Жылдардағы ашаршылық куәгерлері сөйлейді талдықОРҒАН
жүктеу/скачать 7.01 Mb.
|
| Сәдуақасұлы Бабай
Мен Өсек өзенінің бойындағы Талды ауылында 1930 жылы қаңтар айында дүниеге келгем. Ашаршылық жылдары мен небәрі бір жаста едім. Ол жылдардағы оқиға туралы әкем Сәдуақастың айтқан әңгімелері бойынша білемін. Өкімет қарапайым халықтың мүшкіл күйін көре тұра, оларға қанап, ет салығын жүктеп, ауыр жұмыстарға салған. Жас балалары бар аналар балаларын шапанына орап, жотасына асып, егістікте бидай орған екен. Аналары жұмысқа кеткен кезде үйде қалған балалары топырақ-құмға аунап жүре берген. Балаларға қарайтын ешкім болмаған. Үйде қалған аш балалар шыбынға дейін ұстап жеген. Кейбіреулер балаларына талқанды, бидайды үгітіп, суға шылап береді екен. Ал ересек балаларға «Сендер тауға барып солқылдақ, қымыздық деген өсімдіктерді теріп, жеңдер» деп жібереді екен. 1931-1932 жылдары көп адамдар дүние салды. Өсек өзенінің бойындағы Талды ауылында да өлген адамдар көп болған. Үлкен кісілердің айтуы бойынша, тіпті ашыққан адамдар мал болсын, аң болсын солардың сүйектерін әкеп, бір қайнатып төгіп, екінші қайнатып сорпа қылып ішкен екен. Ашаршылық жылдары әкем Сәдуақас совхозда бригадир болып жұмыс жасаған. Күндіз егістікте бидай сепкен. Егістікке бидайды толық емей, сирек, шалаң сеуіп, қалғанын кешке қарай 7-8 үйге бір-екі қасықтап немесе кесемен таратып беріп отырған. Ол кездері күндіз бір жерден түтін шықса, бәле болған. Сондықтан қарапайым халық өз жұмыстарын түнде бітірген. Көпшілік ел жанбағысқа шыдамай, Қытайға өтіп кеткен. Ол жылдары өкіметке жағынушылар, яғни шолақ белсенділер көп болған. Егер артық сөз, артық қимыл жасасаң, бірден түрмеге жауып отырған. Әкемнің бидайды толық сеппей, оны аш халыққа таратқаны үшін, түрмеге жабу қаупі төніп тұрғандықтан, әкемнің досы Сыдық әкеме арғы бетке өту туралы кеңес айтады. Әкем өкіметтің бүгін болмаса, ертең біліп қоятынын түсініп, сол түні барын жинап, арғы бетке өтпек болады. Әкем Қытайға кетер алдында досына «Осындай жерде қапталған бидайды көміп кеттім. Бәрі тынышталғанда, барып қазып алыңдар» депті де, жолға шығып кеткен екен. Арғы бетке өтер бойда інім Ескендір екеуіміз ауырып, сол жерде біраз аяңдапты. Аштықтан інім екеуіміздің қол-аяғымыз, денеміз ісіп, тіпті көзіміз жұмылып қалыпты. Інім екеуіміздің ауырғанымызға шыдамай, әкем шұңқыр қазып, бізді тірідей көмбекші болғанда, Сыдық деген кісі әкемді тоқтатып қалған екен. Анам да аш болғандықтан ол кісіден сүт шықпапты, ақыры інім аштықтан қайтыс болыпты. Інімді сол жерге көміп кеткен екен. Інім өлгеннен кейін, жағдайымыз болмаған соң кері қайтуымызға тура келіпті. Кері қайтып келген соң әкемді қайта жұмысқа алмай қойыпты. Ол жылдары арғы бетке өткендерді немесе өтпекші болғандарды жақтырмайтын. Қайтып келген соң құжаттарды қайтадан қалпына келтіруге тура келді. Сонда маған екі жас қосып, 1932 жылғы деп жаздырыпты. Кейінірек комсомолға қабылдар алдында дәрігерлік тексеруден өткізіп, тісіме, бойыма, түріме қарап 1932 жылғы екеніме әрең сенді. Кейін шешем Балқия Тұтқабайқызы екі жыл сал болып ауырып, 1935 жылы қайтыс болды. Шешем көз жұмған соң, ауылда адамның жоқтығынан мәйіті 2-3 күн далада тұрып қалған. Ол жылдары тіпті өлгендерді көмуге адам да болмаған екен. Шешемді көмуге көмектесетін адам болмаған соң, шешемнің бауыры Ахметқан мен әкем өздері көмген екен. Ашаршылық жылдарынан әкем екеуіміз ғана аман-есен өттік. ӘкемСәдуақас 1964-1965 жылдары дүние салды. Міне осындай қиыншықтарды бастан кешірдім. Қазір, Құдайға шүкір, құрметті зейнеткермін. Зайыбым былтырғы жылы дүниеден озған. Әзіргі өміріме мың да бір шүкіршілік айтамын. Біздің көрген қиыншылықтарымызды ендігі ұрпақ көрмесін! Жазып алған жүктеу/скачать 7.01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|