FeSO4 (NH4)2SO4 6H2O + 2BaCL2
2BaSO4 + FeCL2 + 2NH4CL + 6H2O
Платинаның металдармен мықты байланысқан, олармен Ва2+ тұнба түзбейді, бұлар кешенді қосылысқа жатады:
2K3[Ir(SO4)3] + 3BaCL2 Ba3[Ir(SO4)3]2 + 6KCL
Сульфит –ион кешен құрғыш атоммен сульфат-ионына қарағанда берік байланысқан. Сульфит ионы бар кешенді қосылыстар сулы ерітіндіде иондарға ыдырамайды. Сулфит лигандты платиналық металдардың кешенді қосылыстары өте берік болып келеді.
[Pt2+(SO3)2]CL2
Тиосульфат ионы (S2O32-) көп кешенді қосылыс түзеді, олардың ішіндегі маңыздысы күмістің кешенді қосылыстары. Фотографинде қолданылатын күмістің бромидін немесе хлоридін тиосульфат ерітіндісін тазалайды:
Al[Ag(NO3)2]; H[K(NO3)2]; (NH4)2[Pu(NO3)6] Плутони
Мұндай қосылыстар ерітіндіде жай иондарға оңай ыдырайды. Ерітіндіде бөгде металдарың иондары болмаса кешенді қосыыс түзу мынандай реакция түрінде жүреді:
2АgNO3 Ag[Ag(NO3)2]
Осы қосылыстың түзілуін күміс нитартын электролизге түсіру арқылы анықтаған: күміс анодта да және катодта да бөлінеді Катод Аg+-ионы, ал катодта [Ag(NO3)2] - - ионы тартылады.
Кешенді қосылыстар деп кристал торының буындарында, ертітіндісінде және кристал күйінде өзінше бола алатын, күрделі кешенді иондары бар қосылыстарды айтады.
А.Вернердің кешенді қосылыстардың құрылысы теориясы бойынша көпшілік кешенді қосылыстар ішкі (кешенді ион) және сыртқы сфералардан тұрады. Мысалы, К3 [АI(OH)6] қосылысында [АI(OH)6]3- ішкі сферада, ал калийдің үш ионы сыртқы сфера. Ішкі сфера кешен түзгіш ионнан және лигандтан тұрады.
Кешен түзуші ретінде метал иондары:
Көбіне d – элементтердің иондары кешен түзгіш болады. Лигандар ретінде OH , CN , Cl , Br , J , NO , NO және т.б., сонымен қатар бейтарап молекулалар болады. Кешен түзгіштің айналасында топталған лигандтар саны координациялық сан деп аталады. Мысалы,
К3 [АI(OH)6] қосылысында координациялық сан 6-ға тең.
Кешенді ионның заряды сыртқы сфераның қарама-қарсы таңбамен алынған зарядына тең. Егер сыртқы сфераның заряды көрсетілмеген болса, онда кешенді ионның заряды ішкі сфераның құрамына кіретін иондардың алгебралық қосындысы ретінде есептеледі. Мысалы, кешенді ионының заряды 3+0+0-1=+2.
Кешенді қосылыстар кешенді ионның зарядына байланысты да, лигандтар сипатына байланысты да топтарға бөлінеді. Ішкі сфераның зарядына байланысты
кешенді қосылыстар катионды, анионды және бейтарап болады. Анионды кешенді қосылыстардың ішкі сфераның заряды теріс болады. Мысалы, .
Лигандтардың сипатына байланысты кешенді қосылыстар:
а) лигандтары қышқыл аниондары болып келетін, ацидо-кешендер, мысалы ;
б) лигандтар гидроксил тобы болатын, гидроксо-кешендер, мысалы; ;
в) лигандтары аммиак болатын, аммиактар (амино-кешендер), мысалы; ;
г) лигандтары су болатын, аква кешендер, мысалы;
д) лигандтары әр түрлі молекулалалр және иондар болатын, бірегей емес кешендер, мысалы,
Достарыңызбен бөлісу: |