БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚҚА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ
Тақырыбы: «Қолданбалы программалық қамсыздандыру. Word мәтіндік редакторы, Форматтау және редактірлеу»
Мамандғы: МЕЙІРБИКЕ ІСІ
Пән: ИНФОРМАТИКА
КУРС: І
Құрастырған: Гупранов Қ.С.
.
Тақырыбы: «Қолданбалы программалық қамсыздандыру. Word мәтіндік редакторы. Форматтау және редактірлеу»
Мақсаты: Мәтін терудін ережесін меңгерту, мәтін фрагменттерін белгілеу, құжатты форматтау (шрифт, стилін, колонтитулын, абзац, тізім, бағанға бөлу).
Оқытудың міндеті:
Тақырып оқығаннан кейін студент білуі керек:
-
Мәтін терудін ережесін;
-
Мәтінді белгілеу және мәтін фрагменттерін;
-
Құжатты форматтау;
-
Дұрыс жазылуы;
-
Колонтитул;
Тақырып бойынша негізгі сұрақтар:
-
Терезе құрылымы, негізгі элементтерінің берілуі.
-
Негізгі орындалатын командалардың қызметі: көшіру, мәтін фрогменттерін өшіру немесе орындарын ауыстыру.
-
Құжаттарға шаблон қолдану.
-
Мәтін терудің ерекшеліктері.
-
Орфографикалық және стилистикалық қателердің көрінуі.
-
Колонтитулдар.
-
Құжатты форматтауға қажетті командалар.
-
Суреттерді редактірлеу үшін саймандар тақтасын қолдану.
Оқытудың әдісі:
Әнгімелесу.
Сабақ тақырыбың талдау. Бақылау жұмыстарын өз бетінше орындау. (Қосымша 1)
Әдебиеттер:
-
ИНформатика Құдабаев Қ.Ж. Алматы 2012
-
Гельман В.Я. Медицинская информатика: практикум (2-е изд.). – СПб: Питер, 2002.
Бақылау сұрақтар
-
Келесі сұрақтар бойынша сұрау:
-
Құжатты форматтауда қандай командалар қызмет атқарады.
-
Құжатты фарматтауға қолданылатын құралдарды ата?
-
Лентаның қай қаттамасында тізім орналасқан?
-
Лентаның қандай қаттамасында орфографиялық қателерді жондеуге болады?
-
Азат жол дегеніміз не?
-
Шекеара және құю командасы?
-
Регистр не үшін қолданылады.
-
Колонтитул дегеніміз не?
-
Құжатқа колонтитулды қалай қойамыз?
-
Әріп өлшемін форматтау не үшін қолданылады?
-
Мәтіннің әсемдеуін қалай жүзеге асырамыз?
-
Әріптін астын сызу қалай жүзеге асырылады?
-
Әріптін өлшемін және көлемін қалай ауыстырамыз? Бағыттығыш көмегімен мәтінді қалай белгілейміз?
-
Мәтінді қалай туралаймыз? Туралаудын неше түрі бар?
-
Нөмірленген тізім қалай жүзеге асырылады? Жолдары?
-
Маркерленген тізім қалай жүзеге асырылады? Жаңа маркерді қалай тандаймыз?
-
Азат жолды форматтау. Азат жол, жолдар, сөздер қалай белгілеуге болады?
-
Азат жол арасындағы интервал қою, жол аралық интервал?
-
Интервал және әріп бірлік өлшемдерін қалай ауыстыруға болады?
-
Азат жолдарды сызғыш және құралдар көмегімен қалай кішірейтуге және үлкейтуге болады?
-
Әріп өлшем бірліктерін және әріп аралығын өзгерту жолдары?
-
Отступты үлкейту және кішірейту қалай жүзеге асырылады?
-
Бақылау жұмыстарын орындау және тексеру.
-
Өтілген материал бойынша тест-бақылау.
Қосымша 1.
Сабаққа арналған ақпаратты-дидактикалық материал
«Қолданбалы программалық қамсыздандыру. Word мәтіндік редакторы. Мәтінмен жұмыс, форматтау және редактірлеу».
Прнетақта көмегімен мәтінді енгізу және редактірлеу.
Құжаттағы барлық мәтінді пернетақта көмегімен теруге және редактірлеуге болады. Ол үшін пернетақтада алфавитті-сандық, қосымша функционалды батырмалары бар.
Қарапайым мәтінді теру алфавитті-сандық батырмалар көмегімен жүзеге асырылады. Кіші әріптерден үлкен әріптерге көшу үшін Caps Lock батырмасын немесе Shift батырмасын басып тұрып, керекті әріп таңдалады.
Бағыттағышы бар батырмалары курсорды мәтіннің керекті жеріне қою үшін қажет, ал келесі батырмалар қызметі:
Home – батырма басырма бсына бару;
End – батырма соңына бару;
Page Up – бетті жоғары парақтау;
Page Down – бетті төмен прақтау;
Backspace – курсор алдындағы таңбаны өшіру;
Delete – курсордан кейінгі таңбаны өшіру.
«Үлгі бойынша формат» құрал - саймандарды қолдану.
Мәтінді форматтау және кескіндерді форматтауда кейбір негізгі функцияларды қолдану, мысалы шекара және құю, Главная қаттамасындағы Формат по образцу құралын қолдану. Форматтау керек мәтінмен бейнелерді белгіле. Начальная страница қаттамасындағы Буфер обмена тобынаң Формат по образцу командасын таңда. Бағыттағыш қыл қалам түріне ауысады. Форматтауды болдырмау үшін ESC батырмасын басыныз. Формат по образцу қажетті функциясы кескінді аймақтармен жұмыс жасауда қолайлы, мысалы автофигуралармен. Бейнелерді форматтауда көшірмесін жасауға болады (мысалы, сурет шекарасын). Формат по образцу WordArt (WordArt. Текстовые объекты, созданные с помощью готовых эффектов, к которым можно применить дополнительные параметры форматирования.) аймағын қолданған жағдайда мәтіннің әріптерін және әріптерді көшіруде қызмет жасай алмайды.
Құжатқа тақырып қолдану
Құжатқа тақырыпты үнсіз келісім бойынша, таңдау немесе құжаттың пайдаланушылық тақырыптарын қолдануға және өзгертуге болады. Қолданылған құжат тақырыптары сәкесінше құжаттың стиліне әсер етеді.
Разметка страницы қаттамасындағы Темы тобындағы Темы батырмасын басыныз (Сурет. 2.). Құжатқа белгілі бір тақырыпты Встроенные тобынан таңдау керек. Пайдаланушылық тақырыптарды Пользовательские тобынан таңдаймыз. Егер керек болған тақырып тізімде болмаған жағдайда өзінізден компьютерінізден немесе желіден табу үшін Поиск тем батырмасын басу керек.
Құжат тақырыбын баптау
Құжаттың тақырыбын баптау үшін құюдың түсін, әріп өлшемін, әсерлер мен шекараларды өзгерте отырып жүзеге асыруға болады. Құжаттағы берілген тақырыпқа өзгерістердер де өзгереді пайдаланушылық тақырыптар сияқты сақтауға болады.
Тақырып түстерін баптауемы
Тақырыптың фонға және мәтінге төрт түсі, ал белгілеуге алты түс және гиперсілтемеге екі түсі қолданылады. Цвета батырмасында ағымдағы мәтінмен фонның түстері көрсетіледі. Цвета темы сөзінің жанында орналасқан Түстер жиыны Цвета темы батырмасын басқаннаң кейін берілген тақырыптың белгіленген немесе гиперсілтеме түстері пайда болады. Тақырыптардың түстерінің жиынтығын құрастыру үшін кез- келген түсті ауыстыру кезінде көрсетілген Цвета темы батырмасында өзгеріс болады. Разметка страницы қаттамасындағы Темы тобындағы Цвета темы батырмасын басыңыз (Сурет. 2.). Создать новые цвета темы батырмасын басыңыз. Цвета темы бөліміндегі тақырып түстерінің элементтері батырмасын басып, қолдануға тиісті түстерді таңданыз. Имя өрісіне керек жаңа түс атын енгізіп, сақтаныз.
Тақырып қаріпін баптау
Тақырып қаріпі негізінен мәтін атауының қаріпінен және мәтін қаріпінен тұрады. Шрифты батырмасын басқан кезде (Сурет. 2.) мәтін атауының қаріпі және мәтін қаріпі Шрифты темы атауымен көрсетіледі. Бұл екі қаріп атауларын өз тақырып қаріптер атауын құру үшін өзгертуге болады. Разметка страницы қаттамасынан Темы тобындағы Шрифты темы батырмасын басыңыз. Создать новые шрифты темы батырмасын басыңыз. Шрифт заголовка және Шрифт өрістерінде қолданатын қаріптерді таңданыз. Имя өрісіне тақырыптың жаңа қаріптерінің атауын еңгізініз. Сохранить батырмасын басыңыз.
Тақырып әсерлерінің жиынтығын таңдау
Тақырып әсері құю және әсетлер тізбегінен тұрады. Эффекты батырмасын басқан кезде (Сурет. 2.) әр тақырып әсер жиынтығында қолданылатын тізбектер және құю, Эффекты темы аттағы суретте пайда болады. Бірақ өзінің тақырып әсерлер жиынтығын құруға болмайды, құжаттың пайдаланушы тақырыптарының әсерінен таңдауға болады. Темы тобындағы Разметка страницы Эффекты батырмасын басыныз. Қолдану керек әсерді таңданыз.
Құжаттың тақырыбың сақтау
Құжаттағы түске, қаріпке, тізбек және құюға қолданылған кез келген өзгерістерді пайдаланушылық тақырып ретінде сақтап, басқа да құжаттарға қолдануға болады. Разметка страницы қаттамасындағы Темы тобында Темы батырмасын таңдап, Сохранить текущую тему батырмасын басыңыз. Имя файла өрісіне тақырыптың атын енгізініз. Құжаттың пайдаланушы тақырыбы «Темы документов» бумасында сақталады және автоматты түрде пайдаланушы тақырыптар тізіміне қосады.
Форматты, қаріпті және стилді қолдану алдында қарап шығу.
Мәтінге форматтау параметрлерін, қаріп, экспресс-стилді қолданар алдында тез қарап шығуға болады. Ол үшін алдын ала қарап шығу функциясы қолданылады.
Түрлі форматтау нұсқаларына тышқан бағыттағышын бағыттап, таңдалған мәтінгі немесе аймаққа қолданған нұсқаларды қалай болғандығын тез арада көруге болады. Мысалы, егер Microsoft Office Word мәтінге қаріп таңдау керек болса, онда тышқан нұсқағышын қаріптер тізімінің төменге қараған бағыттағышына бағыттаса болғаны. Форматтармен стилдерді қарап шыққаннан кейін тышқан бағыттағышын таңдалған форматы немесе стилді қолдану үшін басу керек.
Форматтаудың қаріпін өзгертуді қарап шығу.
Microsoft Office жүйесінің 2007 шығарылымының бағдарламадағы келесі іс-әрекеттерінің орындалуы:
-
Форматтау керек мәтінді енгізініз.
-
Главная қаттамасындағы Шрифт тобынан келесі іс-әрекеттердің кез келгенің орынданыз:
-
Бағыттағышты Шрифт өрісінің жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек қаріптерді тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Бағыттағышты Размер шрифта өрісінің жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек қаріп өлшемдерін тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Бағыттағышты Цвет выделения текста батырмасының жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек белгіленген түстер және құюды тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Бағыттағышты Цвет шрифта батырмасының жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек қаріп түстерін тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Форматтаудың нұсқаларын алдын ала қарап шығуды аяқтау үшін келесі іс-әрекеттердің бірін орынданыз:
-
Қаралған форматтауды қолдану үшін тізімдегі қаріп атауын, қаріп өлшемін немесе түсті таңдау керек.
-
Алдын ала қарап шығуды болдырмау үшін ESC.
Абзацты форматтаудағы өзерістерді қарап шығу.
Келесі іс-әрекеттерді орынданыз:
-
Форматтау керек мәтінді белгілеңіз.
-
Главная қаттамасының Абзац тобындағы келесі іс-әрекеттердің кез келгенің орынданыз:
-
Бағыттағышты Маркеры батырмасының жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек маркирленген тізім стилін тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Бағыттағышты Нумерация батырмасының жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек номірленген тізім стилін тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Бағыттағышты Затенение батырмасының жанынан басып, алдын ала қарап шығу керек көленке түсін тышқан нұсқағышымен қарап шығыныз.
-
Форматтаудағы нұсқалардың алдын ала қарап шығуын аяқтап, келесі командалардың біреуін орынданыз:
-
Алдын ала қарап шығылған форматтауды қолдану үшін тізімнен таңдалған стилдер немесе түсті басыныз.
-
Алдын ала қарап шығуды белгілі бір өзгерістерсіз қалдырғыныз келсе ESC батырмасын басыныз.
Құжатты безендіру үшін Разметка страницы (Сурет. 3.) қаттамасының Параметры страницы тобындағы батырмаларды қолданыныз.
Поля документа – бұл мәтінмен бет арасындағы арақашықтық. Сәйкесінше бос орын көп болса мәтін аз болады.
Парақтың бағытын өзгерту үшін Параметры страницы қаттамасындағы Ориентация батырмасын басыныз.
Размер батырмасы баспаға шығарылатын беттін параметрін орнатады.
Бағандарды Разметка страницы қаттамасындағы Параметры страницы тобынан Колонки атырмасы арқылы жүзеге асыруға болады.
Автоматты түрде нөмірлейтін жолдарды Параметры страницы тобындағы Номера строк батырмасы арқылы жасауға болады.
Расстановка переносов Параметры страницы тобынан таңдалып, сөздерді бір жолдан екінші жолға буынмен орын ауыстыруларына мүмкіндік береді. Группа Фон беттері беттерді безеңдіруге арналған, аңығырақ : подложка – беттің құрамындағы жасырылған мәтінді көрсету; цвет страницы – беттің түсін таңдау ( Web-беттер үшін); границы страниц – белгіленген фрагментке, бетке, мәтіннің шекарасын қоюда қоршаулар орнату.
Құжаттарды безендіруде қосымша аймақ ретінде:
Список –санмен таңба арасындағы айырмашылықтары бар мәтіндегі жол жиыны. Создается: 1) Главная қаттамасындағы Нумерация батырмасы; 2) Главная қаттамасындағы Маркеры батырмасы.
Көпдеңгейлі тізімдер құруға болады. Осыған сәйкес әр деңгейдің өзінің маркері немесе нөмірі болады.
Буквица –абзацтың бірінші әріптері үлкейуі мәтінде үштен онға дейін жол ала алады. Вставка қаттамасында құрылады.
Буквицы өзінше аймақ оларды форматтауға, өлшемдерін өзгертуге болады.
Колонтитулы бұл мәтін немесе графикалық кескін ретінде беріледі. Ол беттін төменгі немесе жоғарғы бөлігінде орналасады. Вставка қаттамасында орналасқан.
Колонтитулды беттің нөмірі, бөлім атауы, дәріс, аты және тегін немесе сағатпен күнді т.с.с басқаларда қолдануға болады.
Номер Страницы бетті нөмірлеуде қолданылады. Вставка қаттамасында құрылады.
Ленты қаттамасында жиі қолданылатын командалар орналасқан. Жоқ батырмаларды топтардың он жақ төменгі бөлігінде орналасқан бағыттағышты басу арқылы табуға болады.
Басқа командалар нұсқағышты мәзірдегі кез келген батырмаға апарғанда пайда болады (Мысалы. Сурет.5.).
Өзіндік жұмыс. Бақылау тапсырмасы. -
Microsoft Word программасын іске қосу
-
«Лабораторная работа №1» атпен жаңа құжат құру.
-
Беттердің өрісін қою: Поля: Верхнее – 2см, Нижнее – 2см, Левое- 2 см, Правое – 1 см (Разметка страницы – Параметры страницы ).
-
«Титульный» парақ 1 бетке жасау қажет: Батыс Қазақстан медициналық колледжі, Мейірбике ісі, Тақырыбы ...., тексерді, орындады, Орал қ., 2015 деген ақпараттар болу қажет.
-
1 бетке рамка қою қажет (Разметка страницы – Фон страницы – Границы страниц).
-
Ориентация бумаги- книжная (Разметка страницы – Параметры страницы-Ориентация)
-
Бет аралық үзік қою (Разметка страницы – Параметры страницы – Разрывы-разрывы разделов-Следующая страница)
-
2 –ші бетке төменде көрсетілген мәтінді теру.
-
Ориентация бумаги – альбомная (Разметка страницы – Параметры страницы – Разрывы-разрывы разделов-Следующая страница, затем Параметры страницы-ориентация -альбомная)
-
Терілген мәтінді форматтау:
-
Тақырып атауы: Шрифт - Times New Roman, жирный, өлшемі 16, выравнивание по центру.
-
Тақырып атауы мен негізгі мәтіннің аралық интервалы 12 пт. (Абзац-Интервал-после).
-
Негізгі мәтін: Шрифт - Times New Roman, өлшемі 14, выравнивание по ширине, жол аралық интервал – полуторный, отступ первой строки – 1 см
-
Абзацқа буквица қолдану қажет. (Вставка/Текст/Буквица)
-
3 бет, ориентация бумаги – книжная.
-
3 бетке Төменде берілген өлеңді тер.
-
Терілген өлеңнің 2 көшірмесін ал, ол үшін «Копировать, вставить» командасын қолдан.
-
2 –шумақтағы «сеяла» етістігін «полола» етістігімен ауыстыр. «Главная – Заменить» командасын қолдан.
-
3 –шумақтағы «сеяла» етістігін «дергала» етістігімен ауыстыр. «Главная – Заменить» командасын қолдан.
-
«Ф.И.О., топ, курс» колонтитул арқылы кірістір. (Вставка – Колонтитулы)
-
Құжаттың беттерін нөмірлеу қажет және алғашқы беттің нөмері көрінбеу керек. (Вставка - Колонтитулы – Номер страницы).
-
Файлды қарап шығу, Алдын ала қарап шығу барысында құжаттың масштабын 25% өзгерту (Вид – Масштаб).
Достарыңызбен бөлісу: |