Жұмыс бағдарламасы 20 ж бекітілген жұмыс оқу жоспарының және мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленді. Кафедра отырысында ұсынылды 20 ж. № Хаттама. Кафедра меңгерушісі С. А. Глазырин 20 ж

Қазақстан Республикасы білім және қылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштардың теориясы мен құрылымы» пәнінен

Павлодар

Мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленген жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/34

БЕКІТЕМІН ОІ жөніндегі проректор ________Н.Э. Пфейфер «___» _________20__ ж.

Құрастырушы: доцент _____________ Талипов О.М.

Жұмыс бағдарламасы 20__ж. «__»_____бекітілген жұмыс оқу жоспарының және мамандықтың элективті пәндер каталогының негізінде әзірленді.

Кафедра отырысында ұсынылды 20__ ж. «__»_____________ №____ Хаттама.

Кафедра меңгерушісі ___________ С.А. Глазырин 20__ж. «____» ________

Энергетика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20__ж. «_____»______________ №____Хаттама

Факультет деканы _____________ А.П. Кислов 20___ ж. «____» ____________

20__ж. «_____»______________№____ Хаттама

Пәнді оқу нәтижесінде студенттер міндетті:

- сығымдағыш мен жылулық қозғалқыштардың негізгі элементердің жұмыс жасау негіздерін;

- сығымдағыш мен жылулық қозғалқыштардың құрылымдарының принциптерін;

- сығымдағыш мен жылулық қозғалқыштардың жұмысын бақылау.

- сығымдағыштардың классификациясын;

- сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштардың теориясы мен құрылымын;

- көп сатылы сорғылар және сығымдағыштардын теориясымен құрылымын;

- сығымдағыш мен қозғалқыштардың есептерін шығару жолдарың;

- сорғылардың доңғалақтарының және су ағының есебің.

- негізгі параметрлерді табу есебі

- геометрия өлшемдерді табу есебі

- доңғалаққа кіру размерлерін есебі

- доңғалақтан шығу размерлерін есебі

- сорғының суретін шығару

- орта тепкіш сорғылар бөлшектерінің құрылымын және олырды есептеу әдістерін.

Практикалық дағдыларға ие болу:

- сығымдағыш пен жылулық козғалқыштар жұмыс жасау эксплуатациялық ерекшеліктермен, зертханалық жұмыстардың өткізу жүруінде инженерлік дағдылар алу.

2 Пререквизиттер

- "Сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштардың теориясы мен құрылымы" пәнді оқу үшін келесі пәндерді білу қажет: Физика, Жоғары математика, Гидрогазодинамика, Техникалық термодинамика, Жылумаңызалмасу.

Зерттеу нәтижелерін диплом алдындағы практика курсында және дипломдық жұмысты орындағанда қолданады

Оқу қалпы іштей жалпы орта білім негізінде

Тарихи шолу. Сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштар классификациясы. Негізгі ұғымдар мен анықтамалар. Сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштар жұмысының негізгі параметрлері.

Өндірістік кәсіпорындардың жылумен қамтамасыз ету жүйесіндегі сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштар орны мен ролі. Сығымдағыштардыңң негізгі типінің әрекет ету принципі мен құрылымдық ереркшеліктері.

Сығымдағыштарды қолдану аймағы, олардың жетістіктері мен кемшіліктері. Сораптар классификациясы. Түрлі типті сораптардың жұмысының параметрлері мен сипаттамалары, олардың жетістіктері мен кемшіліктері. Сығымдағыштар гидродинамикасы. Эйлер теңдеуі.

Мағынасы мен мәні. Сораптар туралы жалпы мәлімет.

Ортадан тепкіш сораптардың сүлбелері мен әрекет ету принципі. Ортадан тепкіш сораптар классификациясы мен құрылымы, маркировкасы. Сұйық температурасы мен химиялық құрамының ортадан тепкіш сораптар құрылымына әсері.

Ортадан тепкіш сораптардағы сұйық қозғалысының кинематикасы. Жұмыс доңғалағындағы энергияның түрленуі, жылдамдық үшбұрышын құру. Ортадан тепкіш сораптардың теоретикалық арыны, қуаты және ПӘК-і. Ортадан тепкіш сораптың теоретикалық өнімділігі мен негізгі теңдеуі.

Теоретикалық арын өлшеміне қалақша формасының әсері және пайдалы әсердің гидравликалық коэффициенті. Сорап жылдам жүрісінің коэффициенті.

Беруді реттеу тәсілдері Сорап соруы биіктігі. Сорап мен құбыр характеристикасын құру. Сорап пен құбырдың жалпы жұмыс нүктесін анықтау.

Ортадан тепкіш сораптардың параллель және жүйелі жұмысы. Көпсатылы және көпоттық ортадан тепкіш машиналар.

Түрлі факторлардың сораптың жұмыс сипаттамасына әсері. Сорап сипаттамасын қайта есептеу. Осьтік қысым. Кавитация туралы ұғым. Кавитацияның алдын-алу әдістері.

Тақырып 4 Поршеньдік сораптар

Негізгі теориялар, сору биіктігі, индикаторлы диаграмма. Поршеньдіку сораптың әрекет ету принципі. Поршеньді сораптардың классификациясы. Поршеньді сораптардың өнімділігі мен көлемдік ПӘК. Поршеньді сораптардың сипаттамасы. Поршеньді сораптардың қуаты. Айналымның түрлі саны кезінде поршеньді сораптардың сипатттамасы.

Поршеньді сораптардың жетістіктері мен кемшіліктері. Поршеньді сораптарды сынау.

Тақырып 5 Түрлі сораптар

Жылуэнергетикасында қолданылатын сораптар. Осьтік сораптар, роторлы сораптар, үйкеліс сораптары, гидроэлеваторлар, вакуум-сораптар, эжекторлар.

Классификациясы. Қолдану аймағы. Түрлі типті желдеткіштер сипаттамасы. Желдеткіштері таңдау мен олардың өлшемдерін анықтау. Желдеткіштердің параллель және жүйелі жұмысы. Желідегі желдеткіштер жұмысы.

Ортадан тепкіш желдеткіштердің негізгі бөлшектері мен әрекет ету принципі. Ортадан тепкіш желдеткіштердің классификациясы. Шаңсорғыштар, түтінсорғыштар және олардың ерекшеліктері. Желдеткіштерді таңдау.

Осьтік желдеткіштер құрылымы. Осьтік желдеткіштер ерекшеліктері. Арындар, энергия шығыны, осьтік машина үшін ПӘК.

Мағынасы мен мәні. Компрессор туралы жалпы мәлімет.

Поршеньді компрессорлар классификациясы. Поршеньді компрессорлардың әрекет ету принципі. Поршеньді компрессорлар, олардың негізгі түйіндері мен тетіктері. Бірсатылы поршеньді компрессордың теоретикалық жұмыс процесі. PV индикаторлы диаграмма. Қуаты мен ПӘК. Өлі кеңістік пен беруц. Компрессордағы нақты жұмыс процесі. Көпсатылы компрессорлар.

Әрекет ету принципі мен негізгі бөлшектері. Ортадан тепкіш сораптың сипаттамасы. Компрессордың қуаты. Ортадан тепкіш машиналардың жұмысын реттеу.

Осьтік, роторлық, дағыралы, динамикалық, ротациялық, ортадан тепкіш, осьтік, ағынды комспрессорлар мен олардың сипаттамалары. Компрессорлық секцияның есебі мен компоновкасы. Компрессорлы қондырғыға қызмет көрсету технологиясы.

Жылулық қозғалтқыштар түрлері. Құрылымдық ерекшеліктері. Бір, көпсатылы турбиналар. Бу турбиналары, классификациясы, сипаттамасы мен жұмыс ерекшеліктері. IS-диаграммасында турбинаның ағынды бөлігінде бу кеңеюі процесін құру, бу жұмысы, жылдамдық үшбұрышы. Турбина сатыларының қалақшалық аппараты. Бу турбиналарының құрылымы. Газтурбиналы қондырғыларының сүлбесі мен циклы, параметрлері мен сипаттамалары.

1-ші жұмыс. Динамиқалық жұмыс жасау қозғалтқыштардың негізгі параметрлерің анықтау. Сору биіктігінің есебі.

2-ші жұмыс. Алғашқы сору жағдайлардың және айналу жиілігінің өзгеруі болған кезіндегі ортадан тепкіш қозғалтқыштардың мінездемелерің қайтадан есептеу.

3-ші жұмыс. Сорғылардың бір торабыға жұмыс жасауы. Ортадан тепкіш қозғалтқыштардың паралелді және сатылау іске қосу жағдайларындағы торабтың мінездемелерінің есебі.

4-ші жұмыс. Желдеткіштің және түтін сорып шығаратын желдеткіштің негізгі параметрлерін табу және тандалуы.

Тақырып 4 Поршеньдік сораптар

5-ші жұмыс. Поршеньді қозғалтқыштың негізгі размердерің және параметрлерің анықтау.

6-шы, 7-ші жұмыстар. Бу шығырлы машинаның сатысындағы жұмыс процесі.

8-ші 9-ші жұмыстар. Бу шығырлы машинаның сатысындағы жоғалтуылар және шығыр сатысының ПӘЕ-ші.

10-шы, 11-ші жұмыстар. Жұмыс және соплды қалақшалардың өлшемдерің есептеу.

12-ші жұмыстар. Шығырда жұмыс жасайтың бу көлемінің және қуаттың ПӘЕ-ші.

13-ші жұмыс. Жылу және электр энергиясын тіркесті өндіруге арналған шығырлар.лардың параметрлерін анықтау.

14-ші жұмыс. Шығырлы қондырғының жұмысшы қалақшалардың беріктігін есептеу.

15-ші жұмыс. Шығырлы қондырғының айналым тәртіптерінде параметрлерің анықтау.

4.4.1 5В071700 «Жылуэнергетика» мамандығы студенттерінің өздік жұмысының мазмұны, күндізгі ЖОБ негізінде

Теоретикалық арын өлшеміне қалақша формасының әсері және пайдалы әсердің гидравликалық коэффициенті. Сорап жылдам жүрісінің коэффициенті.

