«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны


Мешітті салған Ортөбелік шебер деп ас ұста орнықты қоңыр дауыспен



Pdf көрінісі
бет137/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

Мешітті салған Ортөбелік шебер деп ас ұста орнықты қоңыр дауыспен
жауап береді.
Ертеңіне таңертең маңдайына асыл тастардан шатыра салған абажа қақпаның
алдына кеп тоқтаған алпыс еркектің ішінде ортөбелік шебер Жаппар да тұрды.
Олар әуелі бақ ішінде үлкен тұт ағашының түбіндегі парсының масаты кілемі
төселген көлеңке бастырманың
астында монтиып-монтиып отырған үш кішкене баланың алдарына барып,
тізелерін бүгіп тағзым етті. Бұл әміршінің немерелері.
үн-түнсіз ойға шомып отырған Әміршіге бастады. Таққа жиырма адымдай жер
қалғанда олар кілт кідіріп, жер тізерлеп, қол қусырып, қайта-қайта иіліп тағзым
етті. Үстіне мол пішілген өрнексіз желең шапан жамыла салған Әмірші
шұбатылған мол жеңінен қолын зорға қылтитып, анадай жерде бір қапталда
қырын орналасқан жеті уәзіріне әлдене деп белгі берді.
Төр жақтарында отырған бас уәзір екі қолын көкірегіне апарып, тағзым етіп,
орнынан тұрды да, ту сырттарындағы көлеңке бастырманың тасасына қарай
кетіп қалды. Көп ұзамай қайта көрінді. Соңында - қолына жерге шұбатылған
жібек сүлгінің үстіне салып кішкене табақша көтерген бір топ жігіт.
Қолдарына табақша көтерген жігіттер бұлардың әрқайсысының қасына бір-
бірден кеп тұра қалды да, бастарына алтын-күмісі аралас бір уыс теңгені
саудыратып төге салды. Сосын иіліп алақандарындағы табақшадан аузын жібек
шашақпен буған жұдырықтай кішкене қалтаны ұсынды. Жер тізерлеп
отырғандар бастарын жерге жеткенше үсті-үстіне иіп, тағзым етті.
Хан енді шетелден келген елшілерді қабылдай бастады. Елшілер сәкіге барып
жайғасты.
3. «Махаббат»
Әмірші келгенде мұнара бітіп тұрсын деп шеберге өзіне ұқсаған бір нөкер
қызын жіберіп, өз арын сақтап қалғанымен, кіші ханым жазадан құтыла
алмады. Соңғы үш айда әміршінің өзіне бір кірмеуі - кіші ханым үшін қатал
үкімге айналады. Сондықтан, ішқұса боп, азып-тозады. Оның бар айыбы -
мұнара салдырғаны. Сол мұнарада пәк сезім, адал махаббаттың менмұндалап
тұрғаны үшін кіші ханым да, шебер де өз жазасын алады. Шебердің екі көзі
ойылып, тілі кесіледі. Істің бас-қаында жүрген бас шебер де бұл жазадан аман
қалмайды. «Барар жерің бәрібір жердің асты» деген жазумен өзі салған зындан
оның өз басына сор болды. Ол өзі қазған көрге тірідей тасталды. Әмірші «Басқа
шаһарға мұндай мұнара салынбасын» деп шешеді.
Шебер бұның көкейіндегі жорықта жүрген Ұлы әміршіге деген өзінің қаяусыз
махаббатын, тұңғиық сағынышын бейнелейтін мұнара тұрғызғысы келген ойын
дәл түсінген. Алыстан аяныш шақыратындай қып мұнараны мұңға бөктіріп
қойғаны да соның айғағы. «. Сонау жер түбінен қарағанда ол бәлкім «асыға гөр,


тезірек жете гөр» деп жалынып-жалбарынып тұрғандай көрінетін шығар. Ал
бірақ жақындаған сайын шалқақтай түсетіні несі? Шебер бұнысымен
Әміршінің ашуына тиіп алмас па екен? Қаншама сағынып келген күнде де,
өзіне арнап салдырған мұнараның әлгіндей шекелей қараған астамшылығы оған
ұнай қояр ма? Оның үстіне бұл сарайдың ішінен қарағанда, ол неге осынша
тұнжырап тұрады?»
Ханша күтуші кемпірге айтып, базардағы жұрт жаңа бітіп тұрған мұнара
жайында не айтып жатыр екен, біліп келсінші деп астыртын адамдар жіберіп,
тың тыңдатып еді, халық жорықтағы падишаның алдынан мынандай мұнара
салдыртқан ханымның кемел ақылы мен салған шебердің асқан өнеріне
таңдайларын қаққаннан басқа әлі ештеңе аңғара қоймапты. Ханым
жансыздардың бұл хабарына көңілі біржола көншімегенмен де,
қайдағыжайдағыға мән беріп құр бекерге қуыстанғанына өз-өзінен
ыңғайсызданып қалды.
Кіші ханымда күндесі де қызғаныштан басқа айтар сөз таппас еді, Падиша да
қаншама бәйбіше деп дабырайтып, бастас санап, басын асырып жүрген Ұлы
ханымның қанша жыл отасқанда, қанша жорықтан жеңіспен оралғанда онсыз да
асқақ көңілін астанасына кіре бергенде дәл мынадай қып одан бетер аспандатып
тастайтындай ақыл таба алмағаны сол арада бірден есіне түсер еді, оның қанша
асыл текті болғанмен алтын санап, асыл жиғаннан басқа ештеңені білмейтін
дүние қоңыз, етегіне тоңғақ жұқтырғыштығымен ғана бағы асып тұрған жай
әншейін жабық құрсақ әйел екеніне біржолата көзі жетер еді деген ойлар да
болады. Сондықтан, Әміршінің келген күнін асыға күтеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет