифмдік жиілік сипаттама бойынша орнықтылықты анықтау [1,2,3,4,7].
8-тақырып. Автоматты реттеу жүйесін стабилизациялау.Негізгі кері байланыс. Оң және теріс кері байланыстар. Қарапайым қатаң кері байланыс. Қарапайым және инерциялы икемді кері байланыстар. Интегралдаушы буынды қатаң кері байланыспен тұйықтау. Инерциялы интегралдаушы буынды қатаң кері байланыспен тұйықтау. Интегралдаушы буынды инерциялы қатаң кері байланыспен тұйықтау.Екінші тәртіптегі буынды қарапайым қатаң кері байланыспен тұйықтау. Апериодикалық буынды қарапайым икемді кері байланыспен тұйықтау.Интегралдаушы буынды қарапайым икемді кері байланыспен тұйықтау. Интегралдаушы буынды инерциялы икемді кері байланыспен тұйықтау [1,2,3,4,7].
9-тақырып. Автоматты реттеу жүйесінің сапасын зерттеу.Реттеу процесі сапасының көрсеткіштері.Автоматтық жүйенің тезәсерлігі және өткінші процестің ұзақтығы. Асыра реттеудің шамасы. Өткінші процес кезіндегі тербелістің толық саны. Логарифмдік өшудің декременті. Реттеудің дәлдігі. Реттеудің сапасын бағалау. Реттеу процесін бағалаудың алгебралық, интегралдық және жиілік тәсілдері. Сызықсыз автоматтық жүйелер және оларды талдау тәсілдері туралы ұғымдар (фазалық траекториялар, нүктелі түрлендіру, гармоникалық анализ тәсілдері) [1,2,3,4,7].
10-тақырып. Көліктік техника агрегаттарының автоматикасы.Трактор агрегаттарының автоматикасы. Трактор агрегатымен орындалатын негізгі операцияларды автоматтандыру. Трактордың күштік беріліс жүйесін автоматтандыру. Машина трактор агрегатының қозғалысын автоматты басқару.Трактор агрегатының жұмыс процестерін автоматтандыру. Вакуумды және гидравликалы басқарылмалы автоматты тіркістер. Беріліс сатыларын қосу автоматикасы. Гидравликалық және механикалық сатысыз автоматтық берілістер. Доңғалақты және шынжыр табанды тракторлар қозғалысын автоматты басқару. Трактордың тарту күшіне және өңдеу тереңдігіне қарап топырақты өңдеу процесін реттеуші ілесуші автоматтық жүйе. Трактор агрегатының жалпыланған көрсеткіштерін автоматты бақылау. Трактор қозғауышының және ілмектегі қуаттардың өзгеру сипаттарын автоматты түрде жазып отыратын құрылым. Трактордың тарту күші пайдалы әсер коэффициентінің өзгеру сипатын үздіксіз автоматты түрде жазып отыратын құрылым [1,2,3,4,7].
Әдебиеттер тізімі
1. Бесекерский В.А., Попов Е.П. Теория систем автоматического регулирования. – М., Наука, 1975 г. – 992 с.; ил.
2. Коденко М.И., Лебедев Л.Т. Автоматизация тракторных агрегатов. – М., Машиностроение, 1968 г.
3. Крутов В.И. Автоматическое регулирование двигателей внутреннего сгорания. – М., Машиностроение, 1968. – 536 с.
4. Петров В.А. Автоматические системы транспортных машин. – М., Машиностроение, 1974 г. – 336 с.
5. Автоматика и автоматизация производственных процессов./ Под ред. Н.Ф. Метлюка. – Минск, Вышейшая школа, 1985. –301 с.
6. Болтянский В.Г. Математические методы оптимального управления. – М., Науки, 196 – 307 с.
7. Зайцев Г.Ф. Теория автоматического управления и регулирования. – Киев, Выш. школа, 1988. – 423 с.
8. Нуржауов А. Лабораторный практикум по курсу «Основы теории автоматического управления» (для внутривузовского пользования). – Павлодар, 2008 г. – 54 с.
Достарыңызбен бөлісу: | 
