Жұмыс бағдарламасы «Психологиялық кеңес берудің негіздері»

Рабочая программа Форма

Ф СО ПГУ 7.18.1/06

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Психология және педагогика кафедрасы Жұмыс бағдарламасы «Психологиялық кеңес берудің негіздері» пәні 050503 - Психология мамандығының студенттеріне арналған Павлодар

Лист утверждения

к рабочей программе Форма

дисциплины, разработанной Ф СО ПГУ 7.18.1/06

на основании государственного

общеобразовательного стандарта

образования специальности и

типовой прогаммы

БЕКІТЕМІН

________________ Пфейфер Н.Э.

«___»_____________200___ ж.

Құрастырушы: аға оқытушы Казбекова М.Е. _________________

Психология және педагогика кафедрасы

Жұмыс бағдарламасы

«Психологиялық кеңес берудің негіздері» пәні бойынша

050503 – Психология мамандығының студенттеріне арналған
Жұмыс бағдарламасы мамандықтың Мемлекеттік стандарты және типтік оқу бағдарламасы негізінде әзірленді ҚР МЖМБС 3.08.307-2006 және типтік бағдарлама РОӘС 2006ж. 22 маусым айында бекітілді және іске қосылды.

Кафедра мәжілісінде ұсынылды “____ ” ____________ 200__ж. Хаттама № __

“_____” ____________ 200__ж. Хаттама № ____

ОӘК Төрайымы ____________ М.В.Семенова
КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы ____________ Ж.Т. Сарбалаев “_____”____________200__ж.

ОӘБ бастығы ________________Л.Т. Головерина “_____”___________200__ж.

Психологиялық кеңес беруге оқыту адамға кәсіби психологиялық көмек берудің формасы ретінде психолог-маман даярлау қажетті болып табылады. Солай болғандықтан дәл психологиялық кеңес беру, психодиагностикамен қатар, елімізде психологиялық тәжірибенің кең таралған формасы.

- негізгі психотехникалық ойлауды қалыптастыру;

- студенттерді психологиялық кеңес беру саласындағы негізгі бағыттарымен таныстыру;

- студенттерді негізгі кәсіби психолог-кеңесшінің дағдыларына оқыту: психологиялық кеңес берудің ерекшелігін білу және өз бетінше оның міндеттерін нақты жағдайға сай қалыптастыру; психологиялық мәселенің кең спекторында бейімделу және клиентке психологиялық көмекке қарай сауал қалыптастыруына көмектесу; клиентпен психологиялық контакт орнату және консультация процесінде оны қолдау; кеңес беру процесіндегі негізгі қателіктерді талдау;

- кейбір ерекше тәсілдерге және психологиялық кеңес берудегі бөлек бағыттың шеңберіндегі әдістерге үйрету.

Пәнді игеруде студенттер білуге тиісті:

Психологиялық психотерапияның негізгі бағыттарын, жеке адамды зерттеуде психодиагностикалық әдістерді, психологиялық кеңес берудің әдіс- тәсілдерінің ерекшеліктерін.

• 
  Нақты жағдайға байланысты міндеттерді нақты анықтап психологиялық кеңес берудің ерекшеліктерін айыра білу.
  
• 
  Клиентке көмек беріп оның психологиялық проблемасын кең көлемде бағдарлай білу, психологиялық сұранысын қанағаттандыра білу.
  
• 
  Клиентпен психологиялық контакт жасай білу, кеңес беру кезінде негізгі қателіктерге талдау жасай білу.
  

- жалпы психология

- жасөспірім психологиясы

- дифференциалды психология

- тұлға психологиясы

- психогенетика

- ЖЖІ физиологиясы

Сабақ түрлері ұжымдық, топтық және жеке дара.

Курс аяқталған соң, меңгерілген білім бойынша студенттер емтихан тапсырады.
Тематический план Форма

дисциплины СО ПГУ 7.18.2/07

Психологиялық тәжірибенің тарихы психологиялық мәдениеттің ерекше формасы. Психологияның дербес тәжірибелік пәнге айналуы. Психологиялық қызметтер, психология үшін олардың мағынасы.

