«информатика» модулі

№3 кесте

№5 кесте.

1. Чернов В.И., Есауленко И.Э., Фролов М.В., Семенов С.Н.Информатика, Москва, 2008

2. Берк К., Кэйри П. Анализ данных с помощью Microsoft Excel. – М.: Вильямс, 2005

2. Сингаевская Г.И. Функции в Ехсel. Решение практических задач. - М.: Вильямс, 2005

3. Вадзинский Р. Статистические вычисления в среде Excel. – СПб.: ООО «Питер-пресс», 2008. – 608с.

4. Жижин К.С. Медицинская статистика Ростов на Дону, Феникс, 2007

5. Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Инновационные методы обучения, или Как интересно преподавать, Алматы 2010, стр.47-52.

Үзіліс - 10 мин
Студенттің оқытушымен бірігіп істейтін жұмысы - 25 мин

Жұмыстың практикалық бөлігін орындағаннан кейін, оқытушы студенттердің әрекеттерінің орындалу ретін және дұрыстығын, соңғы нәтижеге жетушілігін тексереді. Оқытушы тақырыпты пысықтау үшін студенттерден сұрау жүргізеді. Оның практикада қолдануын анықтайды.

Оқытушы аталған тақырып бойынша студентердің практикалық жұмысының нәтижесіне сараптау жүргізеді, студенттердің практикалық дағдысын анықтайды, олар жұмысты есті жүргізді ме деп. Студенттердің тапсырманы орындау барысында жіберген қатесін талдайды. Сосын студенттердің білімін бағалау үшін сауалнама тапсырады.

1. 
   Электронды кестелер не үшін қолданылады?
   
2. 
   Электронды кестенің файлдары қалай ұйымдастырылған?
   
3. 
   Электронды кестенің қаңқасы (структурасы) қандай?
   
4. 
   Ұяшықтың адресі қалай анықталады?
   
5. 
   Қандай ұяшық активті ұяшық деп аталанады?
   
6. 
   MS Excel электронды кестесін іске қалай қосады?
   
7. 
   Жұмыс парағы және жұмыс кітабы дегеніміз не?
   
8. 
   Абсолюттік және салыстырмалы ұяшықтардың адрестері немен айырылысады?
   
9. 
   Электронды кестенің ұяшықтарына қандай деректер енгізуге болады?
   
10. 
    Ұяшықтарға деректерді енгізу қалай аяқталады?
    
11. 
    Ұяшықтардың диапазонының адресі қалай жазылады?
    
12. 
    Ұяшықтардағы деректерді өңдеудің әдістері қалай жүргізіледі?
    
13. 
    Көшіру және орын ауыстыру операциялары қалай жүргізіледі?
    
14. 
    Ұяшықтарға деректерді енгізуді қалай жеделдетеді?
    
15. 
    Формулалар қалай ендіріледі?
    
16. 
    Функциялармен жұмыс істеудің мәнісі неде?
    
17. 
    Ұяшықтағы деректер қалай пішімделінеді?
    
18. 
    Деректердің сериясы мен категориясы дегеніміз не?
    
19. 
    Excel-де графикті немесе диаграмманы қалай тұрғызады?
    
20. 
    Диаграмма мен графикті қалай өңдейді?
    

Оқытушы әр студенттің жетістігі мен кемістігін сараптап журналға екі параметр бойынша қорытынды баға қояды (білім мен практикалық дағдыға)

Студенттердің сабаққа қатысу және қатыспау себептерін біліп белгілеу, конспект жүргізу мен сабаққа дайындығын тексеру.

1. 
   MS Excel дестесін статистикалық есептеулер жүргізуде қолдану.
   
2. 
   Негізгі статистикалық көрсеткіштерді анықтау.
   
3. 
   Екі таңдаманың орта арифметикалық мәндерінің ақиқат айырмашылығын анықтау:
   

б) тәуелсіз таңдамалар жиынтығын.

4. 
   Корреляциялық анализ.
   
5. 
   Регрессиялық анализ.
   

Сабақта қалыптастыратын компетенцияларды бақылау әдістері:

• 
  Сауалнама компьютерде жүргізіледі (студент сауалнама сұрақтарына жауап беру керек, онда минималды білім мен дағдылар, яғни негізгі анықтамалар мен сол тақырып бойынша теориялық сұрақтардан тұратын сауалнамалардан тұрады). Ауызша сұрау (студент сабаққа студенттерге арналған нұсқау бойынша дайындалып келу керек)
  
• 
  Оқылатын тақырып бойынша дербес компьютерде жұмыс істеу дағдысын тексеру (студент нақты тапсырмаларды шешу барысында игерген дағдысын)
  

Практикалық дағдыларды игерушілік: Типтік және ситуациялық есептерді шешу.

№	Практикалық дағдылар	Бағалау өлшемі
1	Microsoft Excel 2007 программасын іске қосыңыз	2
2	Кітаптың 1-ші бетіне №1 кестедегі деректерді енгізіңіз	6
3	Дисперсияны және корреляция коэффициентін есептеңіз	6
4	Нәтижеге қорытынды жасаңыз (келесі параметрлерге анықтама беріңіз: дисперсия мен корреляция коэффициентіне)	6
5	Кітаптың 2-ші бетіне №2 кестедегі деректерді енгізіңіз	6
6	Аурулардың негізгі статискалық көрсеткіштерін анықтаңыз (Описательная статистика сараптау инструментін пайдаланыңыз)	8
7	Алынған нәтижеге қорытынды жасаңыз (таңдама деген не, арифметикалық орта, стандартты қате, медиана, мода т.б. анықтама беріңіз)	8
8	Кітаптың 3-ші бетіне №3 кестедегі деректерді енгізіңіз	5
9	Таңдама түрін анықтаңыз (тәуелді және тәуелсіз таңдамалардан таңдаңыз)	6
10	Келтірілген мысал үшін «Двухвыборочный тест с различными дисперсиями» дегенді таңдаймыз, өйткені бақылау сандары әртүрлі: ерлер – 5, әйелдер – 4.	1
11	Нәтижелер интерпретациясы. Холинэстеразаның орта мәндері (83%-ерлер және 61% - әйелдер) бір-бірінен қатты айырықшаланады және нольдік болжау (нольдік болжау: топтардың арасында айырмашылық жоқ, таңдаманың орталары өзара тең) қабылданбайды. Бұл нольдік болжау ықтималдылығы өте аз (р=0.014, бұл мәнділік деңгейінен 0,05-тен төмен) және сарапталатын таңдаманың кездейсоқ шамасының ықтималдылығы (Р(Т<=t) двухстороннее) мәнділік деңгейінен (р=0.05) кіші. Ал кестедегі есептелінген «t-статистика» «t-критическое двухстороннее»-ден үлкен, демек таңдамалардың арасындағы айырмашылықтар кездейсоқ емес, яғни таңдамалар арасында айырмашылық бар. Қорытынды .Әйелдердің организмі ацетофостың әрекетіне еркектерден гөрі сезімтал. Майлы әріптермен жазылған деректер қайдан алынған? Оқытушыға көрсетіп, айтылғанды қайталап шығыңыз.	10
12	Кітаптың 4-ші бетіне №4 кестедегі деректерді енгізіңіз	6
13	Таңдама түрін анықтаңыз (тәуелді және тәуелсіз таңдамалардан таңдаңыз)	6
14	Келтірілген мысал үшін «Двухвыборочный тест с одинаковыми дисперсиями» дегенді таңдаймыз, өйткені таңдамалардағы бақылау сандары бірдей.	1
15	Қорытынды. Еркектер мен әйелдердің жүрек соғыстарының арасында ақиқат айырмашылық жоқ, р=0.346, демек ол 0,05 үлкен және есептелінген шама t-критерий үшін (-0,988), ал «t-критический двухсторонний» үшін (2.228). Бұл деректер қайдан алынған? Оқытушыға көрсетіп, айтылғанды қайталап шық.	6
16	Кітаптың 5-ші бетіне №5 кестедегі деректерді енгізіңіз	4
17	Таңдама түрін анықтаңыз (тәуелді және тәуелсіз таңдамалардан таңдаңыз)	6
19	Келтірілген мысал үшін «Парный двухвыборочный тест для средних» дегенді таңдаймыз.	1
20	Қорытынды. ЖСЖ(жүрек соғысының жиілігі) жүрекке салмақ түскеннен кейін ақиқат өсуі анықталған, өйткені р=0.000…ол 0.05 –тен анағұрлым төмен және t-критерий (-11.406), демек «t-критический двухсторонний» (2,201) (минус таңбасы есептелмейді). Бұл айтылғандар қайдан алынған? Оқытушыға көрсетіп, айтылғанды қайталап шық.	6
	Итого:	100

Қосымша:

№2 кесте

Тапсырма №3

Адам организміне ацетофостың енгізілу реакциясы зерттелген. Еркектер мен әйелдердің әрбір 1 кг салмағына сай 2 мг/кг инекция жасалынған. Олардың қанының құрамындағы холинэстеразаның активтілігі 2 сағаттан соң зерттелген. Келтірілген деректер бойынша, әйел организміне ацетофостың әсері еркектердің организміне қарағанда сезімтал ма?

№3 кесте

Ацетофостың организмге енгізу реакциясы
№	Еркектер	Әйелдер
1	84,5	51,5
2	85,6	75,7
3	92,3	57,6
4	69,3	60,4
5	84,1

№4 тапсырма

Тексеру керек: еркектер мен әйелдердің жүрек соғыстарының жиілігінде(ЖСЖ) ақиқат айырмашылық бар ма?

№4 кесте

Еркектер мен әйелдердің жүрек соғысының жиілігі (ЖСЖ)
№	Жынысы	ЖСЖ	№	Пол	Жынысы
1	Ер	72	7	Әйел	65
2	Ер	65	8	Әйел	70
3	Ер	80	9	Әйел	90
4	Ер	80	10	Әйел	85
5	Ер	75	11	Әйел	77
6	Ер	68	12	Әйел	80

№5 Тапсырма

Тексеру керек: еркектер мен әйелдердің қалыпты жағдайдағы жүрек соғыстарының жиілігі(ЖСЖ) мен салмақ түскеннен жүрек соғыстарының жиілігінде (ЖСЖСАЛМАҚ) ақиқат айырмашылық бар ма?

№5 кесте

Еркектер мен әйелдердің жүрек соғыстарының жиілігі (ЖСЖ) мен жүрекке салмақ түскеннен кейінгі жүрек соғыстарының жиілігі (ЖСЖСАЛМАҚ)
№	Жынысы	ЖСЖ	ЧССНАГР	№	Жынысы	ЖСЖ	ЖСЖСАЛМАҚ
1	Е	72	140	7	Ә	65	109
2	Е	65	100	8	Ә	70	110
3	Е	80	130	9	Ә	90	150
4	Е	80	150	10	Ә	85	160
5	Е	75	145	11	Ә	77	104
6	Е	68	110	12	Ә	80	150

Әдебиет:

1. Чернов В.И., Есауленко И.Э., Фролов М.В., Семенов С.Н.Информатика, Москва, 2008

2. Берк К., Кэйри П. Анализ данных с помощью Microsoft Excel. – М.: Вильямс, 2005

2. Сингаевская Г.И. Функции в Ехсel. Решение практических задач. - М.: Вильямс, 2005

3. Вадзинский Р. Статистические вычисления в среде Excel. – СПб.: ООО «Питер-пресс», 2008. – 608с.

