КАСПИЙ ҚОҒАМДЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика және басқару Жоғарғы мектебі
Қашықтықтан білім беру технологиясы
Білім беру бағдарламалаcы: 6В04111 – Есеп және аудит
«Басқару есебі II» пәні бойынша
практикалық тапсырма № 2
Оқытушы: э.ғ.д., профессор Мархаева Б.А.
Орындаған: Айдарбаева Г
Орындау үшін өз фамилияңыздың бастапқы әрпіне сәйкес тапсырманың нұсқасын таңдаңыз:
Нұсқа №
|
Фамилияңыздың бастапқы әріпі
|
1
|
АӘ
|
2
|
ГҒДЕ
|
3
|
ИЙКҚ
|
4
|
ЁЖЗВБ
|
5
|
ЛМНҢ
|
6
|
ОӨПР
|
7
|
СТУҰҮ
|
8
|
ФХҺЦ
|
9
|
ЧШЩ
|
10
|
Ы І ЭЮЯ
|
Алматы, 2023 ж.
1-нұсқа: АӘ
1-тапсырма. VaryPricing компаниясы бір өнім түрін шығарады. Өнім бірлігіне жұмсалатын шығындар келесідей: тікелей шығындар (prime cost) – 12 теңге, айнымалы үстеме шығындар – 3 теңге, тұрақты үстеме шығындар – 6 теңге. Баға белгілеудің қай әдісі ең жоғары баға береді?
Толық шығындар + 20%
Тікелей шығындар + 80%
Маржиналдық шығындар + 60%
Қажетті есептеулерді көрсетіңіз.
Тікелей шығындар
|
12
|
Айнымалы үстеме шығындар
|
3
|
Тұрақты үстеме шығындар
|
6
|
Барлығы
|
21
|
Өнімнің өзіндік құны 21 теңге
a) Толық шығындар + 20% = 25,2тг
b) Тікелей шығындар + 80% = 37,8тг
c) Маржиналдық шығындар + 60% =33,6
Баға белгілеу әдісіне жүгінетін болсақ ең жоғарғы баға ұсынатын тәсіл тікелей шығындар әдісі
2-тапсырма. ASU компаниясы өнімнің үш түрін шығарады, олар туралы ақпарат төменде келтірілген (теңге):
| А-өнімі | S-өнімі | U-өнімі |
Өнім бірлігінің бағасы
| 280 | 467 | 475 |
Өнім бірлігінің шығындары:
|
|
|
|
Тікелей материалдар
| 45 | 90 | 75 |
Тікелей еңбек ақы шығындары
| 60 | 105 | 90 |
Айнымалы үстеме шығындар
| 45 | 60 | 66 |
Тұрақты үстеме шығындар
| 75 | 150 | 150 |
Үш өнімде де тікелей еңбектің бір түрін пайдаланады, оның бір сағатына 70 теңге мөлшерінде төленеді. Тұрақты үстеме шығындар барлық үш өнімге де ортақ болып табылады және машина-сағаттары негізінде бөліп таратылады.
Егер өндірісті шектеуші ресурс ретінде тікелей еңбек сағаттары болса, онда компанияның пайдасын барынша арттыру тұрғысынан қай өнім түрі ең тиімді болады? Есептеулерді төмендегі кестеде көрсетіңіз (теңге).
Өнім бірлігіне:
|
A
|
S
|
U+
|
Сату бағасы
|
280
| 467 | 475 |
Барлық айнымалы шығындар
|
(45+60+45)= (150)
|
90+105+60=255
|
75+90+66=231
|
Маржиналдық пайда
|
130
|
212
|
244
|
Еңбек сағаттары қажет
|
60/70 = 0,86
|
105/70=1,5
|
90/70=1,3
|
1 еңбек сақатына шаққан маржиналдық пайда
|
130/0,86 = 151,16
|
212/1,5=141,3
|
244/1,3=187,7
|
Маржиналдық пайдаға сәйкес ранжирлеу (реттеу)
|
118,7
|
179,5
|
189,8
|
|
A
|
S
|
U
|
Жауабы: Өнімнің тиімділігін тауардық уақытына байланысты жоғарғы пайда табуы негізінде анықтасақ болады. Бізде «U» өнімінде ең жоғарғы 1 сағатта 187,7тг маржиналдық пайда болып тұр. Сондықтан компания үшін 3ші өнімді тиімді деп тани аламыз
3-тапсырма. ERIE компаниясының DVA атты бөлімшесі дебиторлық берешекті 100 миллион теңгеге арттыруды талап ететін жобаны қарастыруда, сондай-ақ бұл жоба бөлімшенің жылдық табысын 15 миллион теңгеге ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Жалпы ERIE компаниясы үшін инвестициялардың мақсатты рентабельділігі 10%-ды құрайды, ал капиталға жүктелген (баламалы) құн 9%-ға тең. Қазіргі уақытта DVA-бөлімшесі бойынша инвестициялар рентабельділігі 13%-ды құрайды.
