Жылдардағы ашаршылық куәгерлері сөйлейді талдықОРҒАН
жүктеу/скачать 7.01 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұсбаева Айгерім Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Сүлейменова Әдеміш
| Алпысбайқызы Күләш
Менің апам Күләш Алпысбайқызының туған жылы белгісіз. Себебі ол кісі хат танымаған. Апамның айтуы бойынша, олардың үлкен отбасы болған, үйінде тоғыз бала болыпты: соның алтауы қыз да, үшеуі ұл болған екен. Апам жетінші бала болған. Ашаршылық кезінде апамның өзінен үлкен екі әпкесі және ағасы өмірден өтеді. Әкесі қиыншылыққа өте төзімді кісі болған екен. Апамның айтуы бойынша, әкесі балаларына ұнға су қосып, атала жасап, соны қасықтап жегізген. Тіпті есік алдында өсіп тұрған шөптерден бірдеңе жасап, жеген екен. Күн сайын әкесі мен анасының күйі нашарлай беріпті. Күләш апамның әкесінің өзінен үлкен әпкесі үш баласымен Қытайға қашып кетіпті. Олардың әкелері де әйелі мен баласын алып, Қытайға қарай бет бұрады. Жолға жөнді қамданып шықпаған олардың қолдарында су да болмапты. Қиын сапарда кіші балалары шаршап, ары қарай жүре алмай, аштықтан көз жұмады. Кіші баласын сол жерде көміп, өздері әрі қарай Қытайға жөнеледі. Түнделетіп, тау шатқалынан өтіп, олар Қытай еліне келеді. Күләш апамның әкесі мен шешесі басқа жақтан көшіп келген қазақтарға келіп қосылады. Кейінірек атам әпкесін табады. Қытайда олардың өмірлері кішкене болса да жақсарады. Елуінші жылдары қазақтар өз еліне оралған кезде, атам мен әжем де Отанына келеді. Күләш апам кейін тұрмыс құрып, үлкен отбасы болады. Күләш апамның жалғас ұрпағы біз боламыз. Жазып алған Тұсбаева Айгерім Ө.А.Жолдасбеков атындағы экономика және құқық академиясы студенті Сүлейменова Әдеміш Менің әкем Байқұтмеңденің анасы, яғни менің әжем, Әдеміш Сүлейменова (1905 жылы туған) Ашаршылық кезінде небәрі 27 жаста екен. Менің кішкентай кезімде әжем Әдеміш аштық жылдары туралы өз көзімен көрген, басынан өткен оқиғаларды маған айтып отыратын. Сол кезде аталарымыз Балқаш көлінің жағалауын мекен етіпті. Аштық басталған жылы бүкіл ауыл болып, олар Балқаш көлінің қамысты жағасынан үдере көше бастаған екен. Жоқшылық сүйектен өтіп, әбден азып-тозған ауылдары тірліктен үміттерін үзбей, тамақ іздеп, аштықтан тірі қалуға жанталасып, Үштөбеге аттанады. Ол кезде Үштөбеде Түрксиб темір жолын төсеу жұмыстары жүріп жатқан еді. Осыны естіген ауылдықтар есін жиып, жолға шығады. Ілби келе жатқан адамдардың көздері алақтап, аштықтан ісініп, талып құлай беріпті. Тіпті туған баласын тастап кеткен аналар да бар араларында, жанұясының мүшесіне қарайласпай, бас қамын ойлап, алға жоса берген ел. Көмектесетіндей оларда да әл де жоқ еді. Әжемнің айтуынша, жол бойғы азаптан бір ауылдан азғантай ғана адам қалыпты. Кей адамдар жанын сақтау үшін адам етін де жеген екен! Ол кезде ұят, ар, болды ма - белгісіз, ондай адамдар әдейі өлгендердің жанында қалып қойып, солардың етімен жасырын қоректеніп, кейін қатарға қосылып отырған екен. Неткен сұмдық десеңізші! Алайда, сол жылдары бұндай сұмдыққа таң қалуға болмайтын еді. Өйткені аштықтан құр сүлдері қалған адамдардың есі ауысып кетеді екен. Ол кезде бір-бірінің етін жегені жөнінде нақты деректер көп... Сонымен, араларында менің әжем Әдеміш бар үлкен ауыл тұрғындарының кішкене ғана бөлігі Үштөбеге сүйретіле жүріп, бірнеше күн дегенде зорға жетіпті. Қаптай көшкен ауылдың, қорымы қалды-ау, о, жалған! Ардағы кетіп ауылдың, тобыры қалды, о жалған! - деп халық осындай босу туралы зарланыпты. Аш құрсақта қандай әл болсын? Әйтсе де сол кезде адамдардың етін жеген кей адамдар Үштөбеге аман-есен жетіпті. Менің әжем өз жастығының арқасында ғана өлім аузынан аман қалған екен. Жазып алған жүктеу/скачать 7.01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|