Сора тұқымында май 30-35%, қант 20%

Күріш тұқымында май 1,3%, қант, 77%

Өсімдік тұқымы мен басқа қор заттарын жинайтын мүшелеріндегі негізгі кездесетін қант заттарының түрлері.

Саңырауқұлақтардың протоплазма құрғақ заты құрамының 25%-і қантты заттардан тұрады. Ал жоғарғы сатыдағы өсімдік клеткаларын қабығы целлюлозадан тұрып клеткаларында қантты заттың негізгі қор заты крахмал болады.
Көмірсулар органикалық заттардың ішінде ең көп орын алатын және маңызды қосылыстар қатарына жатады. Көмірсулар деп аталуының өзі қант заттарының молекуласы негізінен көміртегінен тұрады. Көмірсулар құрамындағы оттегі мен сутегі қтынасы су молекуласындағы осы элементтердің қатынасындай болып келеді. Яғни бір оттегінеекі сутегі атомы келеді.
Қантты заттардың жалпы формуласы С_mH_2nO_n болады:қарапайым қант затының құрамындағы көміртегінің атом саны, ондағы оттегі атом санымен тең (мысалы: глюкоза С₆Н₁₂О₆), ал күрделі қант заттарының құрамындағы көміртегінің саны оттегі атом санынан артық. Оның себебі күрделі қант заттары қатапайым қант заттарының молекулаларынан құралған, бұл кезде су молекулалары бөліну арқылы қарапайым қанттан күрдклі қант молекулалары түзіледі.
Химиялық қасиеттері жағынан қант қосылыстары альдегидро спирт және кетоспирт болып келеді. Олар 2 үлкен топқа бөлінеді: қармапайым қант заттары –оларды моносахаридтер немесе моноздар, ал екінші топқа қант қосылыстарын-полисахаридтер немесе полиоздар деп атаймыз.
Полиоздар молекулалары моноздардан құралады да, мұның санына байланысты суда еритін кристалды немесе суда ерімейтін коллойдтық қасиетті қосылыстар түзіледі. Міне, осы қасиеттерге байланысты полисахарид құрамындағы моноз молекулалары 6-ға дейін болып келсе, оларды моносахаридтерге 6 немесе одан артық жағдайда ондай күрделі қант заттарын полисахаридтерге жатқызады. Мұндай күрделі қант заттарына өсімдік денесіндегі крахмал мен клечатканы атауға болады. Моноздар молкуласындағы атомдар санына байланысты олаоды былай атайды. Триоздар мұнда негізінен 3 көміртегі атомы бар С₃Н₆О₃; тетроздар-С₄Н₈О₄; пентоздар- С₅Н₁₂О₅; гексоздар- С₆Н₁₂О₆ т.б.
Өсімдіктерде негізінен пентоздар мен гексоздар болады.
Пентозаға – ксилоза, арабиноза, рамноза және рибоза сияқтылар, ал гексозаға- глюкоза, фруктоза, галактоза, манноза сияқтылар жатады. Моноздардың молекулалары ашық, ұзын тізбектеліп келген көміртегі атомдарынан құралып, олардың сутегі атомдарымен гидроксиль топтары байланысқан.
Сол себепті арабиноза, глюкоза және фруктозалардың құрылыстық формуласын былай жазуға болады:

Құамында әрі спирт, әрі альдегид немесе кетон топтары бар қосылыстардың молекулалары өздігінен қайта топтану себебінен көміртегі байланысты оттегі арқылы байланысып сақина түзеді. Бұдан циклды қант заттары түзіледі. Оларға мысал ретінде мыналарды атауға болады.

С НОН СН₂ СНОН СН-СН₂ОН СОН СН₂

СНОН СНОН СНОН

Қант ерітінділері күрделі жүйе болады да, бұлар әрі циклді әрі цмклсыз болып, ал бұлардың ақырғысы түрлі реакцияларға түсе алады.

О О О

Н Н Н
Н – ² С – ОН Н – С – ОН Н – С – ОН