Кеңес берудің жалпы теориясының негізгі сұрағы. Консультативті теория және тәжірибе. Психологиялық кеңес берудің әртүрлі моделдері медициналық, педагогикалық, әлеуметтік, психологиялық әрбір моделдердің кемшілігінің және құндылығының негізгі сипаттамалары. «Кеңес беру», «психотерапия», «сұхбаттасу», «психологиялық коррекция» түсініктердің арақатынасы. Психологиялық кеңес берудің мәні – арнайы ұйымдасқан өзара әрекеттестік (әңгімелесу) процесінде тұлға аралық және ішкі қиыншылықтарда өзін-өзі ұстауға психологиялық көмек беру. Кеңес берудің мақсаттары: нақты психологиялық қиыншылықтарды жеңіп шығу; клиенттің тұлғалық дамуы.

Консультативті процесте клиеттің құқығы. Кәсіби және этикалық міндеттер және кеңесшінің құқығы. Этикалық және құқықтық сұрақтардың қосарлануы және психолог пен клиенттің басқа қатынастардың қосарлануы (достық, іскерлік, интимді (сырластық)). Кеңесшінің және клиенттің тұлғасы.

Мақсаты - психологиялық контакт орнату, клиент пен кеңесші арасындағы психологиялық контакттың қорытындысы. Кезеңнің негізгі мазмұны: клиентті қабылдау, танысу, клиент туралы алғашқы мәліметтерді жинау, келісім-шарт қорытындылау (мақсаты, әдістерді, ұзақтығын, кеңес берудің бағасын, жауапкершілікті болу, клиенттің құқықтары туралы және міндеті туралы мәлімет беру, талқылау, конфиденциалдық сұрақтарын және оның шегі туралы талқылау).

Кезеңнің мақсаты – раппорт (өзара жағымды) орнату және мәселесін мағынасын анықтау. Белсенді тыңдау техникасы – вербалды және вербалды емес компоненттері. Қайталау (парафраз) және үзіліс. Клиенттің мәселесінің мағынасын анықтау. Мәселелердің түрлері: орталық мәселе, мәселе-қоғаныс, терең мәселе. Мәселе кеңесші мен клиенттің біріккен іс-әрекетінің нәтижесі ретінде. Келісім-шарт жасау. Кеңесші пайдаланатын негізгі тәсілдер: тікелей сұрақтар, рефлексивті емес және белсенді тыңдау, эмпатикалы түсіну, клиентті вербалды және вербалды емес тұрғыда жігерлендіру. Кезеңділік (подэтап) нәтижесі - консультативті болжамдарды қалыптастыру және раппортты орналастыру.

Психологиялық әсер ету. Мақсаты – клиентпен психологиялық қиыншылықтарды түсіну, жеңіп шығу жетістіктері. Кезеңнің негізгі мазмұны: клиенттің психологиялық қиыншылықтарды жеңіп шығуына көмектесу үшін әр түрлі психотехникалық тәсілдерді қолдану. Қарсыласу мен трансфермен жұмыс істеу. Қарсыласу түсінігі. Клиенттік қарсыласумен сәтті жұмыс істеу шарты ретінде даярлығы. Қарсыласумен жұмыс істегендегі нәтиже. Позитивті және негативті трансфер. Позитивті және негативті контртрансфер. Трансфермен жұмыс істеудегі тиімділік. Контртрансфермен жұмыс істеу.

Трансферден шығу және суверенитетті алу. Кеңес беруден кейін жүріс-тұрысты қалыптастыру. Осы кезеңдегі жұмыстың негізгіпринциптері. Осы кезеңде клиентке көмек.

З.Фрейд – психоанализдің негіздеушісі. Психоанализдің әдіснамалық статусы және психоаналитикалық терапияның шеңберіндегі кеңес беру мәселесі. Кеңес беру процесінде психоаналитикалық техникаларды және процедераларды қолдану (еркін ассоциациялар, түс көрудің талдау және интерпретациясы, қарсыласу және тасымалдау интерпретациясы және талдау). Көзқарасты бағалау: құндылығы және шектеу.

К.Г.Юнгтың аналитикалық психологиясы: құндылықтар, мақсаттар, процедуралар, техникалар. Аналитикалық психологидағы психоанализдың негізгі әдіснамалық мәселесінің «миф» (аңыз) түсінігі. Юнг бойынша психотерапевтік принциптер.

9 Тақырып. Психологиялық кеңес беруге бихевиоралды көзқарас.

А.Лазарус – қазіргі бихевиоралды психотерапияның және кеңес берудің ірі өкілі. Когнитивті-бихевиоралды көзқарас. Негізгі құндылықтар, мақсаттар, процедуралар. Негізгі консультативті дағдыларды меңгеру: беттік экспрессияны және позаны тану. Айқын қозғалыстар және мимикалар. Жұп вербалды айқын тәселдер. Белсенді тыңдау және вербалды жол. Дағдылар және ептілік тренингі.

А.Лазарус қазіргі бихевиоралды психотерапияның және психологиялық кеңес берудің көрнекті өкілі. А.Эллис – РЭТ-ның негізін салушы. А.Бэк, Д.Майхенбаум қазіргі когнитивті-бихевиоралды тәсілдің көрнекті өкілдері. РЭТ-тың негізгі ұғымы – иррационалды наным, сенім, «тиісті» және «міндетті».

Клиентке шоғырланған (клиентцентрированная) терапия. К.Роджерс – тәсілдің негізін қалаушы. Басты ұғымдар: адам табиғатына позитивті көзқарас, адамдық потенциал, актуалдандыру мен өзіндік актуалдандыру тенденция, МЕН-концепциясы, МЕН-идеалы, ішкі ағзалық бағалау және сыртқы бағалаулық жүйе, конгруэнттілік, бейконгруэнттік, эмпитикалық түсінік, шартсыз қабылдау, құрметтеу, қауып пен мазасыздану, қорғаныс механизмдері (бұрмалау, терістеу), адамның феноменологиялық әлемі, тәжірибе, тұлға процесс ретінде, бүтіндей жұмыс істеуші жеке адам. Негізгі мақсаттар, құндылықтар, техникалар, процедуралар. Терапевтік нұсқаулар: шартсыз қабылдау, бағаламаушылық, эмпатия, аутенттілік. Кеңес беру процесінде эмпатияның рөлі, эмпатия қажетті жағдай ретінде. Нәтижесіз кеңес беру жүйке нұсқауларын тергеу ретінде. Клиенттік күтім және кеңес берудің моделдері. Роджерстің эмпатия түсінігі. МЕН туралы көрініс. Аутенттік. Бағаламаушылық, қабылдау, белсенді тындау. Клиентке шоғырланған терапия және педагогика.

НЛБ-ның негізгі принциптері. Модалды операторлар, көздің қозғалу реакциялары арқылы тебіреніс процесінің диагностикасы. Конгруенттілік. Бастан кешіру процесінің өзгеру принциптері. Калибровка. Парафраз. Репрезентативті жүйелер. Модальдылықтар. Тиімділік өзара әрекет фазаларының бірігуі мен жүруі. Субмодальдылықтар – тәжірибенің микроэлементтері. Басты мақсаттар, құндылықтар, процедуралар.

В.Франкл, Р.Мэй, И.Ялом – тәсілдің көрнекті өкілдері. Тәсілдің экзистенционалды-философиялық түбірлер. Экзистенционалды тәсілдің негізгі түсініктері: сана және өзіндік сана, еркіндік және жауапкершілік, сақтауға талпыну және өзінің сәйкестілігін көрсету және басқалармен терең қарым-қатынас, мағына іздеу мазасыздану адамның өмір атрибуты ретінде. Басты мақсаттар, процедуралар, экзистенционалды психотерапияның техникалары. В.Франкл және оның концепциясы. Мақсаттар, прцедуралар, логотерапияның техникалары.

Психологиялық кеңес берудегі гештальт-тәсілі. Ф.Перлз – тәсілдің негізін салушы. Басты ұғымдар: «фигура-фон», «қазір-және-осында», «толық түсіну», «ақталмаған гештальт», қарсыласу, қорғаныс механизмдері, қуат пен қуат еркін ағымына бөгеттер, нәтижелі кеңістік. Ф.Перлз бойынша невроз дамуының деңгейлері мен кезеңдері. Кеңес беру прцесі: мақсаттар, кеңесшінің функциялар мен ролдері, клиент тәжірибесі, клиент пен консультант арасындағы өзара әрекет, техникалар мен процедуралар.

Сананың өзгермелі жағдайы, транс ұғымы. Трансқа кіру мен шығу жолы. Клиентпен трансты және медитативті жұмыстар. Эриксондік гипноз. Эзотеориялық практикалық жұмыс элементтері. Аутотренинг.

Негізін салушы – Э.Берн. Негізгі ұғымдар: ЭГО-күйлер, транзакцияның типтері, бұйрық және ерте шешім, еркелету, ойындар, өмірлік сценарийлер. Кеңес беру процесі: мақсаттар, консультанттың функциялар мен рольдері, клиент тәжірибесі, клиент пен кеңесші арасындағы өзара әрекет, техникалар мен процедуралар. Тәсілдің бағалауы: адамгершілік және шектеу.

Кеңес берудегі топтық формалар. Топтық психотерапия дамуының тарихы. Топтағы динамикалық процестер. Топтық терапевтік процестердің кезеңдері. Озаттық (лидерство). Жаттықтырушының рольдік позициялары. Әлеуметтік-психологиялық тренинг. Топтар: тарихы, дамуы, негізгі ұғымдар мен процедуралар.

Тарихы мен дамуы. Негізгі түсініктер: өз-өзін сезіну, жауапкершілік, «осында және қазір» және т.б. Негізгі процедуралар: келісім-шарт орнату, сенімді қатынас орнату, қарама-қайшылықтарды зерттеу, қарсыласуды зерттеу, сезіну мен қолдау. Тәсілдің бағалауы: адамгершілік және шектеу.

Тарихы мен дамуы, негізгі ұғымдар: (рольдік ойын, спонтандылық, теле, катарсис, инсайт). Негізін салушы – Морено. Процедуралар. Тәсілдің бағалауы.

Тарихы мен дамуы, негізгі ұғымдар: (энергия, бұлшықеттің сауыт және т.б.), процедуралар. Лоуэн, Райх, Фельденкрайз, Янов тәсілдері. Тәсілдің бағалауы.

Би-терапия, арттерапия, библиотерапия, музыкалық психотерапия. Тарихы мен дамуы, негізгі процедуралар.

Отбасылық кеңес берудің ерекшеліктері. Жүйелік және стратегиялық отбасылық терапия. С.Минухин, К.Витакера, Хейли, В.Сатир, Милан мектебінің тәсілдері.

Бастан кешіру теориясының басты идеялары. Мағына. Мүмкін емес жағдайы. Мағына өндіру бойынша қобалжу іс-әрекеттік ретінде. Бастан кешіру техникасы, Ф.Василюк бойынша өмірлік әлемнің типологиясы. Психотехникалық бірлік ұғымы. Психотехникалық бірліктер: интерпретация – санасыз, майевтика-рефлексия, қобалжу-эмпатия, сезіну-ұғыну. Психотерапевтік мектеппен бірліктердің өзара қатынасы. Терапевтік процесіндегі метафора мен ертегі. Симптомның режиссерлік қойылымы.

Органикалық және динамикалық синтез. Синтездің әртүрлі деңгейлері. Теориялық синтез. Мәдени, этнопсихологиялық және басқа орта факторлардың консультативті және коррекционды жұмыс кезіндегі тізімі.

Психотехника өз тәжірибе ұйымдастырудағы ерекше мәдениет ретінде. Құндылықтар, тіл, мақсаттар, процедуралар, техникалар осы мәдениеттің атрибуты ретінде. Психотехникалық теориялардың және әдіснамалардың дамуының болашағы.

Психологиялық кеңес берудегі екі бағдар әлеуметтік-психологиялық (объективті) және индивидуалды-феноменологиялық (субъективті). Бағдарлар арасындағы айырмашылық: а) мақсаттарда (өмірде бейімделу - өмірдің өзгеруі); б) негізгі фокустағы зейін (жүріс-тұрыс – тәрбие); в) коммуникация типінде (эксплисцитті-имплицитті); г) өзгерісті анықтайтын негізгі тәсілді ұсыну (қуаттану – саналы түрде ұғыну); д) консультант пен клиенттің психологиялық контактінің маңызын ұсыну (маңызды, бірақ екінші ретті - шешуші); е) мерзімдерде (қысқа мерзімді – ұзақ мерзімді); ж) түсіндірмелі модельдерде (себептілік - интенционалдық); з) «реалдық» туралы ұсыну (конвенционалды индивидуалды реалдылық).

Кәсіби білім байланысының және кеңесшінің ептілік мәселесі және тұлғасының клиентке психологиялық әсер ету тәсілінің мәселесі. Кеңесшінің кәсіби МЕН-бейне, жекелік тәжірибе, конгруэнттілік, мета дағды. Тиімділікті кеңесшілердің тұлғалық мінездемелері. Жекелік құндылықтарына әсер ету мәселесі және оның іс-әрекетіне кеңесшінің өмірлік философия мәселесі. Кеңесші-психотерапевт түсінігін салыстыру. Жаңадан бастаған, қадам жасаған кеңесшінің типтік қиыншылықтары, кеңесшінің «кәсіби күйіп жану» (профессиональное сгорание) мәселесі: алдын-алу шаралары, себептері, көрінулері және жеңіп шығулары. Кеңесшілердің кәсіби кеңес беру мәселесі және супервизордың басшылығы арқылы жұмыс істеу кәсіби іс-әрекетке дайындықтың бір жағы ретінде. Кеңесшілерді дайындау.

Мақсаты - психологиялық контакт орнату, клиент пен кеңесші арасындағы психологиялық контакттың қорытындысы. Кезеңнің негізгі мазмұны: клиентті қабылдау, танысу, клиент туралы алғашқы мәліметтерді жинау, келісім-шарт қорытындылау (мақсаты, әдістерді, ұзақтығын, кеңес берудің бағасын, жауапкершілікті болу, клиенттің құқықтары туралы және міндеті туралы мәлімет беру, талқылау, конфиденциалдық сұрақтарын және оның шегі туралы талқылау).

Кезеңнің мақсаты – раппорт (өзара жағымды) орнату және мәселесін мағынасын анықтау. Белсенді тыңдау техникасы – вербалды және вербалды емес компоненттері. Қайталау (парафраз) және үзіліс. Клиенттің мәселесінің мағынасын анықтау. Мәселелердің түрлері: орталық мәселе, мәселе-қоғаныс, терең мәселе. Мәселе кеңесші мен клиенттің біріккен іс-әрекетінің нәтижесі ретінде. Келісім-шарт жасау. Кеңесші пайдаланатын негізгі тәсілдер: тікелей сұрақтар, рефлексивті емес және белсенді тыңдау, эмпатикалы түсіну, клиентті вербалды және вербалды емес тұрғыда жігерлендіру. Кезеңділік (подэтап) нәтижесі - консультативті болжамдарды қалыптастыру және раппортты орналастыру.

Психологиялық әсер ету. Мақсаты – клиентпен психологиялық қиыншылықтарды түсіну, жеңіп шығу жетістіктері. Кезеңнің негізгі мазмұны: клиенттің психологиялық қиыншылықтарды жеңіп шығуына көмектесу үшін әр түрлі психотехникалық тәсілдерді қолдану. Қарсыласу мен трансфермен жұмыс істеу. Қарсыласу түсінігі. Клиенттік қарсыласумен сәтті жұмыс істеу шарты ретінде даярлығы. Қарсыласумен жұмыс істегендегі нәтиже. Позитивті және негативті трансфер. Позитивті және негативті контртрансфер. Трансфермен жұмыс істеудегі тиімділік. Контртрансфермен жұмыс істеу.

Трансферден шығу және суверенитетті алу. Кеңес беруден кейін жүріс-тұрысты қалыптастыру. Осы кезеңдегі жұмыстың негізгіпринциптері. Осы кезеңде клиентке көмек.

Адлердің индивидуалды психологиясы. Кеңес беру процесі: мақсаттар, консультанттың ролі және функциясы, клиенттің тәжірибесі, кеңесші мен клиент арасындағы әрекеттестік, адлерлік психотерапияның консультативтік техникалары және процедуралары (ерте есте қалғандарды талдау, түсті жору және приоритеттерді талдау, әсерлерді жиыстыру, талдау, реориентация, метафоралық әрекеттестік, парадоксалды интенция). Көзқарасты бағалау: құндылық және шектеу (шек қою).

Әсер ету және көңіл бөлу дағдылары. Минималды қуаттану (подкрепление). Консультативті процесс. Мағынаны анықтау. Келісімділіктің жетістігі: кеңес берудің алғашында кері байланыстың қалыптасу принципі. Конфронтация. Процесс кезіндегі суммалау және қорытынды суммалау. Өзіндік сезімдердің көрінісі. Консультативті техникалар және процедуралар: релаксациялық тренинг, жүйелік десенсибилизация, моделдеу әдісі (А.Бандура). Әлеуметтік ептілік тренингі (сенімділік). Өзін-өзі басқару және өзіндік басшылық жоспары. Көзқарастың бағасы.

Кеңес беру процесі: консультанттың мақсаттары, ролдері мен функциялары, клиенттың тәжірибесі, консультативті техникалары мен процедуралар: когнитивті әдістер (иррационалды идеяларды мәлімдеу, иррационалды нанымдарды рационалдымен алмастыру, библиотерапия, тілдің өзгеруі, әзіл), эмотивті әдістер, рационалды қайта құру және адамның жүріс-тұрыстың жетістігі мен эмоционалды саулық негізі ретінде өмірдің рационалды философиясына жету. Реалдылық терапиясы. Тәсілдің бағалауы: адамгершілік жіне шектеу.

Маслоудағы өзіндік актулизация түсінігі, өмірлік құндылықтар. Метақажеттіліктер және метапатология, өзіндікактуализацияға апаратын жүріс-тұрыс тәсілдері. Деритуализация, реритуализация. Терапевтік қатынас. Клиентке шоғырланған терапияның негізгі дағдыларға үйрету.

НЛБ-ның негізгі принциптері. Модалды операторлар, көздің қозғалу реакциялары арқылы тебіреніс процесінің диагностикасы. Конгруенттілік. Бастан кешіру процесінің өзгеру принциптері. Калибровка. Парафраз. Репрезентативті жүйелер. Модальдылықтар. Тиімділік өзара әрекет фазаларының бірігуі мен жүруі. Субмодальдылықтар – тәжірибенің микроэлементтері. Басты мақсаттар, құндылықтар, процедуралар.

В.Франкл, Р.Мэй, И.Ялом – тәсілдің көрнекті өкілдері. Тәсілдің экзистенционалды-философиялық түбірлер. Экзистенционалды тәсілдің негізгі түсініктері: сана және өзіндік сана, еркіндік және жауапкершілік, сақтауға талпыну және өзінің сәйкестілігін көрсету және басқалармен терең қарым-қатынас, мағына іздеу мазасыздану адамның өмір атрибуты ретінде. Басты мақсаттар, процедуралар, экзистенционалды психотерапияның техникалары. В.Франкл және оның концепциясы. Мақсаттар, прцедуралар, логотерапияның техникалары.

Психологиялық кеңес берудегі гештальт-тәсілі. Ф.Перлз – тәсілдің негізін салушы. Басты ұғымдар: «фигура-фон», «қазір-және-осында», «толық түсіну», «ақталмаған гештальт», қарсыласу, қорғаныс механизмдері, қуат пен қуат еркін ағымына бөгеттер, нәтижелі кеңістік. Ф.Перлз бойынша невроз дамуының деңгейлері мен кезеңдері. Кеңес беру прцесі: мақсаттар, кеңесшінің функциялар мен ролдері, клиент тәжірибесі, клиент пен консультант арасындағы өзара әрекет, техникалар мен процедуралар.

Сананың өзгермелі жағдайы, транс ұғымы. Трансқа кіру мен шығу жолы. Клиентпен трансты және медитативті жұмыстар. Эриксондік гипноз. Эзотеориялық практикалық жұмыс элементтері. Аутотренинг.

Негізін салушы – Э.Берн. Негізгі ұғымдар: ЭГО-күйлер, транзакцияның типтері, бұйрық және ерте шешім, еркелету, ойындар, өмірлік сценарийлер. Кеңес беру процесі: мақсаттар, консультанттың функциялар мен рольдері, клиент тәжірибесі, клиент пен кеңесші арасындағы өзара әрекет, техникалар мен процедуралар. Тәсілдің бағалауы: адамгершілік және шектеу.

Кеңес берудегі топтық формалар. Топтық психотерапия дамуының тарихы. Топтағы динамикалық процестер. Топтық терапевтік процестердің кезеңдері. Озаттық (лидерство). Жаттықтырушының рольдік позициялары. Әлеуметтік-психологиялық тренинг. Топтар: тарихы, дамуы, негізгі ұғымдар мен процедуралар.

Тарихы мен дамуы. Негізгі түсініктер: өз-өзін сезіну, жауапкершілік, «осында және қазір» және т.б. Негізгі процедуралар: келісім-шарт орнату, сенімді қатынас орнату, қарама-қайшылықтарды зерттеу, қарсыласуды зерттеу, сезіну мен қолдау. Тәсілдің бағалауы: адамгершілік және шектеу.

Тарихы мен дамуы, негізгі ұғымдар: (рольдік ойын, спонтандылық, теле, катарсис, инсайт). Негізін салушы – Морено. Процедуралар. Тәсілдің бағалауы.

Тарихы мен дамуы, негізгі ұғымдар: (энергия, бұлшықеттің сауыт және т.б.), процедуралар. Лоуэн, Райх, Фельденкрайз, Янов тәсілдері. Тәсілдің бағалауы.

Би-терапия, арттерапия, библиотерапия, музыкалық психотерапия. Тарихы мен дамуы, негізгі процедуралар. Психотерапия өнер ретінде.

Отбасылық кеңес берудің ерекшеліктері. Жүйелік және стратегиялық отбасылық терапия. С.Минухин, К.Витакера, Хейли, В.Сатир, Милан мектебінің тәсілдері.

Бастан кешіру теориясының басты идеялары. Мағына. Мүмкін емес жағдайы. Мағына өндіру бойынша қобалжу іс-әрекеттік ретінде. Бастан кешіру техникасы, Ф.Василюк бойынша өмірлік әлемнің типологиясы. Психотехникалық бірлік ұғымы. Психотехникалық бірліктер: интерпретация – санасыз, майевтика-рефлексия, қобалжу-эмпатия, сезіну-ұғыну. Психотерапевтік мектеппен бірліктердің өзара қатынасы. Терапевтік процесіндегі метафора мен ертегі. Симптомның режиссерлік қойылымы.

Органикалық және динамикалық синтез. Синтездің әртүрлі деңгейлері. Теориялық синтез. Мәдени, этнопсихологиялық және басқа орта факторлардың консультативті және коррекционды жұмыс кезіндегі тізімі. Консультанттың тұлғалық стилі.

1.Психологиялық кеңес беру жөнінде бірнеше авторлардың анықтамаларын салыстырып, олардың қайсысы осы пәнді сәтті көрсететіндігін көрсетіңіз?

2.Пәнің зерттеу мақсатын құрайтын міндеттерді құрастырыңыз?

3.Психологиялық кеңес беру пәні қандац пәндермен байланысты?

1.Тұлға теориясы қандай функцияны анықтайды?

2.Осы берілген бағыттағы жалпы ақпараттар нені түсіндіреді?

3.Кеңесшіге қандай білім клиенттің пробелемасын түсінуге және адекватты болжам құруға көмек береді?

Берілген тапсырмалардың ішінен біреуіне реферат жазу: Жеке тұлғаның мінез-құлқының салдарын алдын-ала жобалау қандай мүмкіндік береді?Адам тұлғасының ерекшелігі жөнінде жаңа ақпараттарды жинақтау не үшін жүргізіледі? (берілген теория бойынша)

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [2] 25-46 бет, [3] 39-60 бет, [6] 58-84 бет

3 тақырып: Психотерапия мен психологиялық кеңес берудің мектептерімен негізгі бағыттары

Тапсырма: тақырып бойынша баяндамалар дайындау:

1. Психологиялық жұмысты бекітуді қолдану әдісінің сапасы?

2. Кең ассоциация, интерпретация, ауыстыру анализі, түс көру анализі?

3. Сөздік ассоциация әдісі, түс көру анализі, жанұя тарихын зерттеу?

4. Тұлғаның дамуға деген ұмтылысын, тұлғалық мағаналық мәнді іздеу?5.Клиентке өзін түсінуіне көмек беру. Өткен шақтағы шешілмеген нәрселерді шешуге көмке беру? (эмоция, сезім, әрекет, қызығушылық)

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [2] 128-189 бет, [4] 96-107 бет, [5] 87-103 бет, [6] 108-122

4 Тақырып: Психолог-кеңесшінің компетентілігі және психологиялық кеңес берудің этикалық нормасы.

Тапсырма: Схема құру: кәсіби психолог-кеңесші болу үшін сізге қажетті деген пәндерді өзінізге анықтап алыңыз? Психолог-кеңесші жұмысына қажетті сізде білім мен икемділік бар ма, дәптерге жазыңыз? Кәсіби маманданған кеңесші болу үшін сізге қандай білім мен шеберлік, психологиялық сапа жетіспейді, дәптерге жазыңыз?

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: [3] 128-189 бет, [8] 96-107 бет, [9] 87-103 бет, [6] 108-122


Курстық жұмыстардың тақырыптары

1. 
   Психологиялық тәжірибенің тарихы психологиялық мәдениеттің ерекше формасы ретінде.
   
2. 
   Батыс және Шығыс психологиялық тәжірибенің салыстырмалы талдамы.
   
3. 
   Психологиялық кеңес берудің мақсаттары.
   
4. 
   Кеңесшінің маман МЕН-бейнесі.
   
5. 
   Кенесшінің «кәсіби жану» (профессиональное сгорание) мәселесі.
   
6. 
   Роджерстің терапиясының негізгі түсініктері.
   
7. 
   Нейролингвистикалық бағдарламалау.
   
8. 
   Кеңес берудегі экзистенционалды тәсілдің процедуралары мен басты ұғымдары.
   
9. 
   Психологиялық кеңес берудегі гештальт-тәсіл.
   
10. 
    Бихевиоралдық психотерапия.
    
11. 
    Клиентпен трансты, медиатативті әдістер жұмысы.
    
12. 
    Арт-терапия.
    
13. 
    Психологиялық кеңес берудегі транзактілі талдау.
    
14. 
    Клиентпен жұмыс істеудегі топтық формалар.
    
15. 
    Басшылық және онымен әртүрлі терапевтік топта жұмыс.
    
16. 
    Жүйелі және стратегиялық отбасылық терапия.
    
17. 
    Психологялық кеңес берудегі интегративті тенденциялар.
    
18. 
    Консультативті жұмыс кезіндегі мәдени этнопсихологиялық және басқа да орта факторлардың әсері.
    
19. 
    Психодрама: негізгі принциптер мен процедуралары.
    

специальности (ей)

050503 - Психология

1. 
   Айви А., Айви М.Б., Саймек-Даунинг Л. Консультирование и психотерапия. Сочетание методов, теории и практики. М.,2000.
   
2. 
   Алешина Ю.Б. Индивидуальное и семейное психологическо консультирование. М.,МГУ, 1994.
   
3. 
   Адлер А. Наука жить. Киев, 1997.
   
4. 
   Василюк Ф.Е. Психология переживания. М.,МГУ, 1991.
   
5. 
   Басилюк Ф.Е. Уровни построения переживаний и методы психологической помощи.// Вопросы психологии, 1988,№ 5.
   
6. 
   Выготский Л.С. Исторический смысл психологического кризиса. Собр.Соч. в6тт.,Т.1,М.,1986.
   
7. 
   Гринсон Р.Р. Техника и практика психоанализа.Воронеж,1994.
   
8. 
   3ейгарник Б.В. Теория личности Курта Левина. МГУ, 1984.
   
9. 
   Качунас Р. Основы психологического консультирования. М., 1999
   
10. 
    Огинская М.М., Розин М.В. Мифы психотерапии и их функции.// Вопросы психологии, 1991,№5.
    
11. 
    И.Перлз Ф., Гудмен П., Хефферлин Р. Практикум по гештальт-терапии.М.,1995.
    
12. 
    Роджерс К. Взгляд на психотерапию. Становление человека. М.,1994
    
13. 
    Рудестам Н. Групповая психотерапия. М.,1999.
    
14. 
    Франки В. Человек в поисках смысла. М.,1990.
    
15. 
    Никитин В.Н. Писхология телесного сознания. М., 2000
    
16. 
    Хрестоматия по психологическому консультированию. Составитель Сапарова И.А. А., 2004
    
17. 
    Эволюция психотерапии. М., "Класс", 1994
    

18. 
    Иванов М.А.,Мастеров Б.М. Саморегуляция во взаимодействии. М., 1994.
    
19. 
    Фрейд 3. Очерки психологии бессознательного. М.,1989.
    
20. 
    Юнг К. Человек и его символы. М., 1996.