Лекция №1. Кіріспе. "Суға сұранысын реттеу, басқару және қорғау"

«Суға сұранысын реттеу, басқару және қорғау» пәнін оқытудың мақсаты- студенттерге кәзіргі заман талабындағы су ресурстарын тиімді пайдалану және басқару, трансшекаралық өзендердің бірігіп басқарудың алғы шарттарын айқындау. Трансшекаралық өзендерді бірігіп басқару міндеттері, мәселені шешу жолындағы құрылған концепциялар мен ұйымдардың негізгі мақсаты мен міндеттерін талқылау, игеру және үйрену.

Курстың негізгі мақсаттары:

- судың негізгі қасиеттері және оның табиғаттағы рөлі, организмдердің тіршілігі мен халық шаруашылығы туралы білімдерін тереңдету;

- күрделі интегралдық жүйе ретінде өзен бассейнінің қызметі туралы түсініктерді қалыптастыру;

- су қорын пайдалану мен қорғауды басқарудың заманауи тәсілдерімен танысу;

- өркениет дамуының маңызды шарты ретінде суды ұтымды пайдалану туралы құндылық бағдарларды студенттерге сіңіру;

- су объектілері мен су ағындарына, сондай-ақ күнделікті өмірде пайдаланылатын суға ұқыпты және жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу.

«Суға сұранысты реттеу, қорғау және басқару» курсының мазмұнын меңгеру экология, гидрология, география, химия, топырақтану, гидротехникалық құрылыстар, су ресурстарын кешенді пайдалану және басқа да пәндер бойынша білімдерге негізделген.

Су ресурстары мен су сапасының қалыптасу заңдылықтары туралы заманауи идеялармен танысу студенттерде болашақ қызметінде табысқа жету үшін қажетті жалпы және кәсіби құзыреттіліктерді қалыптастыруға мүмкіндік береді.

«Суға сұранысты реттеу, қорғау және басқару» курсын оқу су ресурстары, экология және табиғатты пайдаланумен байланысты қызметтің әртүрлі салаларына жоғары білікті кадрларды даярлауға жағдай жасайды.
Су кез келген мемлекеттің басты стратегиялық ресурстарының бірі болып табылады. Біздің планетамыздың су ресурстарын адам өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қарқынды пайдаланады, ал адам су экожүйесіне тікелей және жанама әсер етеді.

Соңғы онжылдықтарда дүние жүзінің көптеген аймақтарында су ресурстарының тапшылығы артып, судың сапасы нашарлап, олардың қоры таусылды.

Жер үсті және жер асты суларының ластану проблемасы тіршілік қауіпсіздігі үшін өзекті болып отыр, өйткені суды адам тек ауыз суға ғана емес, сонымен қатар ауылшаруашылық өнімдерін өсіруге, гигиеналық өңдеуге және тамақ дайындауға пайдаланады.

Табиғи сулардың ластануының жоғары деңгейі оларды жеткілікті тиімді тазартусыз пайдалануды қиындатады және су тазарту жүйелерін жақсарту үшін айтарлықтай инвестицияны қажет етеді.

Табиғи сулардың сапасының өзгеруімен қатар олардың кейбір көздерден алынуы және басқаларына ауысуы іргелес аумақтардың су режимінің өзгеруіне әкеледі. Осының барлығы су ресурстарын ұтымды пайдалану қажеттілігін алдын ала анықтайды.

Суды ұтымды пайдалану деп су объектілерінің жай-күйінің стандартты көрсеткіштерін, олардың қоршаған ортамен оңтайлы байланысын сақтай отырып, халықтың және жалпы халық шаруашылығының суға деген қажеттіліктерінің барлық түрлерін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін пайдалану түсініледі. сумен жабдықтау көздерінің ең тиімді комбинациясы және төмендетілген шығындардың ең азы.

Ұзақ уақыт бойы реттеу, қорғау және суға деген сұранысты басқару мәселелері жасанды түрде ажыратылды. Соңғы онжылдықтарда бұл мәселелердің біртұтас және бір-бірімен тығыз байланысты екендігі түсінікті болды.

Жер үсті су объектілеріндегі судың сапасы толығымен дерлік суды пайдаланушылар тұтынатын су мөлшеріне байланысты. Технологиялық процестерге су қатысқаннан кейін ағынды су түрінде қайтадан сукөзге ағызылады. Дегенмен, ол әдетте оның сапа көрсеткіштерін нашарлатады.