ЖҰмыс бағдарламасы «Кесу теориясы»

Пәннің мазмұны

1 Кіріспе. Кесу теориясының негізгі ұғымдары, терминдері және анықтаулары. Кесіп өндеудің тетіктердің өлшемдік пішімі пайда болуына себеп болатын басқа әдістердің ортасындағы орны мен мағнасы. Кесіп өңдеудің тарихи тәжірибесі, тенденциясы және болашағы. Кесіп өңдеу өнімділікті және тетіктерді ақырғы түрі мен өлшемдерін қалыптастыру әдісі.

Кесудегі қозғалыстар. Аспаптың қарапайым және құрамды қозғалысы. Аспаптың жұмыс беттері, статикалық және кинематикалық геометриялық параметрлері анықталатың координаты жұмыс және координаты жазықтар.

Аспаптың статикалық және кинематикалық бұрыштарын анықтау, олардың өз ара математикалық тәуелдіктері. Кесіп өңдеудің түрлері, олардың кинематикалық нышанына байланысты жіктелуі. Кесу режимінің элементтері және олардың кесу қабатының параметрлері мен өңделген беттің кедірбұдырлығына әсер етуі. Кесу режимінің элементтерін анықтау тізбегі.

2 Кесу процесінің физикалық режимі

Пластикалық деформациясы мен қатты дененің талқандалуы туралы жалпы түсініктеме. Кесудегі материалдың кернеу-деформациаланған жағдайының теориясы, дислокациялық теория. Жаңқа пайда болуы. Жалғыз ығысу жазақтығымен жаңқа пайда болу процесінің сұлбасы. Жаңқа түрлері – кесудегі материалдық пластикалық деформациясының сипаттамасы. Жаңқа шөгуі. Жаңқа шөгі коэффициенті алынатын қабаттың кернеу – деформациялық жағдайының нәтижесі.

Шор пайда болуы. Тоқырау аймағымен шор параметрлерінің шарт және кесу режимдерінің тәуелділігі мен өзгерілмейтін зандылық. Шор пайда болуын технологиялық әдістер мен басқару.

Кесу процесінің динамикасы. Кесу процесінің күш жүйесі. Кесу күшінің құрамдарын анықтайтын әдістер және есептейтін формулар. Кесу процесіндегі тербелес. Тербелестің түрлері және олардың қарсындылығына әртүрлі факторлардың әсері. Кесу күшінің құрамдары, білдектерді, аспаптарды, технологиялық жабдықтарды есептейтін қортынды мәліметтер.

Жылу пайда болуы. Жылу пайда болуы көздері. Жылу ағындары және олардың тарауы. Қатты денедегі жылу таралуын сыйпаттайтын әдістер. Кесу температурасына әсер ететін факторлар.

3 Жүзді аспаптардың жұмыс қабілетілігі мен тоқырауы. Аспаптық материалдарға қойылатын талаптар. Осы талаптардың негізгі аспаптық материалдарында іске асуы.

Аспаптардың жұмыс қабілеттілігі, оны бағалау әдістері және аспаптардың тоқырау түрлері.

Аспаптың жұмыс беттерінің тозуы. Тозудың физикалық табиғаты, тозу өлшемі. Аспаптың тұрақтылық мерзімі және оның математикалық үлгісі аспаптың сенімділігі, оның көрсеткіштері. Автоматтандырылған өндірістегі аспаптың сенімділік көрсеткіштерінің мағынасы.

Аспаптың сенімділігін көрсететін әдістер (бетті беріктендіру, химо-термиялық өңдеу, тозу төзімділік жабындымен тозаңдату және басқалар).

Автоматтандырылған өңдірісте қолданылатың аспаптардың конструкторлық және геометриялық өзгешіліктері. Кесу процесі мен аспаптың жағдайын ЭВМ қолдануымен басқару.

4 Әртүрлі кесіп өңдеу әдістерінің өгешіліктері

Бұрғылау. Өңдеу әдісінің тағайындалуы. Бұрғының конструкторлық және геометриялық элементтерінің өзгешіліктері. Бұрғылау процесінің динамикасы, жұмыс беттерінің тозуы және тұрақты мерзім.

