ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕПТЕРДЕГІ 9-СЫНЫПТЫҢ МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДАҒЫ ЫҚТИМАЛДЫҚТАР ТЕОРИЯСЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Бөрібаев Ж.А., Турсын А.М., Мұратова А.Ж., Турсынгали А.М., Елдесбаева А.Б.
Ақтөбе қаласы
Қазір математиканы оқыту әдістемесінде туындайтын өзекті мәселелердің бірі - бұл мектеп курсына ықтималдық және статистикалық ұғымдарды енгізу. Бұл жаңа жолдың ерекшелігі - оның көптеген ойлары мен эмпирикасында, сонымен қатар формулалары аз, көлемді есептеулердің болмауы. Бұл сала оқушылардың қызығушылықтары мен жасына сәйкес келетін оқытудың өзіндік құралдарын, формалары мен әдістерін қажет етеді: дидактикалық ойындар мен эксперименттер, бақылаулар және пәндік іс-шаралар. Бұл мақала жалпы білім беретін мектептердегі математика пәні мұғалімдері үшін ықтималдықтар теориясын оқыту кезінде көмекші құрал бола алады.
Кілт сөздер: дидактика, әдістеме, комбинаторика, дисперсия, арифметикалық орта, мода, медиана, статистика.
Ықтималдық - статистикалық зерттеу барысында оқушының жеке басын дамыту, оның қазіргі заманғы ақпарат көздерімен қарым-қатынас жасау мүмкіндіктерін кеңейту, жағдайларға талдау жасау және негізделген шешімдер қабылдау, кездейсоқ фактілердегі заңдылықтар туралы саналы идеялармен әлемге көзқарастар жүйесін байыту арқылы коммуникативті қабілеттер мен әлеуметтік процестерді шарлау қабілеттерін жетілдіру қажет. Осының көмегімен оқушылардың ойлауы қалыптасады, бұл олардың сөйлеуін, әсіресе айқындық, тәртіп, негізділік сияқты ой білдіру қасиеттерін дамытуға көмектеседі. Ықтималдықтар теориясын үйрену үшін әр оқушыдан көп күш пен көп уақыт қажет.
Қазіргі таңда жалпы білім беретін мектептердің 5-7-сынып математикасында ықтималдықтар теориясы мен статистика элементтері мүлде кездеспейді. Ал 8-сыныптың 2018 жылғы Абылкасымова А.Е., Кучер Т., Корчевский В., Жумагулова З авторларының жазған алгебра оқулығында 4-тарау статистика элементтері деп аталады. Бұл тарауда интервалдық кесте, гистограмма, жинақталған жиілік, орта мән, дисперсия, стандартты ауытқу тақырыптары қарастарылған.
Ықтималдықтар теориясының элементтері жалпы білім беретін мектептердің 9-сыныбынан бастау алады. 2019 жылғы Шыныбеков А.Н., Шыныбеков Д., Жумабаев Р. авторларының алгебра оқулығында 5-бөлім ықтималдықтар теориясының элементтері деп аталады. Бұл бөлімде ықтималдықтар теориясының негіздері, оқиғаларға қолданылатын амалдар, ықтималдықтың қасиеттері, геометриялық ықтималдық тақырыптары бар.
2010 жылы ықтималдықтар теориясы бойынша есеп 9-сыныптар үшін математикадан мемлекеттік қорытынды аттестаттаудың (МҚҚ) бақылау-өлшеу материалдарына, ал 2012 жылы 11-сыныптар үшін математикадан Бірыңғай мемлекеттік емтиханға (математика) енгізілді. Мектептегі ықтималдықтар теориясы курсы математика пәні мұғалімдері арасында үлкен сұрақтар туғызды. Оларға ықтималдықтар теориясының негіздерін және оны жүзеге асыру әдістемесін табысты түсіну және меңгеру үшін қажетті концептуалды аппаратқа қатысты мәселелер жатады.
Достарыңызбен бөлісу: |