Лекция: 30 сағ. Зертханалық сабақтар: 15 сағ. СӨЖ: 45 сағ обсөЖ: 45 сағ Барлық сағат саны: 135 сағ

ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН

“Информатика” пәні бойынша 050110 “Физика”, 050109 “Математика” мамандықтарының студенттері үшін

Жетісай – 2005

Дербес компьютер негізінен екілік, ондық, он алтылық санау жүйелерінде жазылған кодтармен не сандармен жұмыс істейтіні белгілі. (базистік цифрларын 1 – кестеден қараңыз).

Он алтылық санау жүйесіндегі A, B, C, D, F әріптері осы жүйенің сәйкес 10, 11, 12, 13, 14, 15 цифрларын анықтайтын символдар.

q санау жүйесінде n разрядтан тұратын кодтың не бүтін санның жазылу үлгісі:

(а_n , а_n-1,…, а₁, а₀)_q

q = 2 үшін мұндағы a_k цифрлары 0 не 1 болатын екілік санау жүйесінің базистік цифрлары (k = 0, 1, ,…, n).

Бір санау жүйеден екінші санау жүйеге өтуден алдын ондық санау жүйеге өтіп

соң екінші санау жүйеге өткізген қолайлы.

Мысалы: Оналтылық санау жүйе, сегіздік санау жүйеге өткізуден алдын оналтылықтан ондыққа соң ондықтан сегіздікке өткізген жөн.

Бірақ бір санау жүйеден екінші санау жүйеге өтуде санның мәні өзгермей қалады тек оның көрінісі ғана өзгеретіне көңіл бөлген дұрыс.

1 – ереже. Кез келген жүйеде берілген кодты не бүтін санды өрнектеу үшін оны

а_n * qⁿ + а_n-1 * q^n-1 +… + а₁ * q + а₀ * q⁰

түрінде жазып, есептеуді ондық жүйеде жүргізсе болғаны (q = 2, 16,…). Мысалы, латынша А әрпінің екілік коды (01000001)₂ ондық кодта өрнектеу тәсілі мынадай (n =7)

0 * 2⁷ + 1 * 2⁶ + 0 * 2⁵ + 0 * 2⁴ + 0 * 2³ + 0 * 2² + 0 * 2¹ +1 * 2⁰ = 65₁₀
2 – ереже. N – ге тең ондық кодты (не ондық санау жүйесінде берілген бүтін санды) q санау жүйесінде өрнектеу үшін, алдымен N – ді q – ге бөліп, оны N = q * p₁ + r₁ түрінде жазып алу керек. (p₁ – бөлінді, r₁ – қалдық). Егер p₁>q болса, оны да q – ге бөліп, p₁ = q * p₂ + r₂ түріне келтіру керек т. с. с. Бұл процесті pk < q болған кезде тоқтатып, соңғы бөлінді мен соңынан басталған қалдықтарды бір – біріне тіркеп жазып шықса болғаны. Яғни

N₁₀ = (p_k r_k-1 r_k-2…r₁) ; k >= 1, p_k < q

Мысал. 65 ондық кодын екілік және он алтылық жүйелерде өрнектеу керек.

1) 65 = 2 * 32 + 1

32 = 2 * 16 + 0 65₁₀ = 1000001₂

16 = 2 * 8 + 0

8 = 2 * 4 + 0 Бұл кодтың байт түрінде жазылуы: 01000001

4 = 2 * 2 + 0

2 = 2 * 1 + 1

1<2
2) 64 = 16 * 4 + 1 65₁₀ = 41₁₆

4 < 16
Керісінше, 41₁₆ кодын ондық кодқа айналдыру тәсілі:

41₁₆ = (4 * 16¹ + 1 * 16⁰)
Зертханалық жұмыс № 2

Тақырыбы: Дербес компьютерді іске қосу және өшіру. Пернетақта.
Компьютерді іске қосу үшін мынадай әрекеттерді орындау қажет:

1. 
   Токты бірқалыпты ұстап тұрушы (UPS) құрылғыны (егер ол жалғанған болса) қосамыз;
   
2. 
   ДЭЕМ – ге жалғанып тұрған шеттік құрылғыларды токқа қосу керек (принтер, сканер және т.б);
   
3. 
   Жүйе блогын іске қосу керек;
   
4. 
   Мониторды іске қосу керек;
   

Жұмыс істеп болған соң компьютерді сөндіру үшін:

1. 
   істеп тұрған программалар жұмысын доғару керек (бірнеше жолы бар);
   
2. 
   ДЭЕМ – ге жалғанып тұрған шеттік құрылғыларды токтан ағыту керек. (принтер, сканер және т.б);
   
3. 
   Мониторды өшіру керек
   
4. 
   Токты бірқалыпты ұстап тұрушы (UPS) құрылғыны (егер ол жалғанған болса) өшіреміз.
   

1. 
   Norton Commander (Nc) жүйесін іске қосыңыз, Nc папкасын ашып nc.exe файлын жүктеу арқылы.
   
2. 
   С:\ дискісіне өтіп, өзіңізге ат беріп каталог ашыңыз F7 пернесін басу арқылы.
   
3. 
   Сол ашылған каталог ішінен ат беріп текстік (*.txt) файл ашыңыз, яғни Shift пернесімен біргелікте F4 пернесін басу арқылы.
   
4. 
   Ашылған файлға өз өмірбаяныңызды жазыңызда, оны сақтаңыз. Сақтау үшін F2 пернесі жұмсалады.
   
5. 
   Өз файлдарыңызды А:\ - дискісіне немесе D:\ дискісіне көшіріңіз. Көшіру F5 пернесінің көмегімен іске асырылады. Ал екінші дискіні көрсету үшін Alt + F1 не Alt + F2 пернелері көмегімен ашамыз.
   

1. 
   Doctor Web àíòèâèðóñòûº ïðîãðàììàñû.
   

ò¾ðiíäåãi õàáàðëàìà æàçûëàäû.

2. 
   AntiViralTolkitPro àíòèâèðóñòûº ïðîãðàììàñû
   

Á
½ë ïðîãðàììà ºàçiðãi êåçäåãi ê¼ï ºîëäàíûëàòûí àíòèâóðóñòûº ïðîãðàììàëàðäû» áiði. Áiðຠîíäà àíòèâèðóñòûº áàçàíû æèi æà»àëàï îòûðó ºàæåò. Åãåð áàçà æà»àëàíûï îòûðìàñà, ýêðàí¹à 3-ñóðåò ò¾ðiíäåãi õàáàðëàìà øû¹ûï ò½ðàäû. Á½ë êåçäå æà»à àíòèâèðóñòûº áàçà áîëìàñà, Îòìåíà êíîïêàñûí íåìåñå Esc êëàâèøií áàñó êåðåê. AntiViralTolkitPro ïðîãðàììàñûíû» ê¼ðiíiñi 4-ñóðåòòå ê¼ðñåòiëãåí.

Ïðîãðàììàíû» Îáëàñòü æàïñûðìàñûíäà òåêñåðiëói ì¾ìêií äèñêiëåðäi» òiçiìi æàçóëû ò½ðàäû. ²àæåò äèñêiíi òûøºàí àðºûëû áåëãiëåï, òûøºàí êíîïêàñûí åêi ðåò øåðòó êåðåê. Àë åãåð íàºòû áið ïàïêàíû òåêñåðó ºàæåò áîëñà, Äîáàâèòü ïàïêó êíîïêàñûí áàñó ºàæåò. Á½ë êíîïêà áàñûë¹àí êåçäå Îáçîð ïàïîê äèàëîãòûº òåðåçåñi (4-ñóðåò) ýêðàí¹à øû¹àäû. Ñ: äèñêiñií òûøºàí êíîïêàñûí åêi ðåò øåðòó àðºûëû àøûï, ºàæåò ïàïêàíû òà»äàï àëàìûç. Ïàïêàëàðäû àøó ¾øií äå òûøºàí êíîïêàñû åêi ðåò øåðòiëåäi. ²àæåò ïàïêàíû òà»äàï áîë¹àí ñî», Ok êíîïêàñûí áàñàìûç. Òåêñåðiëåòií äèñêi ìåí ïàïêà ò¾ðiíäå áåëãiëåíåäi. Ñîäàí ñî» Îáúåêòû æàïñûðìàñûíäà¹û Òèïû ôàéëîâ äåãåí æåðãå Âñå ôàéëû ïàðàìåòðií, Äåéñòâèÿ æàïñûðìàñûíäà¹û Ëå÷èòü áåç çàïðîñà ïàðàìåòðií áåëãiëåï, ïðîãðàììà òåðåçåñiíäåãi Ïóñê êíîïêàñûí áàñàìûç. Áåëãiëåíãåí äèñêiëåð òåêñåðiëiï áîë¹àí ñî» åãåð âèðóñ áàð áîëñà, ïðîãðàììà òåðåçåñiíi» ò¼ìåíãi àøûº á¼ëiãiíäå âèðóñòàëûí¹àí ôàéë, âèðóñ æ¼íiíäå æ¸íå îíû» åìäåëãåíi æ¼íiíäå õàáàð øû¹àäû. Àë Ïóñê êíîïêàñûíû» ò¼ìåí æà¹ûíà ñ¼çi øû¹àðûëàäû. Ïðîãðàììàìåí æ½ìûñòû àÿºòà¹àí ñî» ïðîãðàììà òåðåçåñiíi» æî¹àð¹û æà¹ûíäà¹û Çàêðûòü ( х ) êíîïêàñûí áàñó êåðåê.


Зертханалық жұмыс № 5

Тақырыбы: Архиваторлар.