Карта бетінің номенклатурасы және зонаның нөмірі
Ендігі В=5652, бойлығы L=45 болатын 1:5000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасын табу керек.
1 Алдымен 1:1 000 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасын табу керек, яғни қатар (белдеу) мен бағанды (зона, колонна) табу керек.
а Бүтін қатарлардың санын анықтау
|
|
|
а) су жағасы;
б) ағыстың жылдамдығы мен бағыты
|
|
Пунктері:
а) триангуляция
б) полигонометрия
в) теодолиттік жүрістің бұрыштарының төбелері
|
|
Горизонталь-дағы бедер
|
|
Үй:
а) екі қабатты бос үй
б) төрт қабатты тұрғын үй
|
|
Контурлар
|
|
Электр тоғын беретін жүйе:
а) төменгі кернеулі
б) жоғарғы кернеулі
|
|
Орман:
а) бал қарағай
б) талды
|
|
Жол:
а) темір
б) грунтты
|
|
Дала өсімдіктері
|
|
Қорғандар:
а) металдан жасалған
б) ағаштан жасалған
|
|
Бұталар
|
1 - сурет - 1:1 000 масштабтағы шартты белгілер мен белгілеулер
Ол үшін берілген ендікті 4-ке бөлу керек, яғни 5652:4=14 бүтін қатар және қалдық 052 қалады. Демек іздеп отырған объект 15-ші қатарда орналасқан (қанша қалдық қалса да бүтін шыққан санға бір сан қосылады). Ол латын алфавитінің 15-ші бас әрпі - О-ға сәйкес келеді, яғни яғни белдеудің нөмірін көрсетеді.
б Гринвич меридианынан объекттің бойлығына дейін қанша зона, колонна бар екендігін анықтау
4547:67 бүтін баған (қанша қалдық қалса да бүтін шыққан санға бір сан қосылады), яғни объект Гринвич меридианынан 8-ші зонада, 38-ші колоннада орналасқан.
Бірақ Гринвич меридианына дейін 30 баған бар, өйткені есептеуді 180 меридианынан бастап есептейді, яғни 30+838-ші баған.
в 1:1 000 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасы О-38 болады (2 - сурет).
2 - сурет
Немесе 1:1 000 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасы мен бөліктерге бөлу сұлбасы бойынша анықталады.
2 1:1 000 000 масштабтағы карта бетін 144 бөлікке бөліп, 1:100 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасын табу (3 - сурет).
3 - сурет
4– сурет
1:100 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасы О-38-116 болады
(4 - сурет).
3 1:50 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасын табу.
1:50 000 масштабтағы карта бетінің номенклатурасы О-38-116-Б болады (5 - сурет).
5 - сурет
Топографиялық карталардың масштабына байланысты жеке беттерінің өлшемі туралы мәліметтер және номенклатура үлгілері кестеде берілген.
1-кесте - Карталар мен пландардың номенклатурасы
|
Масштаб
|
Номенклатура
|
Мөлшері
|
Бөліну саны
|
ендігі бойынша
|
бойлығы бойынша
|
КАРТАЛАР
|
1: 1 000 000
|
О-38
|
4°
|
6°
|
|
1: 500 000
|
О-38-Г
|
2°
|
3°
|
4
|
1: 300 000
|
IX-О-38
|
1° 20´
|
2°
|
9
|
1: 200 000
|
О-38-XXXVI
|
0° 40´
|
1°
|
36
|
1: 100 000
|
О-38-144
|
0° 20´
|
0° 30´
|
144
|
1: 50 000
|
О-38-144-Г
|
0° 10´
|
0° 15´
|
4
|
1: 25 000
|
О-38-144-Г-г
|
0° 05´
|
0° 07´ 30´´
|
4
|
1: 10 000
|
О-38-144-Г-г-4
|
0° 02´ 30´´
|
0° 03´ 45´´
|
4
|
ПЛАНДАР
|
1: 5 000
|
О-38-144 (256)
|
0° 01´ 15´´
|
0° 01´52,5´´
|
256
|
1: 2 000
|
О-38-144 (256-и)
|
0° 00´ 25´´
|
0° 00´37,5´´
|
9
|
1: 2 000
|
256-Г
|
-
|
-
|
4
|
1: 1 000
|
256-Г-IV
|
-
|
-
|
4
|
1: 500
|
256-Г-16
|
-
|
-
|
16
|
6 - сурет
Тапсырма: Әртүрлі масштабта берілген екі карта бетінің номенклатурасы бойынша жақтаушалардың бойлықтарын және ендіктерін анықтау.
1-нұсқа:
1 М-39-Г
2 Р-45-18-А-б
Жұмысты орындау тәртібі
1 Ең бірінші картаның масштабын табу керек.
2 Жоғарғы тапсырмада айтылғандай картаны бөліп, координаталарын
табу керек
М-39 белгілеуіне 1:1 000 000 масштабы сәйкес келеді, ал М-39-Г белгілеуіне 1:500 000 масштабы сәйкес келеді.
3 Егер 1:50 000, 1:25 000, 1:10 000 масштабтардың номенклатурасы берілсе, онда 1:100 000 масштабтағы бетке бөлу сұлбасын салу керек және т.б.
Бақылау сұрақтары:
- топографиялық карталардың шартты белгілерінің топтарын атау және оларды түсіндіру;
- масштаб дәлдігінің анықтамасын беру және оны қалай табылатынын көрсету;
- карта номенклатурасының атқаратын қызметін түсіндіру;
- 1:1 000 000 және 1:100 000 масштабтағы карта бетінің бөліктерге бөлу құрылымын айту;
- горизонтальдардың қасиеттерін, негізгі пішіндерін, оған сәйкес сызықтар және бедердің нүктелерін атап өту.
Достарыңызбен бөлісу: |