Ж. Б. Аширбекова

167 
6) қару-жарақ, әскери және арнайы техника, арнайы 
ӛнімнің басқа да түрлерін ӛндіру; 
7) ғылыми зерттеулер жүргізу; 
8) геодезияда, геологияда және гидрометеорологияда қыз-
меттерді жүзеге асыру; 
9) ӛлшем құралдарын сынау, метрологиялық аттестат-
тау, салыстырып тексеру, калибрлеу; 
10) 
ұлттық және халықаралық спорт рекордтарын тіркеу; 
11) энергетикалық ресурстардың барлық түрлерін шы-
ғару, ӛндіру, ӛңдеу, тасымалдау, сақтау және тұтыну; 
12) мемлекеттік органдардың, соттың және құқық қор-
ғау органдарының тапсырмасы бойынша орындалатын жұ-
мыстар кезінде пайдаланылатын ӛлшемдерге қолданылады. 
Мемлекеттiк метрологиялық бақылау түрлерi
1. Мемлекеттiк метрологиялық бақылау:
- ӛлшем құралдарының шығарылуын, олардың жай-күйiн 
және қолданылуын, ӛлшемдердi орындау әдiстемелерiнiң қолда-
нылуын, шамалар бiрлiктерiнiң эталондарын, метрологиялық 
ережелер мен нормалардың сақталуын бақылауды;
- сауда операцияларын жасау кезiнде иелiктен шығарыла-
тын тауарлардың санын бақылауды;
- бума тауарларды ашқан, сатқан және импорттан алған 
кезде олардың санын бақылауды қамтиды.
2. Ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету жӛніндегі мемлекеттік 
бақылау: жылына бір реттен жиі болмайтын жоспарлы тексеру. 
Қазақстан Республикасының заңдарында кӛзделген негіз-
дер бойынша, сондай-ақ бұрын анықталған бұзушылықтарды 
жою нысанасындағы жоспардан тыс тексеру түрінде жүзеге асы-
рылады. Ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету жӛніндегі мемлекеттік 
бақылау Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қарсы, 
рейдтік тексерулер түрінде де жүзеге асырылады. 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалау - бұл тауарларды 
шығару, сату және импорттаудағы қолданылатын ӛлшеу құрал-
дарының жағдайы, ӛлшеу әдістерін қолдану, метрологиялық 
ережелер мен нормалардың орындалуы бойынша мемлекеттік 
инспекторларының іс-әрекеттері. 

168 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалау объектілеріне ке-
лесілер жатады (ҚР СТ2.15-00): 
• бірлік шамалар эталоны; 
• ӛлшеу құралдары; 
• ӛлшеуді орындау әдістемесі; 
• ӛлшеу бірлігін қамтамасыз етудегі жеке және заңды 
тұлғалардың іс-әрекеттері. 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалау саласы. 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалау ӛлшеуге бағытта-
лынады, олардың нәтижесі келесілерде қолданылады: 
• азаматтардың ӛмірі мен денсаулығын қорғауды қамта-
масыз ету; 
• ӛнім сапасын сынау және бақылау; 
• қоршаған ортаның жағдайын бақылау; 
• қозғалыс қауіпсіздігін бақылау; 
• еңбек қауіпсіздігін бақылау және т.б. 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалау түрлері: 
1) ӛлшеу құралдарының ӛндірілуі, жағдайы мен пайдала-
нуын бақылау; 
2) сауда операцияларын жасауда тауар санын қадағалау; 
3) орамадағы оралған тауарлардың санын қадағалау. 
Мемлекеттік метрологиялық қадағалаудағы тексеруді
мемлекеттік инспекторлар іске асырады. 
Метрологиялық ережелер мен нормаларды бұзғаны үшін 
жауапкершілік. 
Жеке және заңды тұлғалар ережелерді бұзғаны үшін келесі 
шаралар қолданылады: 
• лицензия жұмысын тоқтата тұру; 
• аттестатты 6 айға қайтару; 
• әкімшілік сӛгіс; 
• материалды құқық органдарына беру.
Метрологиялық бақылау бойынша тексеруді мемлекеттік 
басқару органдары немесе заңды тұлғалар метрологиялық қыз-
меттерінің мамандары іске асырады. 

169 
Мемлекеттiк метрологиялық бақылауды жүзеге асыра-
тын лауазымды адамдардың құқықтары.
1. Мемлекеттiк метрологиялық бақылауды уәкiлеттi ор-
ганның және оның аумақтық бӛлімшелерінің лауазымды адам-
дары стандарттау және ӛлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы 
заңдарға сәйкес жүзеге асырады.
2. Мемлекеттiк метрологиялық бақылауды жүзеге асыра-
тын лауазымды адамдар атқарып жүрген қызметтерiне сәйкес-
тiгiн анықтау және кәсiби даярлығын бағалау мақсатында 
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен 
мiндеттi аттестаттаудан ӛтуге тиiс. 
3. Мемлекеттiк метрологиялық бақылауды жүзеге асыра-
тын лауазымды адамдардың:
- тексеруге тапсырмасын (жолдамасын) және қызметтiк 
куәлiгiн кӛрсеткен кезде заңдарға сәйкес мемлекеттiк метроло-
гиялық бақылау үшiн белгiленген объектiлерге кедергiсiз кiруге;
- жеке және заңды тұлғалардан мемлекеттiк метрология-
лық бақылау жүргiзу үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер 
сұратуға және алуға;
- техникалық құралдарды пайдалануға және тексерiлетiн 
объектiлердiң мамандарынан ақпарат алуға;
- сынаудан және түрiн бекiтуден, салыстырып тексеруден, 
метрологиялық аттестаттаудан ӛтпеген, бекiтiлген түрге сәйкес 
келмейтiн ӛлшем құралдарын қолдануға, ӛткiзуге, ӛндiрiстен 
және жӛндеуден шығаруға тыйым салуға;
- егер ӛлшем құралдары жұмысқа жарамсыз болса олар-
дың кӛрсетулерiнiң қателiгi рұқсат етiлген нормалардан асып 
кетсе немесе салыстырып, тексеру туралы сертификаттың қол-
данылу мерзiмi бiтсе, салыстырып, тексеру таңбаларының бас-
па-таңбасын ӛшіруге немесе ӛлшем құралдарын тексеру туралы 
сертификаттың күшiн жоюға;
- метрологиялық нормалар мен ережелердiң бұзылуын 
жою, қолдануға жарамсыз ӛлшем құралдарын және заттар мен 
материалдардың құрамы мен қасиеттерінің стандарттық үлгіле-
рін пайдаланудан алып тастау туралы орындау үшiн мiндеттi 
нұсқамалар беруге;

170 
- буманың iшiндегi тауардың санын кӛрсететiн шаманың 
буманың бетiнде белгiленген шамаға сәйкессiздiгi анықталған 
жағдайда бума тауарлар партияларын ӛткiзуге тыйым салуға 

жүктеу/скачать 1.58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: