Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Биология және экология кафедрасы
Жалпы паразитология пәнінен
5В060700 – Биология мамандығының студентеріне арналған
ЖұМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Павлодар
Мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленген пәннің жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/34
|
БЕКІТЕМІН
ОІ жөніндегі проректор
_________ Н.Э.Пфейфер
20___ ж. «___»____________.
Құрастырушы: б.ғ.к., доцент ___________ Бөлекбаева Л.Т.
оқытушы ______________ Утенова Г.М.
Биология және экология кафедрасы
Жалпы паразитология пәні бойынша
5В060700 – Биология мамандығының студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Жұмыс бағдарламасы 20___ж. «____» _________ бекітілген жұмыс жоспарларының жеке мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленді
Кафедра отырысында ұсынылды 20___ ж. «___»_______ №___ Хаттама.
Кафедра меңгерушісі ____________ Ш.М. Жумадина 20___ ж. «___»_______
Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды 20___ ж. «___»_______ №___ Хаттама.
ОӘК төрағасы ______________ Р.Ж. Нұрғожин 20___ ж. «___»_______ КЕЛІСІЛДІ Факультет деканы ____________ Қ.Қ. Ахметов 20___ ж. «___»_______.
МАҚҰЛДАНДЫ
ОӘБ бастығы ___________ Е.Н. Жуманкулова 20___ ж. «___»_______.
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды
20___ ж. «___»_______ №___ Хаттама
1 Пәннің мақсаты мен міндеттері
Мақсаты: тоғышар жануарлардың морфологиясы, анатомиясы, экологиясы саласындағы адамның шаруашылық әрекетіндегі жануарлардың тәжірибелік мәнін ескере отырып, болашақ маманның ғылыми көзқарасын қалыптастыруға қажетті білімге, машықтарға үйрету; паразитологиялық зерттеулердің кейбір қазіргі заманғы әдістерімен таныстыру болып табылады.
Міндеті: паразитизмнің әмбебап табиғи құбылыс ретіндегі мәні туралы жаңа білім алу, паразитологиялық зерттеулердің тәжірибелік әдістемелерін, гельминтологиялық материалды сақтау әдістерін, коллекциялар ұйымдастыруды, тоғышарлардың даму айналымы туралы білім мысалында, инвазиялық материалмен жұмыс істеудегі гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу, өз денсаулығына мұқият қарауды меңгерту.
Пәнді игеру нәтижесінде студент:
-
«тоғышарлық» ұғымы және оған жақын құбылыстардың анықтамасы және тарихы;
-
тоғышарлықтың шығу тегі, тоғышар ағзалардың бейімделулік эволюциясының жолдары;
-
тоғышар ағзалардың көптүрлілігі және олардың жануар әлемінің негізгі таксондарында таралуы туралы білулері тиіс.
Пәнді оқу барысында:
-
оқыған материалды талдап, синтездеуді;
-
тоғышар жануарлардың кез келген топтарына тән морфологиялық және биологиялық ерекшеліктерін таба білуді;
-
экологиялық және эволюциялық құбылыстардың себеп салдарлық байланыстарын түсіндіру, тоғышар жануарларды анықтау үшін анықтағышты қолдануды;
-
материалды жинау, камеральды өңдеу әдістерін, жарып тексеруді, препараттарды бекітуді істей білулері тиіс.
2 Пререквизиттер: Мамандыққа кіріспе, омыртқасыздар зоологиясы.
3 Постреквизиттер: зоологиядан үлкен практикум, медициналық энтомология, дипломдық жұмысты жазу.
4 Пән мазмұны
4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№
п/п
|
Тақырыптар атауы
|
Сабақ түрлері бойынша байланыс сағаттардың саны
|
Дәр.
|
Тәж.
|
Зерт.
|
СӨЖ
|
1
|
Кіріспе. Жалпы паразитологияның биологиялық негіздері
|
1,5
|
1,5
|
|
10
|
2
| Инвазиялық аурулар жөніндегі ілім |
3
|
1,5
|
|
13
|
3
| Инвазиялық аурулармен күрес шаралары |
3
|
1,5
|
|
13
|
4
|
Жалпы гельминтология
|
3
|
3
|
|
13
|
5
|
Жалпақ құрттар типіне жалпы сипаттама
|
3
|
3
|
8
|
14
|
6
|
Нематодтар және нематодоздар
|
3
|
3
|
8
|
14
|
7
| Ветеринариялық протозоология. Жалпы протозоология |
3
|
3,5
|
8
|
14
|
8
|
Арахнология және энтомология
|
3
|
3
|
8
|
14
|
БАРЛЫҒЫ:
|
22,5
|
22,5
|
30
|
105
|
4.2 Дәрістің тақырыптық мазмұны
1 тақырып. Кіріспе. Жалпы паразитологияның биологиялық негіздері.
Паразитологияның сабақтас пәндермен байланысы және қысқаша даму тарихы. Паразитологияның Қазақстанда дамуы. Паразитологияның биологиялық негіздері. Табиғатта өзара қарым-қатынастарының түрлері. Тоғышар формалары. Тоғышарлардын жануарлар әлемінде таралуы.
2 тақырып. Инвазиялық аурулар жөніндегі ілім.
Инвазиялық аурулардың номенклатурасы. Инвазиялық аурулардың географиялық таралуы. Инвазиялық аурулардың эпизоотологиясы. Паразитоценоздар мен ассоциативтік аурулар. Академик Е.Н.Павловскийдің трансмиссивтік аурулардың табиғи ошақтылығы жқніндегі ілім. Инвазиялық аурулардың экономикалық және әлеуметтік зияны.
3 тақырып. Инвазиялық аурулармен күрес шаралары.
Академик К.И. Скрябиннің паразиттерді девазтациялау ілімі. Паразиттік ауруларға қарсы шараларды жоспарлау. Инвазиялық ауруларды жалпы дауалау. Инвазиялық ауруларды дауалаудың химиялық тәсілдері. Инвазиялық ауруларды болжау. Табиғатты қорғаудың ветеринариялық шаралары.
4 тақырып. Жалпы гельминтология.
Ветеринариялық гельминтологияның анықтамасы, мазмұны және көлемі. Гельминтологияның негізгі даму тарихы. Гельминтоздардың патогенезі. Гельминтоздардағы иммунитет. Гельминтоздарды балау. Гельминтоздарды емдеу. Құс гельминтоздарды.
5 тақырып. Жалпақ құрттар типіне жалпы сипаттама.
Трематодалар және трематодоздар. Цестодтар және цестодоздар. Ларвалды (балаңқұрттар туғызатын) тениидоздар
6 тақырып. Нематодтар және нематодоздар.
Нематодтарға жалпы сипаттама. Тоғыштар нематодтардың даму ерекшіліктері. Нематодтардың аралық иелерінің қатысуымен дамуы.
7 тақырып. Ветеринариялық протозоология. Жалпы протозоология.
Тоғышар қарапайымдылардың құрылысы мен биологиясы. Ауру тудыратын қарапйымдылардың систематикасы. Протозойлық аурулардың патогенезі. Протозойлық аурулардың иммунитеті. Протозойлық аурулардың эпизоотологиясы. Протозойлық ауруларды анықтау. Протозойлық ауруларды емдеу және алдын алу негіздері.
8 тақырып. Арахнология және энтомология.
Буынаяқтылардың жалпы сипаттамасы және жүйеленуі. Буынаяқтылардың тоғышарлық ерекшіліктері. Жануарлармен тығыз байланысты кенелер және насекомдар. Ветеринариялық арахнология. Ветеринариялық энтомология.
4.3 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
1 тақырып. Кіріспе. Жалпы паразитологияның биологиялық негіздері.
№1 Тәжірибелік сабақ.
-
Паразитизм ұғымы. Қысқаша тарихы.
-
Табиғатта ағзалардың қарым-қатынас түрлері.