Жоңғылау. Жоңғылау әдісінің тағайындалуы мен түрлері. Жоңғыштың конструкторліқ және геометриялық параметрлері. Жоңғылау үзіп-кесу сияқты процесінің өзгешілігі, қиманың геометриясы. Жоңғылау процесінің динамикасы, жоңғыштың тозуы және тұрақты мерзімі. Жоңғылаудың біркеліктігі. Беріс қуалай және беріске қарсы жөңғылаудың өзгешіліктері.

Тартажону. Тартажонудың тағайындалуы мен түрлері. Тартажоңғыштың конструкторлық және геометриялық өзгешіліктері. Тартажону кесуінің негізгі сұлбалары. Тартажонудағы қозғалыстар. Тартажону процесінің динамикасы, аспаптың тозу және тұрақты мерзімі.

Қажақты өңдеу процесінің кинематикалық және геометриялық өзгешіліктері. Қажақты аспаптар және олардың сипаттамалары. Қажақты өңдеудің кинематикалық өзгешіліктері. Процестің динамикасы, жылу пайда болуы және жылудың таратылу өзгешілігі.

Қажақты өңдеу процесінің әсерлігі мен қажақты аспаптың тозуы.

6 Қажақты өңдеу әдістері

Ажарлау. Ажарлаудың түрлері. Мәре (финиш) өңдеулер: жануыштау, супермәрелеу, бабына жеткізу. Прогрессивтіктін жоғары өнімділікті қажақты өңдеу процесстері: теренді және жылдамды ажарлау, ультрадыбысты тербелес қосылған процестер және басқалар.

МСТО түрлері; олардың майлау, салқындату және жуу әрекеттері. Үстінгі активтік заттардың (ҮАЗ) ықпалдары.

МСТО кесу аймағна берудің әдістері. МСТО және ҮАЗ тандауы кесіп өңдеу процесінің әсерлігін жоғарлататың фактор болып саналмақ.

8 Әртүрлі материалдардың кесу өнделімділіктері

Кесу өңделімділік-материалдың технологиялық қасиеті. Өңделімділіктің негізгі қөрсеткіштері және материалдарды өңделімділіктеріне қарай классификациялау. Ауыр өңделімділікті болат мен қортпалардың, металемес және компазициондық материалдардың өңдеу өзгешіліктері. Кесу өңделімділікті жақсарту жолдары.

Материалдарды кәзіргі уақытта өңдеуге қолданатын физико-химиялық әдістер. Физико-химиялық өңдеу әдістерінің физикалық негізгі және кинематикасы, олардың кесіп өңдеумен салыстырғандағы өзгешіліктері. Өнімділік және өңделген беттің сапасы. Бүгінгі машина жасаудағы физико-химиялық өңдеу әдістерінің мағнасы.

Кесу процесі технология жүйесінің элементтерінің бір-біріне күрделі өзара әсеретуінің функциясы. Кесу процесінің зығырдайтын факторлары (әрдайым және кездейсоқ); олардың табиғаты және шығатың параметрлерге әсер етуі. Автоматтандырылған өңдірістің шартына қарай кесу процесінің сенімділігін асыратың жолдар.

2 Бұрғылау кезіндегі кесу күшін зерттеу (4 тақырып)

3 Жоңғылау кезіндегі кесу күшін зерттеу (4 тақырып)

4 Кескіштердің тозуын зерттеу (4 тақырып)

5 Өңделетін беттердің кедір бұдырлығын зерттеу (4 тақырып)

6 Жоңқа болуын және жөңқаның шөгуің зерттеу (4 тақырып)

7 Кескіштермен жону кезіндегі беттердің элементтерін зерттеу (3 тақырып)

8 Өту тоқарлы кескіштің геометриясың зерттеу (4 тақырып)

9 Жоңқаны кайтару жетілдіру әдісі және жоңқа құру кинематикасың зерттеу (4 тақырып)

10 Кедір – бұдырлықты зерттеу (6 тақырып)

11 Эксперименталды өлшеу әдістерің және жону күшің есептеу (4 тақырып)

12 Кескіш режимі, кескіш температураға әсер етеуі (4 тақырып)

13 Жонудағы шымдамдылық тәуелділіктерді үдеу температуралық әдісімен анықтау (4 тақырып)
СӨЖ мазмұны
ӨЖ мақсаты: Әр типті металл кескіш аспаптарды, инструменталды материалдарды қолданғанда кесу шарты және режимдерімен функционалдық зандылығы мен танысу.

