КҮНГІРТ ЭНЕРГИЯ ӘЛЕМНІҢ ҮДЕУІ МЕН ҰЛҒАЮЫ САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ Сабак жоспары 1)Күнгірт энергиямен таныстыру 2)Суретін корсету 3)Ақпараттар айту КҮНГІРТ ЭНЕРГИЯ - Қараңғы энергия (ағылш. Dark energy) — космогогияда энергияның бір түрі, ол әлемнің математикалық модельінде жасалып, біздің әлеміміздің кеңеюін бақылауы үшін жасалған. Қараңғы энергияны түсіндірудің 2 нұсқасы бар: Космологиялық константа және Квинтессентия
- Космологиялық константа - бүкіл ғалам өзгермейтін тұрақты тығыздықпен толтырылған Квинтессентия - динамикалық аудан , ол жерде энергиялық тығыздық уақыт пен кеңістік арасында өзгеріп отырады.
КҮНГІРТ ЭНЕРГИЯҒА АҚПАРАТТАР
Қараңғы энергия - ғарышты ендіретін және көрінетін заттарға гравитациялық әсердің теориялық және байқаушы нәтижелерінің арасындағы айырмашылықтарды ескеретін гравитациялық әсер ететін теріс қысым жасайтын энергияның гипотикалык түрі. Қараңғы энергия тікелей бақыланбайды, сондай-ақ астрономиялық объектілер арасындағы гравитациялық өзара әрекеттесулерді байқаудан туындайды.
«Қараңғы энергия» термині теориялық космолог Майкл Тернермен жасалған.
Қараңғы Энергияның Предусоры[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Физиктер қараңғы энергия туралы, космологический тұрақты туралы білмей тұрып, Эйнштейннің түпнұсқалық салыстырмалық теңдеулерінің ерекшелігі болды, ол ғаламды статикалық күйге келтірді. Әлем жүзеге асырылғаннан кейін, ғарыштық тұрақты константасы нөлге тең болатын ... болжамдар көп жылдар бойы физиктер мен космологтар арасында үстем болған.
Ғаламның үдеуі мен кенеюі - Ғаламның кеңеюі — Жерден байқалатын космологиялық қызыл ығысу арқылы алынған бүкіл Әлемнің масштабында ғарыш кеңістігінің дерлік біркелкі және изотропты кеңеюінен тұратын құбылыс
- Эксперименттік түрде Ғаламның кеңеюі Хаббл заңының орындалуымен, сондай-ақ өте алыстағы «стандартты шамдардың» (Ia суперновалар типі) жарықтылығының төмендеуімен расталады. Үлкен жарылыс теориясына сәйкес, Әлем бастапқы өте тығыз және өте ыстық күйден кеңейеді. Бұл бастапқы күй сингулярлы ма (классикалық гравитация теориясы — жалпы салыстырмалылық болжағандай) немесе жоқ па, бұл қызу талқыланатын сұрақ, ол тартылыстың кванттық теориясының дамуы арқылы шешіледі деп үміттенеді.
- Теориялық тұрғыдан бұл құбылысты А.Фридман (Фридман Ғаламын қараңыз) жалпы салыстырмалылық теориясының дамуының бастапқы кезеңінде Әлемнің біртектілігі мен изотропиясы туралы жалпы философиялық пайымдаулардан болжаған және дәлелдеген.
- Әртүрлі үлгілерде Ғаламның кеңеюі
- Кеңістіктің метрикалық кеңеюі - уақыт өте келе ғаламның екі алыс бөлігі арасындағы қашықтықтың ұлғаюы. Метрикалық кеңейту Үлкен жарылыс космологиясының негізгі элементі болып табылады және Фридман-Лемаитр-Робертсон-Уолкер (FLRW) метрикасы арқылы математикалық түрде модельденеді. Бұл модель қазіргі дәуірде тек үлкен масштабта (шамамен галактика кластерлерінің масштабында және одан жоғары) жарамды. Кішігірім масштабтарда материалдық объектілер гравитациялық тартылыс күшімен байланысады және мұндай байланысқан объектілер шоғырлары кеңеймейді.
Орындаған:Нұрлыбекұлы Алихан
|
Достарыңызбен бөлісу: |
