MathCad математикалық жүйесіндегі есептеулер

№1 дәріс. 
Тақырыбы: MathCad математикалық жүйесіндегі есептеулер. 
Тақырыптың негізгі сұрақтары/ жоспары: Айнымалылар мен функциялар: 
айнымалыларды анықтау, айнымалыларға мән меншіктеу, функцияларды 
анықтау, айнымалылар мен функциялардың мәндерін шығару, символдық 
шығару, айнымалылар мен функциялардың мүмкін аттары. Операторлар: 
арифметикалық, есептеу, логикалық, матрицалық, өрнек операторлары. 
Есептеулерді басқару: есептеу режимдері, есептеуді тоқтату, қол режимінде 
есептеу, қайсыбір формулардың бөліктерін есептеуін болдырмау. Қателер 
туралы. 
 
MathCad – инженерлік және ғылыми есептеулерді жүргізуге арналған 
математикалық пакет. Пакеттің ең негізгі ерекшелігі тілінің табиғи тілге 
ұқсас жатқандығында. Текстік редактордың математикалық мүмкіндіктерін 
біріктірген бұл математикалық модельдеу пакеті қолданушы үшін көп 
мүмкіндік береді. MathCad класының жүйесінің білім беру жүйесіндегі рөлі 
ерекше. Күрделі математикалық есептерді шешуді жеңілдете отырып, ол 
математиканы оқып үйренуде қиындықты біршама жеңілдетеді және оны 
оқып үйренуге деген қызығушылықты артырады. MathCad- тың жаңа үлгісі, 
математикалық жаңа құралдарын қолдану арқылы, электрондық сабақтар 
және кітаптар жасауға мүмкіндік береді. 
MathCad алғаш рет 1986 жылы пайда болды. Пакет әр нұсқасы сайын 
көптеген мүмкіндіктерімен толықтырылып, жетілдіріліп отыр. Қазіргі кезде 
MathCad Windows жүйесінде жұмыс істейтін нұсқасы бар. 
Төменде 
көрсетілгендей 
пакет 
жүктелгеннен 
кейін 
Windows
программаларының стандартты терезелеріне ұқсас бас мәзір, құралдар және 
тақырып терезелері, жұмыс аумағы орналасқан терезе пайда болады. 
 MathCad-тың алдымен интерфейсін қарастырайық. MathCad көптеген 
пиктограмма түріндегі амалдармен жабдықталған. Есептеу өрістерін 
парақта тышқанның көмегімен еркін көшіруге орын ауыстыруға болады.
Формулалар, графиктер және басқада объектілер MathCad құжатының кез 
келген жұмыс аумағында орналаса алады. Кішкене қызыл крест тәрізді 
бағыттауыш енгізуді жүзеге асыратын позицияны көрсетеді. Тышқанның 
сол жақ батырмасын құжаттың кез келген жұмыс аумағында басқаннан 
кейін бағыттауыш көрсетілген орынға ауысады. 
 

№2 дәріс. 
Тақырыбы: Символдық есептеулер. 
Тақырыптың негізгі сұрақтары/ жоспары: Символдық есептеу әдістері. 
Символдық алгебра: өрнектерді ықшамдау және жіктеу, көбейткіштерге 
жіктеу, ұқсас мүшелнрді біріктіру, полином коэффициенттерін табу, қатар 
және көбейтінді, жай бөлшектерге жіктеу, айнымалыны ауыстыру, 
матрицалық алгебра. 
 
MathCad жұмыс құжатына өрнекті енгізу үшін клавиатураны да, 
тышқанды да қолдануға болады.
Клавиатурадан жеке клавишаларды басып арқылы және олардың 
комбинацияларын басу арқылы да енгізуге болады. MathCad-та 
қолданылатын клавишалар комбинациясын қарастырайық. 
Сипаттамасы 
Комбинация 
Қосу, алу, көбейту, бөлу 
[+],[ -], [ *], [ /] 
Дәрежеге шығару 
[^] 
Квадрат түбір 
[\] 
n-ші дәрежелі түбір 
[ctrl]+ [\] 
Абсолюті мән 
[|] 
Үлкен, кіші, тең, үлкен немесе тең, 
кіші немесе тең, тең емес 
[>],[<],[=],[ctrl]+ [0], [ctrl]+ [9], [ctrl]+ 
[3], 

,

[ctrl]+ [P], [ctrl]+ [z] 
Туынды 
[shift]+ [/] 
Интегралды есептеу 
[shift]+ [7] 
Өрнектерді сондай- ақ басқару панельдерінің көмегіменде енгізуге 
болады. 
Айнымалыларды анықтау. 
Math Cad-та айнымалылар атауы келесі символдардан тұруы мүмкін: 
1. Латынның үлкен және кіші әріптері, 
2. 0 ден 9 дейінгі сандар; 
3. (_) белгісі 
4. Штрих(` ) Бұл апостроф белгісі емес. Бұл белгі клавиатурада ~ 
белгісінің қасында орналасқан. 
5. Процент белгісі; 
6. Грек әріптері.
7. 

шексіздік белгісі. 
Функция атауы және айнымалы атауында бос орын және басқада 
жоғарыда аталғандардың қатарына кірмейтін символдардан тұрмауы керек. 
Айнымалылар атауына келесі шектеулер қойылады: 
1. Атау цифрдан, (_) белгісінен, Штрих(` ) белгісінен немес процент 
белгісінен басталмауы керек; 
2. Шексіздік белгісі атаудың бірінші символы ғана бола алады; 
3. (.) нүкте пернесі басылғанан кейін жазылатын кез келген символ
төменгі индекс ретінде жазылады; 

4. Атаудағы барлық символдар шрифтің бір түрлі гарнитурасында 
ғана, бір өлшемде жазылуы керек; 
5. Math Cad айнымалы атуы мен функция атауы арасында 
айырмашылықтарды айыра алмайды. Яғни, егер басында f(x) деп жазып, 
кейін f-ті айнымалы ретінде сипаттасақ, онда f(x)-тің мәнін кейін анықтау 
мүмкін емес. 
6. MathCad-тың өзінде анықталған функцияларды айнымалы атауы 
ретінде қолданатын болсақ, онда ол функцияны есептеу кезінде мүмкін емес. 
Нәтижелерді есептеу: 
1. MathCad 
жұмфс парағының кез келген жеріне курсорды 
орналастырып, t айнымалысына 10 деген мәнді берейік. Ол үшін t:=10 
өрнегін жазамыз 
2. Енді а айнымалысына 2 мәнін меншіктеп, 
10
*
t
2