Ы., Баймұсаева А. Б. Информатиканың теориялық негіздері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Оқу құралында теориялық информатика түсінігі, ақпарат және оның қасиеттері, ақпараттық жүйелер және технологиялар ұғымдары, абстракциялық автоматтар қарастырылған. Логикалық алгебраның негізгі ұғымдары келтірілген. Ақпараттық модельдеу мен ақпараттық модельдеу туралы ұғым берілген. Әрбір тақырыптың соңында бақылау мысалдары да берілген.

Оқу құралы М.Әуезов атындағы ОҚМУ оқу-әдістемелік кеңесімен баспаға ұсынылған, № ___ хаттама, «____» _______ 2014 ж.

© М.Әуезов атындағы Оңтүстік
Қазақстан мемлекеттік
университетінің баспасы
МАЗМҰНЫ

Кіріспе.................................................................................................................	4
1 Информатика пәні және мақсаттары….……………………………………	5
1.1 Информатиканың пайда болуы және дамуы........................................... 1.2 Информатика құрылымы....................................…………………………	5 6
2 Ақпарат және оның қасиеттері......................................................................	9
2.1 Ақпарат философиялық категория ретінде. Ақпаратты түрлендіру.......	9
2.2 Ақпаратты өрнектеу формалары...............................................................	11
2.3 Ақпаратты өлшеу.........................................................................................	12
2.4 Ақпаратты жеткізу.......................................................................................	16
3 Ақпараттық жүйелер......................................................................................	19
3.1 Ақпараттық жүйе ұғымы.............................................................................	19
3.2 Ақпараттық жүйелердің даму кезеңдері....................................................	22
3.3 Ақпараттық жүйелердегі процесстер.........................................................	23
3.4 Ақпараттық жүйелердің құрылымы және топтасуы...............................	24
3.5 Бағдарламалаушыға арналған инструкция...............................................	27
3.6 АЖ-ді қызмет ету белгілері және басқару деңгейлері бойынша топтастыру..........................................................................................................	30
3.7 АЖ-дің өзге де топтастырылуы..................................................................	36
4 Ақпараттық технологиялар............................................................................	38
4.1 Ақпараттық технология. Ақпараттық технология ұғымы.......................	38
4.2 Ақпараттық технологиялардың даму кезеңдері.......................................	42
4.3 Ақпараттық технологияларды пайдалану мәселелері..............................	44
4.4 Ақпараттық технологиялардың түрлері....................................................	46
5 Автомат ақпараттық жүйесінің негізгі элементі ретінде. Абстракциялық автоматтар..............................................................................	57
5.1 ЭЕМ автомат ретінде..................................................................................	57
5.2 ЭЕМ-программалық басқарылатын цифрлы автомат.............................	59
6 Логикалық алгебраның негізгі ұғымдары...................................................	65
6.1 Тұжырымдама. Логикалық айнымалы (бульдік). Логикалық функция.	65
6.2 Логикалық алгебраның элементар функциялардың қасиеттері.............	68
7 Ақпараттық модельдеу..................................................................................	73
7.1 Ақпараттық модельдеу туралы ұғым.......................................................	73
7.2 Модель құрудың негізгі кезеңдері. Формальдау.....................................	75
7.3 Математикалық модельдеу және есептеу эксперименті.........................	76
Әдебиеттер тізімі...............................................................................................	79

Кіріспе
Информатиканың теориялық негіздері – әлі толық қалыптаспаған ғылымның бөлімі. Оның қалыптасу процессі бүгінгі күнге дейін жалғасуда. Басқа ғылымдардың теориялық бөлімдері сияқты теориялық информатика негізінен информатиканы оқытудың қажеттілік әсерінен қалыптасады.
Теориялық информатика – математикалық ғылым. Ол математиканың бірнеше бөлімдеріне негізделген: автоматтар мен алгоритмдер теориясы, математикалық логика, формальді тілдердің және грамматикалардың теориясы, ақпарат теориясы және т.б. Теориялық информатика ақпаратты сақтау және өндеу кезінде пайда болатын негізгі сұрақтарға дәл талдау әдістері арқылы жауап беруге тырысады, мысалы, кейбір ақпараттық жүйеде жинақталған ақпарат саны неге тең, сақтау немесе іздеу үшін ақпаратты тиімді ұйыдастыру, сонымен қатар ақпаратты түрлендіру алгоритмдердің бар болу және қасиеттер туралы. Ай сайын деректерді сақтауға арналған ең үлкен көлемі бар жаңа құрылғылар пайда болуда, бұл ақпарат теориясы мен кодтау теориясының дамуымен түсіндіріледі. Қолданбалы есептерді шешу үшін жақсы программалар бар, бірақ сауатты түрде қолданбалы есепті қою үшін, оны компьютерге түсінікті түрге келтіру үшін ақпараттық және математикалық модельдеу негіздерін және т.б. білу керек. Информатиканың тек осы бөлімдерін меңгере отырып, өзінізді осы ғылымның маманы деп есептей аласыз.