Жұмыс бағдарламасы мамандықтың 5В070800 Мұнайгаз ісі мамандығына Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының және типтік оқу бағдарлама бойынша 23 желтоқсанда 2005 ж

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

«Жалпы және мұнай геологиясы» пәнінен

5В070800 – Мұнайгаз ісі мамандығының студенттеріне арналған
ОКУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

Мамандықтың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты және типтік бағдарлама негізінде әзірленген жұмыс оқу бағдарламасын бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/31

Құрастурышы: _________________ х.ғ.к., аға оқытушы Г.Ж.Сейтенова

«Жалпы және мұнай геологиясы» пәнінен

5В070800 – Мұнайгаз ісі мамандығының студенттеріне арналған
ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Жұмыс бағдарламасы мамандықтың 5В070800 – Мұнайгаз ісі мамандығына Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының және типтік оқу бағдарлама бойынша 23 желтоқсанда 2005 ж. № 779 Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігімен типтік бағдарламасының негізінде әзірленді.
Кафедра отырысында ұсынылды 20__ж . «__»________№__ хаттама.

Кафедра меңгерушісі ____________ А. Х. Мустафин 20__ж . «__»________

кеңесімен мақұлданды 20_ж. «_____»____________№____ хаттама

ОӘК төрағасы ________________Ж. Е. Ахметов 20__ж. «____» ________
КЕЛІСІЛДІ

ММжК факультет деканы ________Т. Т. Токтаганов 20__ж. «____» ________

ОҮЖжӘҚБ бастығы ____________ А.А. Варакута 20__ж. «____» ________

20__ж . «__»________№__ хаттама.

Сабақ сауалнамасы-студенттің теориялық ұсынысы мен түсігінің құрылуынан тұрады да, практикалық ептілік және әдет, кейінгі жетістікті меңгеріп алу үшін мұнай газ сұхбасының ереже тәртібі болу қажет.

• 
  Құрамы, мұнай және газдың пайда болуы;
  
• 
  Білім шарты, мұнай және газдың қалыптасуы және жинақтау қыртысы.
  

• 
  Геологиялық кесік сағылауын құрастыру.
  
• 
  Мұнай және газдың тригонограммасын құрастырып, физика-механика құрамын пайдалана, бастапқы деректерді дайындау, барланғанын пайдаланып және база деректерінің кен орнына арналған техника-экономикаға негізделу және ары қарай әзірлеу,
  
• 
  Барлау кен орнының ақпарат алу мақсатында қолданып талдау.
  

Сабақ ақиқатын игеруге арналған қажет білім және ептілік пен әдет, сабақ үшін: « Физика», «Химия», «Геохимия», «Жалпы геология».

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет: «Мұнай газ ісінің негізі», «Тегіс жер кен-орнының негізі», «Жер асты гидромеханика», «Мұнай газдың техникалық және технологиялық салалары».

3Пәннің мазмұны

3.4 Теориялық курстың мазмұны

3.4.1 Дәріс сабақтарының мазмұны

Коллектордың литологтық түрі. Коллектор құрамының пород тереңдігінің өзгерісі. Коллектр белгісінің басты классификациясы (таулы пород түрлері, бос кеңістік түрлері, фильтрация шарты және аккумуляция флюиді, мінезі және өтімділік өлшемі, кеуектің ашықөлшемі).

Көмірсутектердің миграциясының кезеңдері: бірінші миграция, екінші миграция, үшінші миграция. Бірінші миграция және оның механизмі.

Мұнай және газдың морфологиясы - генетикалық классификациясы -В.Б.Оленина (1974). Тұйық тор түрлері.

Табиғи резервуарлардағы қабатталған қысым және оның түрлері:таулы қысым (геостатикалық және геодинамикалық), гидростатикалық, гидродинамикалық, шартты гидростатикалық, келтірілген(пьезометрикалық), аномал жоғары және аномал төменгі. Аномал қсымдардың пайда болу себептері. Мұнай газ геологиясы мен геохимиясы үшін қабатталған қысым факторының мағынасы.

Табиғи резервуарлардағы температуралық шарттар және олардың көрсеткіштері: геотермиялық саты, геотермиялық градиент, жылулық тасқынның тығыздығы, жыныстардың жылуөткізгіштігі. Негізгі факторлардың қалыптасуы және стратисферадағы температуралардың қайта бөлінуі. Көмірсутектердің генерациясына қабатталған температураның әсер етуі. Олардың фазалық жағдайы және құрамы.

Бакиров бойынша жергіліктіжәне региональдық мұнай мен газдың жиналуы туралы түсінік. Принциптік схема және мұнай газ элементтері.

Мұнай газ қыртысының жасалу процесі. Аккумуляцияның негізгі принципі және көмірсутектің диффференциялдық ұстау принципі.

Мұнай газ қыртысының жасалу уақытының анықтау әдәстеріне мінездеме: палеотектоникалық, палеогеологиялық, палинологиялық, литологиялық (минерологиялық), геохимиялық, гелий аргондық, тарихи-геологиялық-геохимиялық, диффузиялық-хроматографиялық, көлемдік және мұнай газбен шынықтыру қысымы әдісімен.

Мұнай газ ресурстары, запастары, категориялары туралы түсінік. Запас бойынша мұнай газдың шығу жерлерін бөлімдеу.

Көмірсутектердің фазалық жағдайы және мұнай,газ және конденсатқа сандық байланыс бойынша топтастыру мен номенклатура.

Жиналған мұнай мен газдың бұзылуы және оның факторлары.

9-Тақырып. Жиналған мұнай мен газға мінездеме және оны топтастырудағы негізгі принцип. Қыртыстардың Бродтың табиғи резервуарлары бойынша морфологиялық топтастыру. Қыртыстардың Бакировтың торлар типі бойынша генетикалық топтастыруы. Әр түрлі класстар топтарындағы мұнай мен газға мінездеме. Мұнай мен газдың щығу жерлерінің Бакировтың генетикалық топтастыруы. Шығу жерлерінің негізгі генетикалық типіне мінездеме. Мұнай газдың шығырлану зоналары және олардың генетикалық типтері.

10-Тақырып. Мұнайгазгеологиялық аудандыру және жердің қабығында жиналған мұнай мен газды орналастырудың заңдылықтары.

Мұнай газ геологиялық аудандырудың мақсаты, негізгі тапсырмалары мен принциптері. Мұнай газ провинцияларын облыс және аудандарына мінездеме.

Жер қабығында жиналған мұнай газды орналастырудың негізгі заңдылықтары. Тереңдікті (тігінен), геоструктуралық, мұнай газды литолого-стратиграфиялық зоналық орналастыру.

Мұнай газ геологиясы мен геохимиялық даму болашак.

Мұнай газды формациялар. Бакиров бойынша мұнай газды комплекстер.

Тарау жерлері және мұнайгазды жыныстарға қатысты. Бакировтың мұнайгазды комплекстердің классификациясы.

Қазақстаның, жақын және алыс шетелдің негізгі мұнайгазды хауаздары.

1-сабақ. Каустобиолит коллекциясымен танысу, олардың классификацясының кестелерін оқу, ерекше қасиеттерін суреттеу.

2-сабақ. Резников пен Соболевтің мұнайды геохимиялық топтастыру кестелерін оқу.

3-сабақ. Флюидоупор. Коллектор түрлері коллекциясымен танысу, олардың класификациялық белгілерін оқу.

4-сабақ. Табиғи резервуарлардағы температураларды болжау.

5-сабақ. Қабатталған қысымды болжау әдістерін оқу.

6-сабақ. Бакировтың мұнай газ генетикалық классификациясын және олардың жоспардағы және кесіндідегі белгілерін,суреттерін оқу.

7-сабақ. Әр түрлі генетикалық және морфологиялық типті мұнай газ графикалық модельдерін құру.

Мұнайдың физикалық құрамы: тығыздық, тұтқырлық, температураның қатаюы және салқындау және балқу, ісірт керілісі, оптикалық және электрикалық құрамы,қанған газ,қанған қысым, кері ергіштігі, жылу жануы, қайнау температурасы және фракция құрамы. Физикалық құрам мұнай құрамынан тәуелді.

Мұнайдың геохимиялық құрамы: термокатальдік қайта құру, гипергендік өзгеріс (химиялық тотығу,биодеградация). Мұнайдың түрлі классификациясы: технологиялық, химиялық, генетикалық, геохимиялық.

Мұнай және газдың қимылы.

Мұнай және газ қимылының практикалық мағынасының мәселесі. Мұнай және газ қимылының органикалықемес гипотезасы,олардың пайда болуы,дамуы және фактілік негізі. Даму кезеңі, басты жағдайы және факт теориясы органикалық (ұсыну-миграционды) мұнай және газ қимылы. Полигенді концепция және қазіргі мұнай газдың модификация органикалық теориясының қимылы.

Табу шарты, құрамы және табиғи газдың генетикалық түрі. Табиғи газдың басты құрамы: тығыздық, тұтқырлық, суда және мұнайда еруі, сорбиция, диффузия, фильтрация, қалқу, өлшемдік температура және қысым, гидрабілім. Табиғи газдың классификациясы - В.И.Вернадский (1934); В.А.Соколова (1966).

Әдебиет: [1-12]

2-Тақырып. Коллектордың литологтық түрі. Коллектр құрамының пород тереңдігінің өзгерісі. Коллектр белгісінің басты классификациясы (таулы пород түрлері, бос кеңістік түрлері, фильтрация шарты және аккумуляция флюиді, мінезі және өтімділік өлшемі, кеуектің ашықөлшемі). Мұнай мен газдың каустобиолит арасындағы орны.

Каустобиолиттің түсінігі және оның генетикалық классификациясы-В.А. Успенский,О.А.Радченко.Карботен классификациясы- Н:Б:Вассоевичу, Н.Б.Муратов. Аумақ және мазмұн түсінігі «битум».

Әдебиет: [1-5]

7-Тақырып. Геологиялық және геохимиялық шартты өзгерісін органикалық зат және мұнай газ маманы.

Тірі заттың элемент негізі. Геохимия көмірсутегі. Табиғатта көмірсутектің айналу мағынасы және оның энергетикалық жәдігер.

Биосфера өнімінің химия компонентінің құрамы: белок және аминқышқылы, липидтер, көмірсутек және лигнин, пигмент. Органикалық заттың пайда болу заттарының кезеңі седиментогенез және диагенез, катагенез. Түсу жолы, жинақтау шарты және бастапқы пайда болу ОЗ седиментогенез дәне диагенез сатысында.

ОЗ өзгеріс құрамы тұнба жыныстарды диагенез сатысында болады, олар: битумоидтар, фульвтар, гуминдер және сапропелев қышқылы. ОЗ ерімейтін генетикалық түрлері және оның мұнай-газ өндірісінің потенциал тұнбасы жыныстарды.

ОЗ өзгерісінің катогенетикалық сатысы және оның факторлары. Катагенез сатысы және басқыштаушылығы және кретерия мен белгіленуі. Мұнай газ маманының заңдылық процессінің тік геохимиясы: түсінік және даму тарихы. Басты фаза және мұнай газ маман-ң зонасы. Мұнайдың басты зонасына мінездеме және газ маман-ң құрамы және табиғи жанғыш газдың жер қойнауында пайда болу формалары. Газдың газда және мұнай қыртысының химиялық құрамының құрылуы. Газокондесаттық жүйе,оның құрамы және қасиеті. Газ гидраты.

Әдебиет: [2-5]

Мұнай газ ресурстары, запастары, категориялары туралы түсінік. Запас бойынша мұнай газдың шығу жерлерін бөлімдеу.

Көмірсутектердің фазалық жағдайы және мұнай,газ және конденсатқа сандық байланыс бойынша топтастыру мен номенклатура.

Жиналған мұнай мен газдың бұзылуы және оның факторлары.

Әдебиет: [1-5]

9-Тақырып. Мұнай мен газдың щығу жерлерінің Бакировтың генетикалық топтастыруы. Шығу жерлерінің негізгі генетикалық типіне мінездеме. Мұнай газдың шоғырлану зоналары және олардың генетикалық типтері.

Әдебиет: [2-5]

Мұнай газ геологиясы мен геохимиялық даму болашак.

Әдебиет: [3-5]
Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1. 
   Ғ.М.Нурсултанов, Қ.Н. Абайылданов. Мұнай және газды өндіріп, өндеу. Оқу қуралы – Алматы: ҚазҰТУ, 2003
   
2. 
   Н.Сейітов, М. Кунаев. Мұнай және газ геологиясы танылуық және кәсіптік. Технологиялық терминдерінің түсіндерме сөздігі. Анықтамалық басылым. – Алматы, 2003
   

3. 
   С.Б. Бакиров. Геология негіздері – Алматы: «Санат», 1995
   
4. 
   Б.Ш. Демегенов, К.К.Елеусинов, А.Е.Елеусинов, К.Мухамбеталиев. Қазақстан мұнайының қайнары. – Гурьев, 1991
   
5. 
   Ғ.М.Нурсултанов. Скважинаны және мұнай өндіру негіздері – Алматы: ҚазҰТУ, 1994
   

Мамандық(тардың) жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/32