4. Жижин К.С. Медицинская статистика Ростов на Дону, Феникс, 2007

5. Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Инновационные методы обучения, или Как интересно преподавать, Алматы 2010, стр.47-52.
Үзіліс - 10 мин
Студенттің оқытушымен бірігіп істейтін жұмысы - 25 мин

Жұмыстың практикалық бөлігін орындағаннан кейін, оқытушы студенттердің әрекеттерінің орындалу ретін және дұрыстығын, соңғы нәтижеге жетушілігін тексереді. Оқытушы тақырыпты пысықтау үшін студенттерден сұрау жүргізеді. Оның практикада қолдануын анықтайды.

Оқытушы аталған тақырып бойынша студентердің практикалық жұмысының нәтижесіне сараптау жүргізеді, студенттердің практикалық дағдысын анықтайды, олар жұмысты есті жүргізді ме деп. Студенттердің тапсырманы орындау барысында жіберген қатесін талдайды. Сосын студенттердің білімін бағалау үшін сауалнама тапсырады.

1. 
   «Пакет анализа» не үшін қолданады?
   
2. 
   Негізгі статистикалық сипаттамалар қалай есептелінеді?
   
3. 
   Негізгі статистикалық сипаттамаларға анықтама бер.
   
4. 
   Екі орта арифметикалық шамалардың арасындағы ақиқаттық қалай анықталады?
   
5. 
   а) тәуелді таңдамалар үшін;
   
6. 
   б) туелсіз таңдамалар үшін.
   
7. 
   Қос корреляциялық коэффициентті қалай есептейді?
   
8. 
   Регрессиялық сараптамада Excel-дің қандай статистикалық функциялары қолданылады?
   

Оқытушы әр студенттің жетістігі мен кемістігін сараптап журналға екі параметр бойынша қорытынды баға қояды (білім мен практикалық дағдыға)

Студенттердің сабаққа қатысуын тексеріп, келмеген және дайындалмаған себептерін айқындап, жаңа сабаққа назар аударуын ұйымдастыру.

1. 
   Мәліметтер қорын (МҚ) құру.
   
2. 
   Кестелер құру.
   
3. 
   Кестелермен жұмыс (мәліметтерді іздеу мен алмастыру, сүзгілер, сорттау).
   
4. 
   Кестелер арасындағы байланыс.
   
5. 
   Мәліметтер схемасы
   
6. 
   Кестелер арасындағы байланысты орнықтыру мен жою.
   

• 
  ДК-де тестілеу (студент берілген тақырып бойынша минимальді білімді және дағдыны тексеруге арналған теориялық сұрақтардан, негізгі анықтамалардан тұратын тестке жауап беруі тиіс). Ауызша сұрау (студент берілген тақырып бойынша әдістемелік нұсқауда көрсетілген сұрақтарға дайындықпен келуі тиіс).
  
• 
  ДК-де практикалық жұмыстың нәтижесін тексеру (студент сабақта нақты дағдыны алу үшін жеке тапсырмаларды орындауы тиіс).
  

Біліктілікті, практикалық дағдыны қалыптастыру: ситуациялық есептерді шешу.

Пәннің коды	Пәннің аты	Бақылау түрі	Сағат саны	Студенттің бағасы
110101	Информатика	Сауалнама	90	Үздік
110102	Математика	Ауызша	45	Жақсы
110103	Физика	Жазбаша	90	Қанағат
110104	Биостатистика	Сауалнама/Ауызша	135	Қанағ-сыз

1. 
   Сергеев А.П. Самоучитель.-Microsoft Office 2007. М.:Санкт-Петербург.Киев, 2007 г. стр. 432.
   
2. 
   Алексеева И.В. Сборник задач и упражнений по курсу «Информатика». – Обнинск: Обнинский институт атомной энергетики, 2007.
   
3. 
   Власов В.К., Королев Л.Н. Элементы  информатики./ Под. Ред. Л.Н. Королева.- М.: Наука, 2008 г.
   
4. 
   Информатика: Учебник для вузов.- / Под ред. С.В. Симоновича. – СПб.: Питер, 2008.
   
5. 
   Кураков Л.П., Лебедев Е.К. Информатика. – М.: Вуз и школа, 2009. – 636с.
   

Жұмыстың практикалық бөлігі аяқталғаннан соң оқытушы студенттердің практикалық жұмыстан алған нәтижелерін дұрыстығын тексереді. Содан кейін оқытушы тақырыпты студенттермен бірге талқылайды және оның практикалық қолданылуын сұрайды.

Оқытушы студенттердің практикалық жұмыс нәтижелерінің қорытындысын тексереді. Тақырыпты сараптай отырып бақылау сұрақтарын жүргізеді. ДК-де тестілейді.

1. 
   ДҚБЖ дегеніміз не? Оның қызметі қандай?
   
2. 
   ДҚБЖ негізгі функцияларын атаңыз?
   
3. 
   Access ДҚБЖ қай түріне жатады?
   
4. 
   ДҚ дегеніміз не және оларды қалай құрамыз?
   
5. 
   ДҚ деректерді сақтаудағы қандай құрылымы қолданылады?
   
6. 
   Қандай ДҚБЖ реляциондық деп аталады?
   
7. 
   Реляциондық ДҚ ерекшелігі неде және ондағы деректер құрылымы қалай сипатталады?
   
8. 
   Кесте түріндегі ақпараттардың ыңғайлылығы неде?
   
9. 
   Жазба және жазбалар өрісі дегеніміз не? Олар қандай ақпараттардан тұрады?
   
10. 
    Келесі ұғымдарды анықтаңыз: өрістің аты, мәні, типі. Өрістің қандай типтері болады?
    
11. 
    Access деректер қорындағы кесте деп нені түсінесіз және ол неден тұрады?
    
12. 
    Деректер қорында деректер қалай редактрленеді: өріс қосу (жою), жазба қосу (жою), кестенің ортасына жаңа жазба қосу.
    
13. 
    Өрістің атын және ретін қалай өзгертуге болады?
    
14. 
    Өрістердің қасиеттерін қалай өзгертуге және жаңа кілттік өрісті қалай орнатуға болады?
    
15. 
    Деректерді іздеу үшін қандай әрекеттер орындау қажет?
    
16. 
    Кілт ұғымын түсіндіріңіз.
    
17. 
    Объектілер арасындағы байланыстардың қандай түрлерін білесіз?
    
18. 
    Қандай кесте негізгі, қандай кесте тәуелді болып саналады?
    
19. 
    Өрістің мәні бойынша іздеу қалай жүзеге асырылады?
    
20. 
    Деректерді сұрыптау қалай жүзеге асырылады?
    
21. 
    Сүзгілеу не үшін керек және қарапайым сүзгілеу қалай құрылады?
    
22. 
    Бірнеше мәндер бойынша деректерді қалай сүзгілеуге болады?
    

Оқытушы студенттің практикалық жұмысын, қатесін тексереді. Кейін оқытушы әрбір студенттің жетістігі мен кемшілігін атап өтіп, студенттің екі құзыреттілігі (біліктілігі және практикалық дағды) бойынша журналға баға қояды.

Студенттердің сабаққа қатысуын тексеріп, келмеген және дайындалмаған себептерін айқындап, жаңа сабаққа назар аударуын ұйымдастыру.

1. 
   Сұраныстар.
   
2. 
   Сұраныстарды құрастырушы режимінде құру.
   
3. 
   Сұраныстың түрлері.
   
4. 
   Күрделі формалар мен есеп берулерді шебердің көмегімен құру.
   

• 
  Компьютерде сауалнама тапсыру (студент берілген тақырып бойынша минималды білімді және дағдыны тексеруге арналған теориялық сұрақтардан, негізгі анықтамалардан тұратын сауалнамаға жауап беруі тиіс). Ауызша сұрау (студент берілген тақырып бойынша әдістемелік нұсқауда көрсетілген сұрақтарға дайындықпен келуі тиіс).
  

• 
  ДК-де практикалық жұмыстың нәтижесін тексеру (студент сабақта нақты дағдыны алу үшін жеке тапсырмаларды орындауы тиіс).
  

Практикалық дағдыны қалыптастыру: типтік және ситуациялық есептерді шешу.