-
Паразитизм формалары.
-
Паразитизмнің эволюциялық даму жолдары.
-
Паразиттер жіне олардың иелері.
2 тақырып. Инвазиялық аурулар жөніндегі ілім және күрес шаралары.
№2 Тәжірибелік сабақ.
-
Инвазиялық аурулар номенклатурасы.
-
Академик Е.Н. Павловскийдің және К.Скрябиннің паразитология іліміне қосқан үлесі.
-
Инвазиялық аурулардың географиялық таралуы.
-
Инвазиялық аурулардың экономикалық және экологиялық зияны.
-
Инвазиялық ауруларды алдын алу шаралары.
3 тақырып. Жалпы гельминтология.
№3 Тәжірибелік сабақ.
-
Гельминтологияның негізгі даму кезеңдері.
-
Гельминтоздың патогенезі.
-
Гельминтоздарды диагностикалау.
-
Гельминтоздардағы иммунитет.
4 тақырып. Жеке гельминтология. Трематодалар и трематодоздар.
№4 Тәжірибелік сабақ.
-
Фасциолездер.
-
Дикроцелиоздер
-
Етқоректілердің описторхозы.
5 тақырып. Нематодтар және нематодоздар.
№5 Тәжірибелік сабақ.
1. Нематодтарға жалпы сипаттама.
2. Оксиуратоздар
3. Аскаридатоздар.
4. Странгилятоздар.
5. Телязиоздар
6 тақырып. Құс гельминтоздары
№6 Тәжірибелік сабақ.
1. Трематодоздар.
2. Цестодоздар.
3. Нематодоздар.
7 тақырып. Протозоология
№7 тәжірибелік сабақ.
-
Протозоология дамуының негізгі кезеңдері.
-
Тоғышар қарапайымдылардың биологиясы және морфологиясы.
-
Протозойлық аурулардың патогенезі.
-
Протозойлық аурулардағы иммунитеті.
8 тақырып. Жекеше протозоология
№8 тәжірибелік сабақ. Ін шіркейлер (1сағат).
1. Споровиктер тудыратын аурулар.
2. Жіпшелі қарапайымдылар тудыратын аурулар.
9 тақырып. Малдәрігерлік арахнология.
№9 тәжірибелік сабақ.
1. Паразитоформдық кенелер: иксод кенелері, аргас кенелері, гамазод кенелері.
2. Акариформды кенелер: жануаралар псороптозы, демодекозы, саркоптодозы.
10 тақырып. Малдәрігерлік энтомология
№9 тәжірибелік сабақ.
1. Насекомдардың морфологиясы және биологиясы.
2. Бөгелектер және олар туғызатын аурулар.
3. Зоофильді шыбындар және олар туғызатын аурулар.
4. Қосқанатты қан сорғыштар (гнус)
Әдебиттер: [1-10].
-
Зертханалық сабақтардың мазмұны
Зертханалық жұмыстардың мақсаты: студентерді паразитология бойынша оқу-зерттеу тәжірибесіне баулы.
1 тақырып. Жалпақ құрттар типіне жалпы сипаттама.
Зертханалық жұмыс №1. Жалпақ құрттар типі. Трематодтар классы.
-
Жалпы сипаттамасы.
-
Адам және жануар фасциолездері.
2 тақырып. Нематодтар және нематодоздар
Зертханалық жұмыс №2. Нематодтар классы.
-
Жалпы сипаттамасы.
-
Адам және жануар аскаридатоздар.
3 тақырып. Ветеринариялық протозоология. Жалпы протозоология
Зертханалық жұмыс №3. Протозоология.
-
Жекеше протозоология.
-
Адам және жануар таксоплазмозы.
-
Жануарлардың эймериозы.
4 тақырып. Арахнология және энтомология.
Зертханалық жұмыс №4.
-
Адам және жануар саркоптоидозы.
-
Адам және жануар эктопаразиттері қос қанатты қан сорғыш насекомдар.
4.5 Суденттің өздік жұмысының мазмұны
4.5.1 СӨЖ түрлерінің тізімі
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру түрі
|
Бақылау түрі
|
Сағатқа шаққандағы көлемі
|
1
|
Дәріс сабақтарына қатысу және дайындалу
|
Конспект
|
Сабаққа қатысу
|
10
|
2
|
Тәжірибе сабақтарына қатысу және дайындалу
|
Жұмыс дәптері
|
Сабаққа қатысу
|
20
|
3
|
Зертханалық сабақтарға қатысу және дайындалу
|
|
|
20
|
4
|
Аудиториялық сағаттарға кірмеген тақырыптарды өздігімен оқу
|
Конспект
|
Конспекті тексеру
|
50
|
5
|
Бақылау шараларына дайындалу
|
|
МБ1, МБ2, коллоквиум, тестілу
|
5
|
Барлығы:
|
105
| Студенттердің өздігінен оқуға бөлінген тақырыптардың тізімі -
Қазақстанның паразитолог ғалымдары.
-
Павлодар облысында тараған паразитті қос қанаттылар.
-
Паразитизмнің шығу тегі.
-
Зоо- және фитопаразиттер.
-
Паразитоценология.
Әдебиеттер: [1-10].
5 Әдебиеттер
Негізгі
1) Н.Т.Кәдіров Н.Т., Есімбеков Ж.М., Ысқаков М.М. және басқалары. Паразитология және жануарлардың инвазиялық аурулары. Оқулық «Brand Print» Павлодар, 2010 − 755 б.
2) Сабаншиев М.С. Паразитология және жануарлардың инвазиялық аурулары. Алматы,2003
3) Исимбеков Ж.М. Арахноэнтомология. Новосибирск, 2002
4) Дәуітбаева К.Ә. Паразитология. Алматы, 2011
5) Ысқаков М.М., Ахметжанов О.Н., Сабаншиев М.С. Құс паразитоздары. Семей, 2011. −169 б.
6) Ж. М. Есімбеков, М. М. Ысқаков, С. Т. Дүйсенбаев Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы. Алматы, 2000. − 150 б.
7) Исимбеков Ж. М., Аралханов М. С., Мадиева К. М. Практическая паразитология (учебное пособие). Павлодар, 2012. − 268 с.
Қосымша:
8) Паразитология и инвазионные болезни сельскохозяйственных животных. Под ред. проф. А.К. Абуладзе. – М., 2002. – 435 с.
9) Диков Г.И., Сабаншиев М.С., Сулейменов М.Ж. Справочник по паразитам сельскохозяйственных животных в Республике Казахстан. Алматы, 1999. в 2-х частях.
10) Исимбеков Ж.М., Сейтжанова Д.Д., Нурлина А.Б. Ауылшаруашылық жануарлардың паразитологиясы және инвазиялық аурулары студенттердің өзіндік жұмысын орындауға арналған әдістемелік нұсқаулары. – Павлодар, 2007. – 18 с.
5В060700 -Биология мамандығының жұмыс оқу жоспарынан көшірме
Пән атауы «Жалпы паразитология»
Оқу нысаны
|
Пәннің еңбек сыйымдылығы
|
Семестр бойынша бақылау түрлері
|
Семестр
|
Семестр бойынша студеттердің жұмыстарының көлемі
|
кредиттер
|
академиялық сағат
|
кредиттер
|
Академиялық сабақ
|
СӨЖ
|
Барлыңы
|
ауд
|
СӨЖ
|
емт
|
сынақ
|
КЖ
|
КЖ
|
барлығы
|
дәр
|
тәж.
|
зерт
|
барлығы
|
СОӨЖ
|
очная на базе ОСО
|
4
|
180
|
75
|
105
|
4
|
-
|
-
|
-
|
4
|
4
|
75
|
22,5
|
22,5
|
30
|
105
|
30
|
Кафедра меңгерушісі _____________ Жумадина Ш.М. «___» _______20__ ж.
Достарыңызбен бөлісу: |