ӨЖ міндеті: Пәнді үйрену үшін студенттерді әдебиет, әдістемелік нұсқауларды қолданып шолу жасауға үйрету.
1 Принципиалды кинематикалық кесу схемалары

2 Конструктивтік және геометриялық параметрлердың құрал-саймандардың жұмыс бөлімі

3 Жону процесімен және құрал-жабдықтардың жағдайын ЭСМ –ларды қолданумен бастау

4 Жонғылаудың бір қалыптығы, жонғыштың тозуі, жонғылау және жонғылаумен беттерді өңдеу әдістері

5 Тартажону дегі кесу сұлбасы

6 Қажау өңдеудердің әдістері: ажарлау, жануыштау, асаажарлық, бабына жеткізу

7 Жылу шығару. Жылу шығаруда көз аумағы, кесу аумағындағы температура. Кесу аумағында температураны анықтау

8 Жұмыс қаблеттілігі және құрал-жабдықтар аумағындағы тоқтап қалуі. Тозық

9 Кесу құрал-жабдықтардың сенімділігі және оның көрсеткіші

10 Құрал-жабдықтардың бет беріктігін арттыру, химиялық-термиялық өңдеу

11 Кесу аумағына майлайтын және салқындатқыш сұйық материалдарды беріс әдістері

12 Қиын өңдеу болаттар және қорытпаларды, метал емес және композит материалдардың өңдеу ерекшеліктері. Кесу өңделімділіктің жетілдіру жолы

13 Физико-химиялық өңдеу әдісі

14 Автоматты өндірісте кесу процестің ерекшеліктері. Кесу процестің коздырушы факторлары

15 Кесу теориясының негізгі ұғымдары, терминдері және анықтаулары

16 Кесу процесінің физикалық режимі

17 Жүзді аспаптардың жұмыс қабілетілігі мен тоқырауы

18 Әртүрлі кесіп өңдеу әдістерінің өгешіліктері

19 Қажақты өңдеу процесінің теориясы

20 Әртүрлі материалдардың кесу өнделімділіктері

21 Физико-химиялық өңдеу әдістері

22 Автоматтандырылған өңдірістегі кесу процесінің өзгешіліктері

жұмыс бабындағы оқу ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

жоспарынан үзінді көшірме


050732- Стандарттау, метрология және сертификаттау мамандығықтын жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме
Кесу теориясы пәні бойынша

№

Оқу формасы

Контрольдык формасы

Жұмыс көлемі

Сабақ кестесі (сағат)

емтихан

сынақ

к.жоба.

к.ж.

РГР

контр. жұмыс

жалпы.

ауд.

ӨЖ

лек.

пр.

лаб.

ӨЖ

ОСӨЖ

1

Күндізгі орташа оқу база бойынша

4

90

30

60

4 Семестр

15

7,5

15 (7,5

45

15

1 Г.И. Грановский., В.Г. Грановский Резание металлов. М.: Высшая школа, 1985.

2 В.Н. Подураев. Технология физико-химических методов обработки. - М.: Машиностроение,1985.

3 П.И. Ящерицын. Теория резания. Физические и тепловые процессы в технологических системах. – Минск: Высшая школа, 1991.

4 Под общей ред. П.Г. Петрухи Технология обработки конструкционных материаллов М.: Высшая школа, 1991.

5 Под общей ред. А.Г. Косиловой и Р.К. Мещерякова Справочник технолога – машиностроителя. В 2-х т. Т.2 – М.: Машиностроение, 1985.

6 Под общей ред. В.И. Баранчикова. Прогрессивные режущие инструменты и режимы резания металлов: Справочник. – М.: Машиностроение, 1990.

Косымша әдебиет

7 Ф.А. Аршинов., Г.А. Алексеев. Резание металлов. М.: Машгиз, 1959. 490с.

8 Н.Н. Шегольков и др Режущий инструмент. Лабораторный практикум. М.: Машгиз, 1985.

9 Под редакцией А.Н. Малова Краткий справочник металлиста. М.: Машгиз, 1972.