Фанларидан саволлар базаси шакллантирилган

 
 
 

KIRISH 
Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2016-yil 13 
maydagi PF-4797-sonli “Alisher Navoiy nomidagi Toshkent Davlat O‘zbek tili va 
adabiyoti universitetini tashkil etish to‘g‘risida”gi Farmonida o‘zbek tilining 
nufuzini yanada yuksaltirish, o‘zbek tilshunosligini yangi bosqichga olib chiqish, 
globallashuv sharoitida o‘zbek tilidan foydalanish ko‘lamini kengaytirish va 
o‘zbek tili ixtisosligi bo‘yicha yangi avlod kadrlarini tayyorlash, o‘zbek tili va 
adabiyoti muammolarini tadqiq etishni yangi bosqichga ko‘tarish vazifasi 
qo‘yilgan. Har bir fanning o‘qitish, o‘rganish va tadqiq etish metodologiyasi 
bo‘lishi ta’kidlangan. 
10.00.01 – Oʻzbek tili ixtisosligining vazifasi oʻzbek tilini chuqur ilmiy 
tadqiq qilish, tilning barcha sathlari boʻyicha tadqiqotlar yaratish, zamonaviy 
tilshunoslik paradigmalari asosida ona tilimizning milliy xususiyatlarini yoritish va 
uning nufuzini oshirishdan iborat. 
10.00.01 – Oʻzbek tili ixtisosligi бўйича таянч докторантурага кирувчи 
даъвогарлар учун 70230101 – Лингвистика (ўзбек тили) magistratura 
мутахассислигининг 2020 йилда тасдиқланган ўқув режасига асосан 5 та 
ихтисослик 
фанлари 
бўйича: 
“Pragmalingvistika”, 
“Psixolingvistika”, 
“Lingvokulturologiya”, “Matn tilshunosligi” ва “Nazariy tilshunoslik masalalari” 
фанларидан саволлар базаси шакллантирилган.
Бу фанлар ўз негизида қамраб олинган маълумотлар қуйида батафсил 
келтирилган. 
 
PRAGMALINGVISTIKA 
fani bo’yicha: 
Pragmalingvistika fanining predmeti va tadqiqot obyekti. Axborot uzatish va 
qabul qilish. Kommunikativ harakatlar.Kommunikativ- pragmatik yo‘nalishning 
shakllanishi. Tilning ichki shakli. Pragmalingvistik tahlil. Pragmalingvistik 
tadqiqot. 
Pragmalingvistika 
tilshunoslikning 
mustaqil 
sohasi 
sifatida. 
Pragmalingvistikaning metodologik negizi. Pragmalingvistikaning predmeti. 
Semantik va pragmatik pressupozitsiya. Pragmatik pressupozitsiyaning matnga 
xosligi. Eksplikatura. Implikatura. Sotsiopragmatik tahlil asoslari. Hurmat tamoyili 
muloqot kechishini ta’minlovchi asosiy manba. J. Lichning hurmat tamoilining 
qoidalari xususida. Sotsiopragmatikada hurmat kategoriyasi. Muloqot sistemasi. 
Muloqot strukturasi. Kommunikativ mazmun. Informativ mazmun. YAxlitlik va 
tugallanganlik. Uning geterogen sistema ekanligi. Geterogen sistema har doim 
jonli sistema sifatida amal qilishi. Shaxs unsuri. Vaziyat unsuri. Lisoniy unsur. 
Sistemadagi unsurlarning muvofiqlashuvi. Matn. Matnning lisoniy-nutqiy sistema 
ekanligi. Diskurs lisoniy, shaxsiy va vaziyat omili muvofiqlashgan sistema 
ekanligi. Diskursning turlari. Diskursning tasnifi. Diskursiv tahlil tarixi. Nutqiy 
vaziyat. Qulay vaziyat. Noqulay vaziyat. Erkin vaziyat. Rasmiy vaziyat. Vaziyat va 
lison. Vaziyat va nutq. Nutq samarasi va vaziyat muvofiqligi. Lisoniy birliklarning 
nutqiy voqelanishida lisoniy va nolisoniy omillar hamkorligi. Vaziyat omilining 

nutqiy omillarga hamkorligi. Lisoniy umumiy ma’noning nutqiy xoslanishida 
lisoniy va noilsoniy omillar hamkorligi. Hamkorlikda muvofiqlashuv. Omilning 
ustuvorlashuvi va pasayishi. Shaxs va lison. Shaxs va nutq. Shaxs va vaziyat. 
Shaxs va shaxs. Lisoniy kompetensiya. Madaniy kompetensiya. Pragmatik 
kompetensiya. Kommunikatsiya. Kommunikativ intensiya. Intensiya ifodasi. 
Intensiya mo‘ljali. Intensiyani ifodalovchi fe’llarning kuchi va intensivliliga ko‘ra 
turlari. Lokutiv fe’llar. Prelokutiv fe’llar. Illokutiv fe’llar. Ona tili ta’limining bosh 
maqsadi. Ona tilidan amaliy foydalanish samaradorligi vazifasi. Til qurilishi va til 
ta’limi. Til imkoniyati va til ta’limi. Til faoliyat samarasini ta’minlovchi kuch 
sifatida.Gapning kommunikativ kategoriyasi. Aktual bo‘linish.