Жүрек автоматиясының механизмі

Жүрек жұмысы.

Егер сүтқоректің оқшауланған жүрегі 37 ° С температурасында жақсы оттегімен сіңірілетін тұзды ерітіндіге қойылса, жүйке және эндокриндік жүйе сигналдарының жоқтығына қарамастан, ол біраз уақыт бойы ырғақты түрде төмендей береді. Бұл өз жұмысын ынталандырудың миогендік (грек, миас-бұлшық, гендік-шыққан) сипатын көрсетеді; басқаша айтқанда, бұл дегеніміз, оның «реттелетін» механизмі бар, ол өздерінің регламенттері мен босаңсуын тудырады.

Жүректің өткізгіштік жүйесі.

• Жүректің өткізгіштік жүйесі – импульстарды қалыптастыратын және жиырылғыштық кардиомиоциттерге өткізетін атипиялық бұлшықеттік жасушалар.

Маңызы: жүректің ритмдік жұмысын және жеке камераларындағы бұлшықеттің жиырылу күшіне әсерін тигізіп қамтамасыз етіп отырады.

• Құрамы: өткізгіштік кардиомиоциттер топталып әртүрлі түйіндер құрайды, олардың шоғырлары тарамданып жеке жіпшелерге айналады. Олар:
• Синусты – жүрекшелік түйін немесе синоатриалды, немесе авторы бойынша Кис – Флек түйіні, лат. nodus sinuatrialis;
• Жүрекше – қарыншалық немесе авторы бойынша Ашофф – Товар түйіні, лат. nodus atrioventricularis;
• Гисс шоғыры және оның аяқшалары;
• Пуркинье талшықтары.

Жүректің автоматизм қызметі.

Жүректің автоматизмі қызметі деп — оның сыртқы тітіркендіргіштердің әсер

інсіз, өздігінен электр импульсін тудыруын айтамыз.

• Жүректің автоматизмі қызметі деп-автоматизм қызметіне синоатриалды түйін және жүрекшелер мен қарыншалардың (пейсмекерлер) өткізгіштік жүйесі қатысады.
• Электрокардиографияда, жалпы, үш автоматизм орталығы болатынын айта кеткен жөн:
• 1. Бірінші реттік автоматизм орталығы — бұл минутына 60-80 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын СА түйіні.
• 2. Екінші реттік автоматизм орталығы - реттік автоматизм орталығы – бұл минутына 40-60 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын АВ-қосылыс (АВ түйінінің Гис шоғырына және жүрекшенің төменгі бөлігіне өтетін аймақ), сонымен қатар Гис шоғыры.
• 3. Үшінші реттік автоматизм орталығы – соңғы бөлім, Гис шоғырының аяқшалары мен тармақтары. Ол автоматизмнің төмеңгі қызметін атқарады, минутына 25-40 жиіліктегі электр импульсін тудырады.

Бірінші негізгі түйін оң қарынша миокардтың қалың етінде, жоғарғы қуысты вена мен құлақша аралығында орналасқан. Оны синотриалды (СА) немесе Кис-Фляк түйіні деп атайды. Бұл түйіннен таралған қозу жүрекшеге беріліп, олардың жиырылуына себеп болады. СА-түйін жүрек бұлшық етінің өздігінен жирылуын ынталандыра алады, бірақ оның жиілігіне вегетативті жүйке жүйесінің белсенділік жағдайы әсер етеді, ол СА-түйіні жұмысын моделдейді .

Егер трансмембраналық потенциал жаймен кемісе СА-түйін жасушалары жүрекше диастоласы кезінде баяу деполяризацияланды. Белгілі уақытта оларда жұмыс потенциалы пайда болады; дәл осылай нейрондарда импульс туындайды. Жұмыс потенциалы СА-түйіннен басталатындықтан, жүйке импульсына ұқсас және олардың жиырылуына әкелетін, жүрек бұлшық ет талшықтарынан қозу өтеді.

СА-түінін пейсмекер деп атайды (ырғақ жүргізушісі), себебі дәл осы жерде келесі толқынның пайда болуын ынталандырушы әрбір қозу толқыны пайда болады. Жүректің жиырылуы жүрекше қабырғалары арқылы жүрек бұлшық ет талшықтары арқылы 1 м/с жылдамдықпен таралады. Екі жүрекше де бір уақытта жиырылады Жүрекше мен қарынша бұлшық ет талшықтары дәнекер ұлпалық аралықпен бөлінген, және олардың арасындағы байланыс тек оң жақ жүрекшенің атриовентикулярлық (АВ) немесе Ашшоф Тавар түйінінде болады.

Құрылысы бойынша АВ-түйін СА-түйінмен ұқсас және арнайы жүрекшеден қарыншаға қозу толқынын өткізетін жалғыз жол болып табылатын бұлшық ет талшықтары-жүрекше – қарынша шоғымен байланысқан. Қарынша систоласы басталғанша, жүрекше систоласы аяқталуы үшін, СА-түйіннен АВ түйінге өткенде 0,15 с-тай кешігеді

Жүрекше қарынша шоғыры Гис шоғырымен байланысқан – жіңішке Пуркине талшықтары таралатын ауыр модифицирленген жүрек бұлшықет талшықтары, олардың шартты функциясын жоғалтты. Гис будасы сол және оң қарыншаларға баратын екі аяқшаларға бөлінеді. Осы талшықтарда жылдам 5м/с жылдамдықпен бүкіл қарынша миокардын қамтитын және оларды бір уақытта жиырылуына алып келетін – қозу толқыны өтеді. Жиырылу жүректің төбесінен басталып, толқын жоғарыға таралады – осының негізінде қанды артерияға ығыстырады.

Жүрек жұмысы (басқа бұлшық еттер тәрізді ) жұмыс жасайтын мүше айналсында электромагнитті алаң тудыратын электрикалық құбылыс. Жүректің электрикалық белсенділігін электрокардиография, миокардты электрофизиологиялық зерттеу әдістері арқылы тіркеуге болады. Бұл әдістер инфаркт және басқа да жүрек-қан тамырлар жүйесі ауруларын дигностикалау барысында маңызды рөл атқарады.

Назарларыңызға рахмет!

жүктеу/скачать 352.57 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: