Және сайлану құқығы Қазақстан Республикасы

Сайлау құқығы
Сайлау
 және сайлану құқығы 
Қазақстан Республикасы
азаматының ең басты саяси
құқығы (ҚР Конституциясы. 33-бап). Сайлауға қатысу әркімнің ерік білдіру
бостандығы болып табылады. Сонымен қатар сайлауға қатысу кез келген азаматтың
азаматтық борышы. Әрбір мемлекет сайлауға азаматтардың басым көпшілігінің
қатысуына жағдай туғызады. Сайлауға қатысу — азаматтардың бейкам бақылаушы
емес, өз елі үшін жаны ауыратындығының көрсеткіші. Бейкамдык пен
қатыспаушылық жағымсыз құбылыстарға жол ашады. Сайлаушылардың сайлауга
келмеуі 
абсентеизм
деп аталады.
Энни Кенни
(солда) мен 
Кристабель Панкхёрст
(оңда) "Әйелдерге дауыс беру" тақтайшаны ұстап тұр.

Барлық уақытта сайлау ерікті болған жоқ. Ежелгі дәуір және орта ғасырларда
көптеген шектеулер болған. Сол кезеңдерде сайлауға тек 
ақсүйектер
қатысты, кедей
адамдар, әйелдер мен құлдар сайлаудан шеттетілді.
Жаңа заманда сайлауға барлық азаматтар қатыстырылады, бірақ мүліктік, жасына,
біліміне, жынысына және т.б. ценз — шектеулер енгізілген болатын. Сайлау құқығы —
мемлекеттік органдардың сайлауын өткізудің тәртібін реттейтін құқықтық
нормалардың жиынтығы. 
Қазақстан Республикасында
 Президент, Парламент және
республика мәслихаттарының депутаттары, жергілікті басқару органдарының
мүшелері сайланып қойылады. Біздің еліміздегі сайлау Конституция ережелері мен
"Қазақстан Республикасының сайлауы туралы" Конституциялық заңына
негізделінген.
Қазақстан Республикасы сайлау құқығының қағидаттары дегеніміз сайлау құқығы
нормалары мен институттары негізінде алынган жетекші ережелер мен талаптар. Бұл
қағидаттарды сайлау процесінің барлық қатысушылары (сайлаушылар, сайлау
Сайлау тарихы
Сайлау әділеттілігі
Әрбір дауыстың маңыздылығы мен рөлі
Сайлау еркіндігінің кепілдіктері
Кандидаттар қызметінің сайлау науқаны
барысындағы кепілдіктері
Мемлекеттік органдардың сайлау бостандығын
қамтамасыз ету жөніндегі қызметі
Қазақстан Республикасы сайлау құқығының
қағидаттары

комиссиясы, кандидаттар, т.б.) басшылыққа алуга тиіс. Бұл жетекші идеялар 
ҚР-ның
Конституциясында
 бекітілген. Оларға: • жалпыға бірдей сайлау құқығы; • тең сайлау
құқығы; • төте сайлау құкығы; • жанама сайлау құкығы; • жасырын дауыс беру
кағидаттары жатады. Аталған кағидаттарды толығырақ қарастырайық.