Егер DVA-бөлімшесі жобаны қабылдаса, инвестициялардың рентабельділігі (Return On Investment, ROI) және қалдық пайда ((Residual Income, RI) көрсеткіштерінің мәндері DVA-бөлімшесінің менеджерін жалпы ERIE компаниясының мүддесіне сай әрекет етуге ынталандырады ма?
Жауап нұсқасын таңдаңыз және таңдау себебін түсіндіріңіз.
ROI көрсеткіші менеджерді жалпы компанияның мүддесі үшін әрекет етуге ынталандырады, бірақ RI ынталандырмайды
RI көрсеткіші менеджерді жалпы компанияның мүддесі үшін әрекет етуге ынталандырады, бірақ ROI ынталандырмайды
ROI және RI екеуі де менеджерді жалпы компанияның мүддесі сай әрекет етуге ынталандырады
ROI де, RI да менеджерді жалпы компанияның мүддесіне сай әрекет етуге ынталандырмайды
Жауабы:
Жылдық пайда
|
15 миллион
|
Активтер
|
100 миллион
|
Пайыз 100 000 000*9%
|
9 миллион
|
ROI 15 миллион/100миллион*100 %
|
15%
|
PI 15миллион-9миллион
|
6миллион
|
Инвестицияланған капитал рентабельділігі компания жұмысын ынталандырады, себебі пайданың есептік нормасын жылына 15% - дан аз ұсынатын кез келген маржиналдық инвестициялар бөлімшенің қызметі бағаланатын көрсеткіштерді төмендетуі мүмкін.
Ал қалдық пайда ынталандырмайды себебі жоспарлыдан негізгі қалдық пайда өсімі 1% ға азайды
4-тапсырма. Just In Time (JIT) философиясына қатысты келесідей тұжырымдар бар:
тек күту уақыты ғана өнімге пайдалылық қосады
тұрып қалу уақытында жұмыс істеп, аяқталмаған өндірістің көлемін көбейтудің орнына, қысқа мерзімді тұрып қалу уақытына ие болған тиімді
тауар партиясын өндіру барысында құрал-жабдықтың функционалдық типте орналасуы оңтайлы болып табылады
өндіріс «тартып ал» типтегі өндірістік желіге негізделуі тиіс
JIT философиясына сәйкес қайсы тұжырымдар дұрыс? Таңдауыңызды түсіндіріңіз
Жауабы: JIT философиясына сәйкес тұжырым ретінде с нұсқасы дұрыс болып саналады.
JIT - бұл өндірісті өте тиімді етуге бағытталған тауарлы - материалдық құндылықтарды басқару жүйесі. Дәл уақытында немесе дәл уақытында - бұл тұтынушыларға дәл уақытында және қажетті мөлшерде қажет өнімдер ғана шығарылатын өндіріс жүйесі. Just-In-Time-дің біржақты артықшылықтарына мыналар жатады:
Философия артықшылықтары
1. Бұл шығындарды азайтуға көмектеседі, өйткені компания шикізатты сақтауға ақша жұмсамайды.
2. Компаниялар шикізатқа аз қаражат салады, өйткені олар ағымдағы өндіріс процесіне қажетті мөлшерге тапсырыс береді.
3. Бұл өндірісті тездетеді, өйткені компанияда дайын шикізат бар.
4. Бұл тапсырыстың орындалу уақытын және сонымен бірге жеткізу уақытын қысқартуға көмектеседі.
5. JIT өндіріс циклдерінің қысқаруына әкеледі. Бұл дегеніміз, компания басқа өнімге тез ауыса алады.
6. Бұл өндіріс процесін жеделдету үшін кез келген кедергілерді анықтауға және жоюға көмектеседі.
7. Бұл барлық шығындарды, соның ішінде уақытты, қорларды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, артық өндіріс қалдықтарын және өнім ақауларының қалдықтарын жоюға көмектеседі.
Достарыңызбен бөлісу: |