Көміртек 1780 жылы А. Лавуазье көміртектің табиғатын зеріттеді «Корбенеум» көмір деген атауды 1827 жылы берілді Бейметалл, p-элемент Периодтық жүйедегі орны



Pdf көрінісі
Дата03.03.2024
өлшемі1.11 Mb.
#494056
Көміртек



КӨМІРТЕК
1780 жылы 
А.Лавуазье 
көміртектің табиғатын зеріттеді
«Корбенеум» 
көмір
деген атауды 1827 жылы берілді 
Бейметалл , p-элемент
Периодтық жүйедегі орны : 
1s²2s²2p² көміртектің электрондық формуласы
Негізгі жағдайда II валентті ( 
C0

Қозған жағдайда IV валентті ( 
CH₄ , CO₂ 

Табиғатта таралуы
Бос күйінде кездесетін аллотропиялық түр өзгерістері : алмаз , графит , карбин
Табиғи қосылысы :

Карбонаттар ( CaCO3∙MgCO3 – доломит , CaCO3 – мәрмәр , MgCO3 –магнезит ) 
Байланысқан күйде : 

Көмірде , мұнайда , табиғи газдарда
Қосылыстары : 
CO – иіс газы
CCl4 – төрт хлорлы көміртек
CS2 – күкіртті көміртек


Көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері
Алмаз – қатты зат, графит – май тәрізді жұмсақ, жылтыр сұр зат. Графит 2000 С төмен қысымда 
карабинге айналады. Көміртек түріндегі өзгерістерге аморфты көміртекті қосуға болады. Ол ағаш 
күлі мен күлді ауасыз құрғақ айдау арқылы алынады. Сонда алынған көмір өз бетінде газдар мен 
сұйықтықтарды сіңіру (адсорбция) қасиетіне ие болады.
Сондай-ақ тікелей алынған фуллерен деп аталатын түрі бар, ол футбол добы жасалатын сияқты 
құрлысты болады .
Соңғы жылдары ашылған көміртектің тағы бір аллотропиялық түр өзгерісі – фуллерен. Олар қазіргі 
кезде кеңінен қолданылатын нанобөлшектер.
Алынуы
Көміртек ағашты ауасыз ыдырату арқылы, органикалық заттардың көмірленуі нәтижесінде түзіледі 
Химиялық қасиеттері
 
 
 
ЖАНУ РЕАКЦИЯСЫ
2C+O2=2CO 
C+O2=CO2 
Көміртек толық жанбағанда , оттегі жетіспегенде көміртек ( II ) оксиді ,
ал көміртек толық жанғанда , оттегі артық мөлшерде болғанда көміртек
(IV) оксиді түзіледі
Хлормен әрекеттесуі 
C+2Cl2=CCl4 
Металдармен 
әрекеттесуі
2C+Ca=CaC2
3C+4Al=Al4C3 
Күкіртпен әрекеттесуі
C+2S=CS2 
Cутекпен әрекеттесуі 
C+2H2=CH4 
КАТАЛИЗАТОР : Ni , Pt , 600 
Күрделі заттармен 
әрекеттесуі
C+Fe=Fe+C 
3C+Fe2O3=2Fe+3CO 
Реакциялар домна пеште жүреді


ҚОЛДАНУЫ 
Алмаз
Бұрғылар жасау үшін қырланған алмаздан бриллиант әзерленеді
Графит
Қарандаштың өзегі , электродтар дайындауда
Кокс тотықсыздандырғыш ретінде металл өндіруде
Активтелген көмір
Адсорбциялық қасиеті медицинада және газтұтқыштар әзірлеуге 
қолданады
Көміртек оксидтері
Көміртек (II) оксиді 
Алынуы
Физикалық 
қасиеттері
CO2+C=2CO 
Иіс газымен уланған адам оны сезбей отыра береді , себебі оның иісі мен 
түсі жоқ , және молярлық массасы ауаныкыне жақын
Mr (ауа) = 29 г ∕ моль 
Mr ( CO ) = 28 г ∕ моль
Химиялық 
қасиеттері


КӨМІРТЕК (IV) ОКСИДІ 
Физикалық 
қасиеттері
 
 
 
 
Түссіз,иіссіз,ауадан ауыр,жануды қолдамайтын,жануарлар мен адамдардың
тыныс алуы нәтижесінде бөлінетін газ . 
Жертөлелерде , шұңқырларда , шахталарда , құдықтарда жиналады. 
КАРБОЛЕН-
газбен уланғанда құрамында 5% CO2 бар оттегі қолданылады  
Алынуы 
Жану реакциясы
C+O2=CO2 
 
Карбонаттар айырылғанда
CaCO3=CO2+CaO 
 
Зертханада
CaCO3+2HCl=CO2+CaCl2+H2O 
 
Негіздік тұздар айырылғанда
(CuOH)2CO3=CO2+2CuO+H2O 
 
Органикалық заттар жанғанда
CH4+2O2=CO2+2H2O 
Химиялық 
қасиеттері
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


су 
 
 
 


 
 
 


 


Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет