Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1. 1920-1930 жылдардағы фольклортану мәселелері
| ІІ БӨЛІМ. Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.)
шылыққа ұшырай отырса да, әдебиет- тану ғылымының туу кезеңі жалғаса түсті. Осы жоғарыда айтылған мәселе- лерді жалпылама сөз еткеннен гөрі фольклор мен әдебиет тарихының өзекті проблемаларын зерттеуді кө- тере алған ғылыми-зерттеу мақа- лалар мен еңбектерде қандай дәре- жеде жүзеге асқанын тексеру ныса- нына орай қарастыру керек. Себе бі, 1920-1930 жылдардағы ғылыми-зерт- теушілік ой-пікірде фольклор мен әдебиет тарихының мәселелері ара- ласа сөз болуы басым еді. Бұл екеуін алғашқыда ауыз әдебиеті және жазба әдебиет деп қана бөле алғандықтан тығыз байланыста қарады. Әйтсе де біз ұлттық әдебиеттану ғылымының туу дәуіріндегі фольклортанудағы ғы лыми-зерттеушілік, әдебиет тари- хын зерттеудегі әдеби-тарихи ой- пікірдің өсу жолын ғылыми саралау мақсатында жекелей қарауды жөн көріп отырмыз. Бұл бір жағынан осы кезеңдегі ғылыми-зерттеушілік ой- пікірде орын алған «тұрпайы социо- логизм», «бірыңғай ағым теория сы» мен маркстік-лениндік әдіс наманың таптық және халықтық прин цип те- рінің зерттеу жұмыстарына тигізген кері әсерін анықтауға да көмектесе- рі сөзсіз. Сондықтан біз 1920-1930 жыл дардағы ғылыми-зерттеушілік ой-пікірдің ұлттық әдебиеттану ғы- лымын тудырудағы ізденістерін әде- би мұраны игеру мәселесіне, оның ішінде, фольклортану мен әдебиет тарихының зерттелуі және дәуірле- нуі деген проблемаларға байланыс- тыра әрқайсысын жекелей қарасты- рамыз. 2.1. 1920-1930 жылдардағы фольклортану мәселелері Қазақстанда әдеби мұраны иге- ру мәселесі, қазақ халқының ауыз әдебиеті үлгілерін жинау, жария- лау жұмыстарына байланысты игі қадамдар революцияның алғашқы жылдарының өзінде-ақ қызу қолдау тапты. 1920-1925 жылдар аралығын- да фольклорлық мұралардың бірта- лайы жарияланды. Бұған Қазақстан- да мәдениет, халық ағарту саласы мекемелері жүргізген екі түрлі баста- ма екі түрлі игі ықпал жасады. Біріншіден, әдеби мұраны иге- ру, фольклорлық шығармаларды жи нау, жариялау мемлекет қамқор- лығына алынып, ғылым-білім орын- дарының басшылығымен халық ара сына шыққан фольклорлық-эт- но графиялық ғылыми экспедиция- лар мол материал жинап бастырса, екіншіден, қазақтың ұлттық бас- пасөзі, әсіресе, «Еңбекші қазақ», «Қы зыл Қазақстан», «Бостандық туы», «Шолпан», «Сана», т.б. га- Ре по зи то ри й К ар ГУ |