7.4 Кесте: CO
2
шығарындыларының энергетикамен байланысты 2004 жылғы негізгі
коэффициентері
Жан басына
шаққандағы
СО2 (мың СО2
жан басына
шаққанда)
Жан басына
шаққандағы
ЖІӨ (2000 USD
CТҚ)
БЭЖҰ/ЖІӨ
(ТНЭ/мың-
2000 - USD
CТҚ)
CO
2
*/БЭЖҰ
(мың СО2/ТНЭ)
Жан басына
шаққандағы
БЭЖҰ
(Жан басына
шаққанда ТНЭ)
Қазақстан
10,81
6 890
0,53
2,96
3,66
бұрынғы КСРО**
8,09
7 000
0,49
2,36
3,43
елдері Еуропа ЭЫДҰ***
7,72
21 830
0,16
2,21
3,50
орталық жəне Шығыс Еуропа****
5,41
7 290
0,34
2,25
2,41
Дерек көзі: ХЭА, 2007 ж.
Ескерту:
* CO
2
шығарындылары тек отын жануының өнімдері ғана. Жан басына шаққандағы CO
2
шығарындылары есептік
ұқсастық формуласы арқылы көрсетілуі мүмкін, бұл энергия пайдаланудың түріне сүйене отырып, CO
2
шығарындыларының негізгі себептерін анқытауға көмектеседі:
Жан басына шаққандағы CO
2
-
=(Жан басына шаққандағы ЖІӨ) х (БЭЖҰ/ЖІӨ) х (CO
2
шығарындылары/ БЭЖҰ)
* Бұрынғы КСРО елдеріне Армения, Əзірбайжан, Беларусь, Эстония, Грузия, Қазақстан, Қырғызстан, Латвия,
Литва, Молдова, Ресей Федерациясы, Тəжікстан, Түркіменстан, Украина, Өзбекстан жатады.
**Еуропа елдері - ЭЫДҰ мүшелеріне Австрия, Бельгия, Чех Республикасы, Дания, Финляндия, Франция, Германия,
Грекия, Венгрия, Исландия, Италия, Люксембург, Нидерланды, Норвегия, Польша, Португалия, Словакия
Республикасы, Испания, Швеция, Швейцария, Түркия жəне Ұлыбритания жатады.
**** Орталық жəне Шығыс Еуропа елдеріне Албания, Беларусь, Болгария, Кипр, Эстония, Босния жəне
Герцеговина, Хорватия, Латвия, Литва, Мальта, Молдова, Монтенегро, Румыния, Сербия, Словакия жəне бұрынғы
югославиялық Македония Республикасы жатады.
Елдер ХЭА анықтамасына сəйкес топтарға жатқызылды
Топырақ пен суға қатысты салдарлар (зардаптар)
Қазақстанда жер қыртыстарының ластануының негізгі себебіне- ауыр металлдар, мұнай жəне
мұнай өнімдері жатады. Электр энергиясының 70% көмір жағатын электр станцияларында
өндірілетінін жəне көмір бəрінен де кəсіпорындарда көп пайдаланылатынын ескергенде,
атмосферадан топырақ пен суға түсетін ұшпалы құрамдарда болатын, ауыр металлдар
шығарындыларының едəуір үлесімен көмір жағуды байланыстыру орынды болар еді. Ең ірі
электр станциялары көмір шахталарына жақын орналасқан, сондықтан көмір тасымалына
байланысты салдарларды барынша кемітеді. Осыған байланысты сондай-ақ мына жəйтті де
ұмытпау керек, электр станцияларының SO
x
и NO
x
шығарындылары қышқылды
жаңбырлар
жауғызады да, су мен топырақты қышқылдандырып, сол арқылы ауыл шарушылығына,
ормандар мен биоалуантүрлілікке зиян келтіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |