Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам ҒҰмарбек дәукеев атындағЫ

жүктеу/скачать 0.78 Mb.

Дата	06.04.2023
өлшемі	0.78 Mb.
	#471833

Ð Ñ Ð»Ð°Ñ Ñ Ð¾Ñ Ñ Ð³Ñ 1 (wecompress.com)

Коммерциялық емес ашық акционерлік қоғам
ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ
АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ
Электр энергетика және электр техника институты
Электротехника кафедрасы

Электр техникасының теориялық негіздері (II)

№1 ЕСЖ

Тақырып: Бірінші реттік дифференциалды теңдеулермен сипатталатын, сызықты электр тізбектеріндегі өтпелі кезеңдерді есептеу
Орындаған: Серік Дулат
Тобы: Ээк 21-12
Қабылдаған: аға оқытушы Жаркымбекова Мақпал

Алматы 2023

ЕГЖ мақсаты: Бір энергия жинақтауышы бар тізбектерде жүріп өтетін өтпелі кезеңдерді есептеуден икемділік алу.
Тҧрақты ЭҚК көзінен, резистивті кедергілерден, индуктивтілік немесе сыйымдылықтан тұратын, 1.1-1.20 суреттерде келтірілген электр тізбектер қалыптасқан режимде әрекет етеді. t=0 уақыт сәтінде кілттің тҧйықталуы немесе ажыратылуы жолымен (берілген сұлбаға сәйкес) тізбектерде коммутация жүріп өтеді.
Электр тізбегі суретінің нөмірі, ЭҚК мәндері және тізбек элементтерінің параметрлері 1.1-1.3 кестелерде келтірілген. Сұлба нөмірі және тізбек элементтерінің параметрлері, сынақ кітапшасының соңғы екі саны және тегінің бірінші әріпі бойынша таңдалады.
Келесі тапсырмаларды орындау қажет:

Классикалық әдіспен, коммутациядан кейігні кезең ҥшін индуктивтіліктегі токтың немесе сыйымдылықтағы кернеудің (электр тізбектің берілген нҧсқасына сәйкес) өзгеріс заңдылығын анықтау.
Нәтижелі аналитикалық өрнек негізінде, анықталған шаманың уақыт функциясына тәуелді графигін тұрғызу.

кесте

Оқуға тҥскен жылы			Сынақ кітапшасының соңғы саны
Жұп	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
Тақ	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Сұлба №	1.1, 1.11	1.2, 1.12	1.3, 1.13	1.4, 1.14	1.5, 1.15	1.6, 1.16	1.7, 1.17	1.8, 1.18	1.9, 1.19	1.10, 1.20
R₁,Ом	50	40	30	10	20	80	70	90	60	70
L,мГн	10	30	15	10	25	20	18	22	14	12

кесте

Оқуға тҥскен жылы		Сынақ кітапшасының соңғы санының алдыңғы саны
Жұп	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0
Тақ	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
R₂,Ом	55	45	35	15	25	85	75	95	65	75
Е, В	100	80	50	70	90	60	110	120	140	130

кесте

Оқуға тҥскен жылы			Тегінің бірінші әріпі
Жұп	АӘ ВМ	Б0 ӚЮ	НПЯ	ГҒ РЩ	ДИ ІСЫ	ЖҤҦ УШ	ЧХЛ	КҚ ЦЭ	ЕТ	ЗФ
Тақ	НПЯ	ГҒ РЩ	ДИ ІСЫ	ЖҤҦ УШ	ЧХЛ	АӘ ВМ	ЕТ	ЗФ	Б0 ӚЮ	КҚ ЦЭ
R₃,Ом	80	10	70	20	60	50	40	90	30	100
С,мкФ	0,25	0,5	0,15	0,35	0,55	0,6	0,3	0,45	0,2	0,4

1.1 сурет 1.2 сурет

1.3 сурет 1.4 сурет

1.5 сурет 1.6 сурет

1.7 сурет 1.8 сурет

1.9 сурет 1.10 сурет

1.11 сурет 1.12 сурет

1.13 сурет 1.14 сурет

1.15 сурет 1.16 сурет

1.17 сурет 1.18 сурет

1.19 сурет 1.20 сурет
№ 1 ЕГЖ әдістемелік нҧсқаулар
Бірінші реттік дифференциалды теңдеулермен сипатталатын, сызықты электр тізбектеріндегі өтпелі кезеңдерді есептеу үш кезеңнен тұрады:

Тәуелсіз бастапқы шарттарды, яғни коммутациядан кейінгі бірінші сәттегі индуктивтіліктегі ток немесе сыйымдылықтағы кернеуді (берілген сұлбаға сәйкес) анықтау үшін, коммутацияға дейінгі кезең есептеледі.
Токтар мен кернеулердің қалыптасқан қҧраушыларын анықтау мақсатымен, өтпелі кезең аяқталғаннан кейін қалыптасатын кезең есептеледі.

Еркін құраушыларды есептеу. Бірінші реттік тізбектерде өтпелі шамалардың еркін құраушылары, бір ғана интегралдау тұрақтысы бар, бір экспонента түрінде көрсетіледі. Өтпелі шама қалыптасқан және еркін құраушылардың қосындысы болып табылады.
RC тізбегі:
R₁= 80 Ом
R₂= 65 Ом
E =140 В
R₃= 70 Ом
1.6 кесте

1)Коммутацияға дейін кілт ашық болғанда u_C(0) токтың мәнін анықтау

Uc(0)=E=140 B

2)Коммутациядан кейін кілт жабық болғанда кернеудіңu_Cқал мәнін анықтау.

3)Еркін құраушының теңдеуін жазу.

4)Теңдеудің құрамындағы белгісіз А-интегралдау тұрақтысы мен р – сипаттамалық теңдеудің түбірін анықтау керек, ол үшін коммутациядан кейінгі тізбек үшін Z(jω) сипаттамалық теңдеуін құрамыз. jω = p

5)Теңдіктің екі жағын нөлге теңестіру арқылы, белгісі р – сипаттамалық теңдеудің түбірін анықтаймыз.

Осы теңдеуден р- сипаттамалық теңдеудің түбі

Анықталған түбірді, еркін құраушының теңдеуіндегі мәнінен қоямыз.

Уақытқа байланысты өтпелі кернеудің теңдеуін жазамыз:
Uc(t)=Ucқал+Ucерк=65.3333+A×
t=0 кезі үшін өтпелі кернеудің теңдеуін жазамыз:

ТБШ бойынша u_C(0) мәні u_C(0)=140B
Теңдіктің сол жақ бөлігін u_C(0) мәніне теңестіреміз:
140=65.3333+A
A=140-65.33=74.6667
Индуктивтіліктегі өтпелі ток мәні:

Uc(t)=65.3333+74.6667× B

Анықталған шамаға байланысты сызбасы:

RL тізбегіне мысал:
R₁= 80 Ом
L= 20 мГн
R₂= 65 Ом
E = 140 В
R₃= 70 Ом
1.16 кесте

Анықтау керек: i_L(t) -?

Коммутацияға дейін кілт ашық болғанда i_L(0) токтың мәнін анықтау.

2)Коммутациядан кейін кілт жабық болғанда i_Lқалтоктың мәнін анықтау.

3)Еркін құраушының теңдеуін жазу.
.
4)Теңдеудің құрамындағы белгісіз А-интегралдау тұрақтысы мен р сипаттамалық теңдеудің түбірін анықтау керек, ол үшін коммутациядан кейінгі тізбек үшін Z(jω) сипаттамалық теңдеуін құрамыз. jω = p

5) Теңдіктің екі жағын нөлге теңестіру арқылы, белгісі р – сипаттамалық теңдеудің түбірін анықтаймыз.

Z(p)=0
pL+

Анықталған түбірді, еркін құраушының теңдеуіндегі мәнінен қоямыз

Уақытқа байланысты өтпелі токтың теңдеуін жазамыз:
iL(t)=iLқал+iLерк=4.1538+A
t=0 кезі үшін өтпелі токтың теңдеуін жазамыз:
iL(0)=4.1538+A
ТБШ бойынша i_L(0) мәні iL(0)=1.2313
1.2313=4.1538+A
A=1.2313-4.1538
A=-2.9225
Индуктивтіліктегі өтпелі ток мәні:
iL(t)=4.1538-2.9225 A

Анықталған шамаға байланысты сызбасы:

Қорытынды
Бұл ЕГЖ жұмысында нұсқаға сәйкес RL және RC тізбегіне байланысты сұлбалардағы өтпелі кезеңдерге есептеулер жүргіздік. Есептеулер SmathSolver бағдарламасында орындалды. Өтпелі кезеңдердегі уақытқа қатынасты графиктерді yotx.ru бағдарламасында тұрғыздым.

жүктеу/скачать 0.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: