«Экономика негіздері»
жүктеу/скачать 1.48 Mb. Pdf көрінісі
|
|
2 сұрақ. Кәсіпкерлік қызметті бағыттары бойынша келесі түрлерге бөледі: өндірістік; коммерциялық; қаржылық; кеңестік. Өндірістік кәсіпкерлік - бұл кәсіпкер тікелей жағдайда өнімдерді, тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді, ақпараттарды өндіруді жүзеге асыратын қызмет түрі. Мұндай жағдайда өндірістің қызметтері кәсіпкер үшін негізгі болып табылады. Өндірістік кәсіпкерлікті жүзеге асыру мен мазмұнының жалпы бейнесі келесі жағдайда көрінеді. Кәсіпкер әуелі өндіріс қызметінің түрін таңдайды, басқаша айтқанда, қандай тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді шығаратынын белгілейді. Одан кейін ол тауарды әлеуетті сатып алушымен, тұтынушымен қатынас жасайды. Былайша айтқанда, кәсіпкерлік сонымен бірге маркетингтік қызметті қоса атқарады. Бұл мәміленің бірінші кезеңі кәсіпкер мен келешектегі тауар сатып алушы арасындағы шарт түрінде заңды ресімдеме алуы мүмкін. Кәсіпкер өндірісті жүргізу үшін өндіріс факторын: жұмыс күшін, өндірістік қорларды, материалдарды, ақпараттарды пайдаланады. Өндірістің жекелеген факторы кәсіпкерге жатады, ал жетпейтінін ол кәсіпкер қызметін жүргізу үдерісінің кезінде немесе басында сатып алуға мәжбүр. Өндірістік - кәсіпкерлік акциясының нәтижесі, өндірілген тауарлардың белгілі бір көлемін сатып алушыға өткізу және ол үшін ақшалай түсім алу болып табылады. Коммерциялық кәсіпкерлікте тауарлық-ақшалық, сауда-айырбас операциялары анықтаушы рөл атқарады. Бұл сатып алу-сату бойынша мәмілелер. Коммерциялык мәміледе нарық талдауы болуы қажет, нәтижесінде сатып алу көлемі, тауар сату, сатып алу бағасы және тауарды өткізу бағасы болжамданады. Коммерциялық бағдарламаның мәмілесі өзіне мыналарды қосады: транспортпен жеткізу, сатып алу, тауар сату, жарнама жұмыстарын жүргізу және т.б. операциялары үшін жұмысшыларды жалдау; келесі жағдайда сату үшін тауарларды сатып алу; тауарларды өткізу және сақтау үшін сауда нүктелерін, қоймаларды, ғимараттарды жалға алу; 55 мәмілеге тікелей қатыспайтын, бірақ, ақылы қызмет ұсынатын адамның немесе бейтарап ұйымның қызметіне төлем және оны алу; мәмілені қаржыландыру үшін несиеге ақша қорын тарту және келесіде несиені пайызымен қайтару; тауарды сатып алушыға өткізу және түсімді алу; мәмілені тіркеу, салықтарды төлеу. Қаржылық кәсіпкерліктегі сатып алу және сату объектісі арнаулы тауарлар-ақша, валюта, бағалы қағаздар болып табылады. Коммерциялық қызметтің басқа түрлері тәрізді қаржылық-несиелік мәміледе іздеумен, анықтаумен және әлеуетті сатып алушыларды тартумен байланысты бағалы қағаздар мен маркетингтік қызметтің талдауы алдын-ала болуы қажет. Қаржылық кәсіпкерлікте қызметтің арнаулы түрлері бөлінеді, онда кәсіпкер өзі сататын бағалы қағаздарды шығарушы ретінде көрінеді, оны белгілі бір жағдай мен міндеттемелерде кәсіпкерлік қызметтің мәнді нәтижесі іспетті қаржылық тауар ретінде орналастырады. Қаржылық мәміленің негізгі бөлігі (ақшаны, валютаны, бағалы қағаздарды сатып алушыға сату) мұқият ресімдеу мен жоғары назар аударуды қажет етеді. Сатып алушының қаржылық халін анықтау, кепілдік мүмкіндігін белгілеу, сатып алушыға беруге келіскен кепілдемесін анықтау қажет. Шетел тәжірибесінде, басқару мәселелері, экономика және басқару (ФЕАКО) бойынша кеңесшілер ассоциациясының Еуропалық федерациясының белгілеуіне орай, коммерциялық, төлемді кеңес «консалтинг» деген ат алды. Менеджмент - консалтинг мүмкіндіктер мен проблемаларды бағалау және анықтауды, соған сәйкес шаралар туралы ұсынысты және оны жүзеге асырудағы көмекті өзіне қосып алатын басқару мәселелері бойынша тәуелсіз көмек пен кеңесті беретінімен қорытындыланады. Өнеркәсіптік дамыған елдерде интеллектуалды капиталға кеңестік қызмет нысанындағы қаржы салу жаңа құрал-жабдық пен алдыңғы технологияға салғаннан гөрі тиімдірек саналады. Капитал айналымының көлемі және іске қосылған қызметкерлердің саны бойынша ірі және шағын бизнес деп бөлінеді. Ірі кәсіпкерліктің, басымдылығы: ғылыми-техникалық үдерісті (НТП) тездетеді; жаппай стандартты өнімдерді ірі көлемде өндіру арқасында шығынды үнемдеуге мүмкіндік береді; мамандандыру мүмкіндігін көбейтеді; қуатты құрал-жабдықты пайдалану тиімділігін арттырады (көтеру крандарының, өте үлкен престердің, комбайндардың және т.б.); шаруашылық тәуекелін азайтады. Бірақ, кәсіпорынды ірілендіру белгілі бір шекке дейін ғана тиімді болады, кейде өндіріс шектен тыс үлкен, ыңғайсыз, қиын 56 басқарылатын және экономикалық оңтайлы болмайды, өйткені фирманың орташа шығындары көбейе бастайды. Шағын бизнестің басымдылығы: өндірістің жоғары деңгейде мамандануы және фирма арасында тиімді кооперациялану; икемділігі үлкен және нарық жағдайындағы өзгерістерге тез ыңғайлануы; өнімдердің әртүрлілігінің көптігі және жеке тапсырыс бойынша жұмыстардың мүмкіндігі; жаңа ғылыми-техникалық идеяларға үлкен алғырлығы; алдын ала ұйымдастырудың болмауы, жұмыстың шектен тыс реттелуі; жеке ұсыныстың іске асуына үлкен мүмкіндіктер мен саналы тәуекелдер; қолайлы психологиялық климат және еңбек ұжымындағы үлкен демократия. Ірі және шағын бизнестің өзінің шаруашылық жағдайы болады. Өндіріске жаңа технология мен өнімдерді еңгізудегі, өнімді жаппай шығару кезіндегі алғашқысы көбірек әсерлі болады. Екіншісі - ұсақ сериялы өндірісте, қызмет аясында, жаңа технологияны әзірлеуде. Жеке ірі компания шағын кәсіпорындарға оның атынан өз өнімдерін өткізуге көмектескенде және мәселелерін шешкенде, жеке ірі және шағын фирмалар франчайз жүйесінде жиі бірге қызмет істейді. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|