Беруді реттеу тәсілдері Сорап соруы биіктігі. Сорап мен құбыр характеристикасын құру. Сорап пен құбырдың жалпы жұмыс нүктесін анықтау.

Ортадан тепкіш сораптардың параллель және жүйелі жұмысы. Көпсатылы және көпоттық ортадан тепкіш машиналар.

Түрлі факторлардың сораптың жұмыс сипаттамасына әсері. Сорап сипаттамасын қайта есептеу. Осьтік қысым. Кавитация туралы ұғым. Кавитацияның алдын-алу әдістері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2], [3], [5], [6].

Поршеньді сораптардың сипаттамасы. Поршеньді сораптардың қуаты. Айналымның түрлі саны кезінде поршеньді сораптардың сипатттамасы.

Поршеньді сораптардың жетістіктері мен кемшіліктері. Поршеньді сораптарды сынау.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Жылуэнергетикасында қолданылатын сораптар. Осьтік сораптар, роторлы сораптар, үйкеліс сораптары, гидроэлеваторлар, вакуум-сораптар, эжекторлар.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1],[2].

Тақырып 7 Ортадан тепкіш желдеткіштер

Ортадан тепкіш желдеткіштердің негізгі бөлшектері мен әрекет ету принципі. Ортадан тепкіш желдеткіштердің классификациясы. Шаңсорғыштар, түтінсорғыштар және олардың ерекшеліктері. Желдеткіштерді таңдау.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Тақырып 8 Осьтік желдеткіштер

Осьтік желдеткіштер құрылымы. Осьтік желдеткіштер ерекшеліктері. Арындар, энергия шығыны, осьтік машина үшін ПӘК.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Тақырып 10 Поршеньді компрессорлар

PV индикаторлы диаграмма. Қуаты мен ПӘК. Өлі кеңістік пен беруц. Компрессордағы нақты жұмыс процесі. Көпсатылы компрессорлар.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Тақырып 11 Ортадан тепкіш компрессорлар

Әрекет ету принципі мен негізгі бөлшектері. Ортадан тепкіш сораптың сипаттамасы. Компрессордың қуаты. Ортадан тепкіш машиналардың жұмысын реттеу.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Тақырып 12 Компрессордың басқа түрлері

Компрессорлық секцияның есебі мен компоновкасы. Компрессорлы қондырғыға қызмет көрсету технологиясы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], [2].

Тақырып 13 Жылулық қозғалтқыштар. Бу турбиналары. Газтурбиналы қондырғылар

IS-диаграммасында турбинаның ағынды бөлігінде бу кеңеюі процесін құру, бу жұмысы, жылдамдық үшбұрышы. Турбина сатыларының қалақшалық аппараты. Бу турбиналарының құрылымы. Газтурбиналы қондырғыларының сүлбесі мен циклы, параметрлері мен сипаттамалары.

1. 
   Е. Нұрекен. Сұйық және газ механикасы. Сорғылар.: Оқу құралы. Алматы: АЭЖБИ, 2005. – 193 бет.
   
2. 
   Қадырбаев А.К. Cұйық және газ механикасы, гидропневможетектер. Алматы: Бастау. –2008. 270 бет.
   
3. 
   О.М. Талипов, А.Е. Рамазанова. Ортадан тепкіш сораптың доңғалағын есептеу. Курстық жұмысты (жобаны) орындауға әдістемелік нұсқаулықтар. – Павлодар.: НИЦ ПГУ, 2006. – 14 б.
   
4. 
   Кабдуалиева М. М., Талипов О. М., Рамазанова А. Е., Лукина Н.Я. Турбинаның реттеуші сатысының есебі. Курстық жобаны орындауға арналған әдістемелік нұсқаулық. – Павлодар, 2006. – 58 б.
   

5. 
   Әділбеков М. Жылутехника. Оқу құралы. Алматы, 2003.- 145 б.
   
6. 
   Қабашев Р.А. Жылутехника. Оқу құралы. Алматы, 2008.
   
7. 
   Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Энергетика. Бірінші бөлімі. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е.Арын. Павлодар: ЭКО, 2010. – 248 с
   

Мамандықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

5В071700 «Жылуэнергетика» мамандығы жұмыс оқу жоспарынан көшірме

(мамандық шифрі мен толық атауы)

Пәннің атауы Сығымдағыштар мен жылулық қозғалтқыштардың теориясы мен құрылымы

Оқу нысаны	Пәннің еңбек сыйымдылығы				Семестр бойынша бақылау түрлері				Семестр	Семестр бойынша студентердің жұмыстарының көлемі
	кредиттер	академиялық сағат								Кре дит тер	аудиториялық сабақ (ак. сағат)				СӨЖ (ак. сағат)
		барөлығы	ауд	СӨЖ	емт.	сын	КЖ-а	КЖ-c			барлығы	дәр	пр.	Зерт.	барлығы	СОӨЖ
ЖОБ негізіндегі күндізгі	3	135	45	90	5	-	5	-	5	3	45	30	15	-	90	45

Кафедра меңгерушісі _________ С.А. Глазырин 20__ж. «___» ________