Диссоциациялану константасы.
Диссоциация – кайтымды процесс, яғни белгілі бір уакыт бірлігінде канша молекула диссоциацияланса, соншасы иондардан кайта молекула түзеді. Ерітіндіде тепе-теңдік күйдегі система тепе-теңдік константасымен сипатталады. Диссоциациялану процесінің тепе-теңдік константасы (K) диссоциациялану константасы деп аталады. Мысалы, НА кышқылының диссоциациялану теңдеуі:
Диссоциациялану константасы:
Диссоциациялану константасы ерітіндінің концентрациясына тәуелді емес, бірак еріген заттың табиғатына тәуелді шама.
Диссоциациялану дәрежесі.
Электролиттік диссоциация – кайтымды процесс болғандыктан, электролиттердің ерітінділеріне олардың ионымен катар молекулалары да болады. Сондыктан электролиттердің ерітінділері диссоциациялану дәрежесімен сипатталады ( ):
Диссоциациялану дәрежесі – бұл иондарга ыдыраған молекула санының (п) еріген молекуланың жалпы санына (N) катынасы.
Диссоциациялану дәрежесінің мәндерін аныктау үшін мынадай екі шектік жағдайды карастырайык: Бірінші шектік жағдай: зат ерітіндіде мүлдем диссоциацияланбайды. Онда аныктама бойынша диссоциациялану дэрежесі = 0. Екінші шектік жағдай: зат ерітіндіде толық диссоциацияланады. Онда диссоциацияланған молекулалардың саны еріген молекулалардың жалпы санына тең болады, демек, диссоциациялану дәрежесі = 1. Сонымен диссоциациялану дәрежесі 0 мен 1 аралығында өзгеретін шама.
Әдетте диссоциациялану дәрежесін 100-ге көбейтіп, оны процентпен өрнектейді. Процентпен өрнектелген диссоциациялану дәрежесі еріген молекулалардың канша проценті иондалғанын көрсетеді және 0 мен 100 аралығындағы мәндері болады.
Диссоциациялану дәрежесін тәжірибе жүзінде аныктайды.
Диссоциациялану дәрежесінің шамасына карай электролиттер күшті, орташа және әлсіз 30 проценттен артык электролиттер күшті, 30 процент пен 3 процент аралығындагылары орташа, 3 проценттен кемдері әлсіз электролиттерге жатады. Электролиттердің диссоциациялану дәрежесі: 1. Еріген заттың табиғатына; 2. Еріткіштің табиғатына; 3. Ерітіндінің концентрациясына тәуелді шама.
Ерітіндіні сұйытқанда, яғни электролиттердің концентрациясын төмендеткенде диссоциациялану дәрежесі артады.
Достарыңызбен бөлісу: |