Экспедициялық кварцті «Альтаир» хроноиетрі
Экспедициялық квариті «Альтаир» хронометрі координатталған уақыт жүйесінің көшірмесін алуға арналған. Хронометр:
-
координатгалған уақытты сақтауды,
-
уақыт сигналдары мен жиілігі ағытпаларьш сыртқа шығаруды,
-
МПУ8-3 ХПМ-3 тіркеуші құрылғыларын басқаруды,
-
уақытгың радиосигналдары бойынша хронометрдің көрсетілімдерін автоматты жэне қолмен фазалауды,
-
уақьгг сигналдарына қатысты хронометр көрсеткіштерінің түзетулерін аныкгауды қамтамасыз етеді.
Хронометр 8 сағат жылытъшғаннан кейін 1 мс. аз тэуліктік жүрістің орта квадратгық ие болады. Басқару панелінің қақпағы ашық хронометрдің жалпы көрінісі 18-суретге
көрсетілген.
19 - сурет. Кварцтік «Альтяир» хронометрі.
|
|
|
|
|
|
Хронометрдің
|
тірек
|
генераторыньщ
|
жиілігін
|
корекциялау
|
шегі
|
жүрісі
|
нем
|
хронометрдің 0,06
|
с/тэуліктік. Тірек генераторыньщ жиілігін аньпсгаудың айырғьпптык
|
|
қабілеті жү-мыс эталоныньщ жиілігімен немесе хронометрдің0,1 мс/тəуліктік жүрісімен
|
|
салыстырғанда 1-10 - 9.
|
|
|
|
|
|
|
|
Хронометрдің
|
1с үзік
|
көрсеткіші сағат
|
тілі
|
циферблатьша
|
жэне цифрлы жарық
|
таблосына түседі.
|
|
|
|
|
|
|
|
Сырткы ағытпаларға темендегі сигналдар беріледі:
-шығу деңгейі 100 жəне ікГц 150 Ом белсенді жуктік 0,25В кернеудегі жиілігі 5 МГц синусоидты формалар:
-
150 Ом белсенді жүктің шығу кернеуі 1,5В амшштудамен теріс полярлы ОДс, 1с, п1 периодтармен минут сайын маркаланған тік бұрышты формалар; сигналдардың ұзақтығы - 0,І-0,02с, 1с -100мс, маркаланған сигнал- 0,5с;
-
ар минуттьщ алдында 1,5с импульспен маркаланған, ХПМ-3 хронографтьщ жұмысын қамтамасьи етуге арналған меандрлы формалар;
-
Оң полярлы, тоғыз разрядтың əрқайсысына арналған төрт канал бойынша жүру периоды 1 мс жэне МПУ8-3 жұмыс істеу үшін кернеуі 0,4-тен 2,4В-ға ауысьш отыратьш тік бұрышты кодты;
-
МПУ8-3 жаднама блогына кодтық ақпараттың жазбасын синхронизациялау үшін жүру жиілігі 10 кГц кернеуі ЗВ меандралық формалар.
Есту
|
индикациясы
|
эдісімен
|
орындалатын,lc-ке
|
дейін
|
белгілі
|
уақыггың
|
радиосигналдарына катыоты
|
хронометрдің
|
көрсеткіпггеріне тұзетулерді
|
анықтау1с
|
орта
|
квадраттық қателікгерден мүмкін болады.
|
|
|
|
|
|
Хронометрде жоғары түрақгы тербелістердің кезі ретінде жиілігі5МГц кварцты генератор
|
қолданылған. Генератордың
|
жиілігі
|
көп айналмалы потенциометрдің
|
көмегімен номинал
|
мəнге
|
үйлеотіріледі, оның
|
осі
|
қаптың
|
жоғарғы
|
жазықтыгындағы
|
саңылауарқылы
|
шығарылған.
МПУ8-3-ТІҢ цифр басатьш кұрылғысын басқару ұшін эрбір С1-С9 есептеуіштерінің төрт каналы бойынша МТК жұйесіндегі қос жəне ондық кодтан ағымдағы уақьгг туралы ақпарат сигналдар түрінде МПУ8-3 сыртқы ағытпасына түседі.Дэл уақыттың сигналдарьша қатысты хронометрдің түзетулерін анықтау кезіндегі оператордың міндеті МС х100, МС х 10 жэне МС х 1 ауыстырғыштарының сигналы алдымен жиі естілетін,ал МС-1 көрсеткіштерш бірлікке азайтқанда өшіп қалатын жағдайын зяыкггау болып табылады.
«Сдвиг+0,5с» тумблері уақыт сигналы хронометрдің екі шектес секундтың аралықтарға5ір мезгілде орналасқанда іске қосылады.«С.Т.В.» тумблері радиоқабылдағышты уақытгың гигналдарын беретін радиостанцияньщ жиілігіне келтіру жүргізілгенде сөндірілген жағдайға койылады,
Кіші габаритті МПУ8-3 басатын құрылғысы.
Кіші габаритті МПУ8-3 басатын құрылғысы цифрлы үлгідегі қағаз таспага«Альтаир» кварцты хронометрдің уақыт шкаласының жүйесінде жұлдыздарға байқау жүргізу сəттерін тіркеуге, сондай-ақ осы таспаға байқауларға жалғасатын кызметтік ақпаратты жазуға арналған. Хронометрдің көрсеткіштері МПУ8-3 лонтасына қүрылғыньщ ену тізбегінін сағат оірлігінде,
минутгарда, секундтарда жəне олардың мывдық үлестерінде тұйықгалған ажыратылған
сэтінде басылады.
Басу ені 25 мм қағаз таспаға жасалады.Диаметрі 55 мм осы таспаның үлгіқалыпты
бумасы 10 мың жолға есептелген жэне4-5 далалық орындарда өлшеу нэтижелерін тіркеуге жетеді.
МПУ8-3 қоршаған ауаның - 10-нан +50°С-ға дейінгі температурасьшда пайдаланылады. Салыстырмалы ьшғалдыльщқа +35°С-дан аспайтын температурада 98%-дейін жол беріледі.
20 - сурет. Кіші габаритті МПУ8-3 басу қурылғысы.
МПУ8-3-ТІҢ артқы қабырғасьшда мьшалар : барҚұрылғыны «Альтаир» кварцты хрокометрге жалғастыра кабельді қооуға арналған«Ш 1» ағытпа; дистанциялық басқару пультімен жалғастыратын кабельді қосуға арналған«Ш 2» ағытпа; МПУ8-3-тің қуат беру кабелін қосуға арналған «Ш19» ағытаа.
Корпустың он жактағы бүйірлік қабырғасына орналасқан қайырмалы қақпағы басушы механизмді жабады. Дистанциялық басқару пультінін.жоғаргы панеліне мыналар орналастырылған:
-
тіркеу фазасының таңдау тумблері: «Р3»-тұйықталу, «РР»-тізбекті ажырату; егер екі тумблер қосылса, онда тізбектің тұйықталуы да ажыратылуы да тіркеледі;
-
кұрылғьшы қосқанда жэне оньщ жұмысқа дайьшдығы кезінде жанатын жасыл тусгі «дайын» сигнал лампасы;
-
кұрылгыны тексеру уақытьшда жоғары жиіліктегі кабельді «Альтаир» хронометрінен іске косуға арналған ұялар (жасыл түсті ұя-плюс, қара түсті-жер);
-
құрылғының тіркелетін ақпаратты басу кезінде жанатын ақ түсті «басу» сигналды лампасы;
құрылғының«ВКЛ» қосу жэне «Выкл» ажырату тумблері; -
|
0-ден 9-ға цифрларды
|
|
теруге арнапған түймелер; кез келген тоғыз цифрды тергеннен
|
|
|
|
|
|
|
кейін олар автоматты турде таопаға басып шығарылады;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- терілген ақпараттьщ көлемі тоғыз таңбадан аз болған жағдайда қолданылатын
|
|
|
|
«КВИ» акіаратын өндіру аяқталғаны туралы түйме, бұл жағдайда акдаратты басу үшін
|
|
|
|
«КВИ» туймесін басу қажет.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
МПУ8-3
|
көмегімен
|
жұлдыздардың
|
өтуі
|
сэттерін
|
тіркеуқұрылығынын
|
алдыңғы
|
панеліндеп немесе дистанциялық басқару орындағы«ВКЛ» туймесін басуға саяды. Сəтгер
|
|
тіркелінгеннен кейін «ВЫКЛ» туймесін басады. Қажет болған жағдайда бақылаушы таспаға
|
|
əралуаи
|
акпаратгы
|
тұсіреді:тіркелетін
|
яфідыздардың
|
нөмірлерін,олардьщ
|
зенитгік
|
|
қашықтығын,
|
деңгей бойынша
|
санақтарьш жэне . т.Бұлб үшін
|
дистанцмлық
|
пульттің
|
|
цифрланғай түймелерін колдана отырып, кажетгі ақпаратты жияды, содан соң «КВИ» түймесін
|
|
басады, Санақ МПУ 8-3 таспасына басылып шығады.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Далалық танба басатын ХПМ-3 хронографы.
|
|
|
|
|
|
|
Хронограф - хронометрдің
|
көрсеткіштерін,
|
сондай-ақ
|
жұлдьидарды
|
байқау
|
жэне
|
|
уақыттын, радиосигналдарьш қабылдау үшін қондырғыларды тіркейтін электр тізбесінің
|
|
тұйықгапуларын (ажыратылғандарын) автоматгы
|
түрде
|
тіркеуге
|
арналған
|
аспап.Қазіргі
|
|
уақьптаастрономиялықакыкіаутəжірибесінбіздің
|
еліміздетанбабасатьш-3
|
ХПМ
|
хронографы
|
кеңінен
|
қолданьшады,Аспап
|
жалпы
|
көрінісі22-суретте
|
берілген.
|
Бұл
|
|
хронографта жұлдыздарды контакгылы микрометрмен бақылау сəттерін тіркеу хронометр көрсеткіштері жүйесінде жүргізіледі.
Жазба қосымша тамбурдың касетасына оралған ені 18 мм қағаз таспаға түсіріледі.
21 - сурет. Таңба басатын ХПМ-3 хронографы,
Хронографтың басылуы құрылысы екі соленоидтан 8 жэне 12, үш таңбадан 17 тұрады - бірі нүктелер түрінде бақгар береді, ал екеуі тік сшықшалар тұрінде дақгары бар танымдық, болмақ, олардың бірі жогары жұмыс танбаларын (сол жақтағы соленоид), екіншісі темен (он. жактағы;. соленоид) басып шығарады. Хронографиялық таспаның хронометр | мен контактылы микрометрден алған белгілері жазылған кесінді 21-суретте көрсетілген.
22 - сурет. Хронографиялық таспаның кесіндісі
|
|
|
|
|
|
|
|
Соленоидтердің штоктары астынадағы хронографиялық таспалар
|
үстіне
|
орналасқан
|
|
болат таспалар жазық
|
серіппелерге
|
бекітілген.Соленоидтер
|
штоктарьшьщ
|
қажалуы
|
соған
|
|
сəйкес
|
релейлі
|
құрылғылар
|
арқылы
|
конденсаторлардьщ
|
разрядты
|
тогыньщ
|
қысқ
|
импульстарының
|
арекетінен
|
болады,бірі-контактьшы
|
|
хронометрмен,
|
алекіншісі -
|
|
контактылы микрометрмен басқарылады. Хронограф микрометр соленоидтерінің қосылуын
|
|
өзгертетін жэне хронометрдікін аракідін өзгертетін ауыстырғышпен16 жабдықталған (44-
|
|
суретке)
|
қараңыз.
|
Бүл
|
жұлдыздар
|
қосағын
|
бақылау
|
кезінде
|
соленоидтердің
|
паралаксі
|
|
болмауьша мүмкіндік береді,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Əрбір соленоидтің пггогы биіктігі бойынша оньщ соққысы таңбаның анық дағьш таспада
|
|
қалдыратындай етіп ретгелуі мүмкін. Соленоидтерді реттеу реттеуші гайкалар мен 9 жəне 11
|
|
реттеуші бұрандалар арқылы штоктардьщ спираль серіппелерінің кернеуін өзгерту жольшен
|
|
жұргізіледі. Таңбалардың
|
айқын
|
бейнеленген
|
жазбасын
|
алу
|
үшін
|
|
таңбалар
|
м
|
Достарыңызбен бөлісу: |
