Мемлекеттік салық қызметтері

1. Қазақстан Республикасы салық төлеушілерін тіркеу - бұл салық төлеуші тіркеу мәліметтерін тіркеу есебін және өзгертуді енгізетін Қазақстан Республикасы салық төлеушілерінің Мемлекеттік реестріне салық төлеушілер туралы мәліметті енгізу бойынша және салық төлеуші куәлігінің дубликатын беру салық органдарының қызметі.

Талдау және есепке алу басқармасы әкімшілік  сайтқа ақпаратты жолдайды

Шығыс Қазақстан облысы бойынша салық департаменті келесіні  хабарлайды.
Қазақстан Республикасы Қарджы министрлігі  Салық комитеті  халыққа жоғары сапалы қызмет көрсету мақсатында екінші  деңгейлі банктерімен  бірге бюджетке салықтарды банкоматтар арқылы немесе басқа да электрондық  құрылғылар арқылы төлеу мүмкіндіктерін енгізуді іске асыруда жеке тұлғалар банкомат арқылы: жер, мүлік және көлік салықтарын («Казкоммерцбанкі» АҚ «БанкТұранӘлем» АҚ, «Қазақстан Халық банкі» АҚ, «Альянс Банк» АҚ) бюджетке төлеу  бөлігінде.
«Казкоммерцбанк» АҚ 2008 жылдан бастап, Бюджет  жіктеушісінің  коды бойынша 3 бастап 31-ге дейін  төлеу тізімі ұлғайтылды, яғни қосымша қосылған салықтар, төлемдер, алымдар, соның ішінде әкімшілік айыппұлдарды  Интернет арқылы төлеу (homebank) мүмкіндігі енгізілген.
Салықтарды  автоматтандырылған банкоматтар  арқылы немесе басқа  да электрондық құрылғылар  арқылы төлеуі, салық төлеушілерге салық міндеттерін орындауға қолайлы жағдай жасайды, сонымен бірге көптеген  жағдайларда салық  төлеушінің банктерімен, салық  органдарымен өзара бірлесіп  жұмыс жасау  процедурасын  жеңілдету мүмкіндіктері болады.

Жеке табыс салығы

Жеке табыс салығын төлеуші болып салық салынатын объектілері бар жеке тұлғалар танылады. Жеке табыс салығы салынатын объектілер болатын:

1) төлем көзінен салық салынатын табыстар;

2) төлем көзінен салық салынбайтын табыстар;

Жеке тұлғалардың келесі түрді табыстарына салық салынбайды:

1) арнаулы әлеуметтік көмекке, жәрдемақыларға, өтемақыларға;

2) алименттерге;

3) мемлекеттік құнды қағаздардан және агенттік облигациялардан алынған табыстарға;

4) грант қаражаттары арқылы алынған төлемдерге;

5) жинақтау сақтандыру келісімі бойынша сақтандыру шартына отырған адамның қайтыс болған кезінде берілетін сақтандыру төлемдеріне және т.б.

Салық төлеушінің салық салынатын табысы Мөлшері

15-еселі жылдық есептік көрсеткішке дейін салық салынатын табыстың сомасының 5%

15- еселіден 40-еселі жылдық есептік көрсеткішке дейін 15-еселі жылдық есептік көрсеткіштен + одан асатын соманың 8%

40- еселіден 200-еселі жылдық есептік көрсеткішке дейін 40-еселі жылдық есептік көрсеткіштен + одан асатын соманың 13%

200- еселіден 600-еселі жылдық есептік көрсеткішке дейін 200-еселі жылдық есептік көрсеткіштен + одан асатын соманың 15%

600-еселі жылдық есептік көрсеткітен жоғары 600-еселі жылдық есептік көрсеткіштен + одан асатын соманың 20%

 

Көлік құралдары салығы.

Көлік құралына салық төлеуші болып иелігінде салық салынатын объектілері бар жеке тұлғалар және иелігінде салық салынатын объектілері бар, оларға шаруашылық жүргізуге және оларды жедел басқаруға құқылы заңды тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері (әрі қарай – заңды тұлғалар) болып табылады.

Салық салу объектілері бойынша қаржы лизингі келісімі бойынша берілген (алынған) көлік құралдарына салық төлеуші болып лизинг алушы табылады.

Көлік құралдарына салық төлемейтін мыналар:

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен көлік құралдарында қажеттілігі бар нормативтерінің межесінде бірыңғай жер салығын төлеушілер;

1-1) Ауыл шаруашылық өнімдерің өндірушілер, оның ішінде өз ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру барысында қолданатын арнайы ауыл шаруашылық техникасы бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер. Арнайы мамандандырылған техниканың тізбесі Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді;

2) Мемлекеттік мекемелер;

3) Ұлы Отан соғысы ардагерлері және оларға теңдестірілген тұлғалар -салық салынатын объекті болып есептелетін бір көлік құралы бойынша;

4) Мүгедектер - иеліктеріндегі салық салынатын объекті болып есептелетін бір көлік құралы - мотоколяска немесе автокөлік бойынша;

5) Қеңес Одағының Батыры және Социалистік Еңбек Ері, «Халық каҺарманы» атағы бар тұлғалар, үш дәрежелі Даңк орденімен, «Отан» орденімен марапатталғандар, «Ардақты ана» («Мать-героиня») атағы бар, «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған көп балалы аналар - салық салынатын объекті болып есептелетін бір көлік құралы бойынша;

6) Жеке тұлғалар – ауыл шарушылық құрылымынан шыққан кезде үлесі ретінде алған жеті жылдан артық пайдалану мерзімі өткен жүк тасымалдайтын автокөліктер бойынша;

Салық салынатын объектілері деп мемлекеттік тіркеуге жататын және (немесе) Қазақстан Республикасында есепте тұратын көлік тіркемелерінен басқа көлік құралы болып танылады;

1) жүккөтерімділігі 40 тонна және одан да жоғары карьерлік жүкаударғыштар;

2) арнайы мамандандырылған дәрігерлік көлік құралдары.

Салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштермен белгілеген мынадай ставкалар бойынша жүргізіледі:

Салық салу объектісі Салық ставкасы

(айлық есептік көрсеткіш)

Жеңіл автокөліктердің қозғалтқыштарының (двигатель) көлемі (текше см)

1500-ден жоғары 2000-ды қоса 7,0

2000-нан жоғары 2500-ды қоса 12,0

2500-ден жоғары 3000-ды қоса 17,0

3000-нан жоғары 4000-ды қоса 22,0

Салық сомасы қозғалтқыштардың аталған көлемінен асқан әрбір бірлік үшін 7 теңгеге ұлғайтылады.

Салық төлеудің белгіленген мерзімі аяқталғанға дейін пайдаланылу мерзімі алты жылдан асқан жеңіл автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету коэффициенттері қолданылады:

ТМД елдерінде шығарылған автокөлік құралдары үшін:

6 жылдан – 15 жылға дейін қоса алғанда – 0,3;

15 жылдан жоғары – 25 жылды қоса алғанда – 0,2;

25 жылдан жоғары – 0,1;

Қозғалтқыш көлемі мынадай басқа автокөлік құралдары үшін:

3000 текше сантиметрге дейін қоса алғанда – 0,5

3000 –нан жоғары – 4000 текше сантиметрді қоса – 0,7;

4000-нан жоғары – 0, 1;

Пайдалану мерзімі жиырма жылдан асқан ТМД елдері шығаратын жеңіл автокөліктер мен мотоциклдер бойынша жеке тұлғалар үшін түзету көэффициенті – 0.

Белгіленген салық төлеу мерзімі аяқталғанға дейін пайдаланылу мерзімі жеті жылдан асқан ТМД елдерінде шығарылған жүк таситын арнаулы автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету коэффициенттері қолданылады:

7 жылдан – 14 жылға дейін қоса алғанда – 0,5;

14 жылдан жоғары –20 жылды қоса – 0,3;

20 жылдан жоғары – 0,1.

Пайдаланылу мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының салық ставкаларына мынадай түзету коэффициенттері қолданылады:

1999 жылғы 1 сәуірден кейін Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерден сатып алынған ұшу аппараттарына:

пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда - 1,0;

пайдаланылу мерзімі 5 жылдан жоғары – 15 жылды қоса - 2,0;

пайдаланылу мерзімі 15 жылдан жоғары – 3,0;

1999 жылғы 1 сәуірге дейін сатып алынған, сондай-ақ 1999 жылғы 1 сәуірден кейін алынған және Қазақстан Республикасында 1999 жылға дейін пайдалануда болған ұшу аппараттарына:

пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда - 1,0;

пайдаланылу мерзімі 5 жылдан жоғары – 15 жылды қоса - 0,5;

пайдаланылу мерзімі 15 жылдан жоғары –0,3;

Көлік құралының пайдаланылу мерзімі паспортында (әуе кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқамада) көрсетілген көлік құралы шығарылған жыл негізге алына отырып есептеледі.

347 баптың 1-тармағындағы кестенің 6-тармағында көрсетілген көлік құралдарының пайдаланылу мерзіміне қарай салық ставкаларына мынадай түзету коэффициенттері қолданылады:

5 жылға дейін қоса алғанда – 1,0;

5 жылдан жоғары – 10 жылды қоса алғанда – 0,5;

10 жылдан жоғары – 20 жылды қоса алғанда – 0,3;

20 жылдан жоғары – 30 жылды қоса алғанда – 0,2;

30 жылдан жоғары – 0,1.

Салық төлеушілер салық салу объектілерін , әрбір көлік құралы бойынша салық ставкасын және түзету коэффициенттерін негізге ала отырып, салық кезеңі үшін салық сомасын дербес есептейді.

Көлік құралы меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды басқару құқығында салық кезеңінен аз уақыт болған жағдайда салық сомасы көлік құралы меншік құқығында салық кезеңінен аз уақыт болған жағдайда салық сомасы көлік құралы меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды басқару құқығында болған кезең үшін салықтың жылдық сомасын 12-ге бөліп, оны көлік құралы меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе оралымды басқару құқығында іс жүзінде болған айлардың санына көбейту арқылы есептеледі (Салық Кодексінің 348 б., 1 т.).

Мыналар мүлік салығын төлеушілер болып табылады:

1)Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар заңды тұлғалар;

2)Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу объектісі бар жеке тұлғалар;

Мыналар мүлікке салынатын салықты төлеушілер болып табылмайды:

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін қажеттілік нормативтері шегінде салық салуобъектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер.

Салық салу объектілері бойынша бірыңғай жер салығын белгіленген қажеттілік нормативтерінен артық төлеушілер мүлікке салынатын салықты осы бөлімде белгіленген тәртіппен төлейді;

2)Салық салу осы Кодекстің 283-бабында белгіленген салық режимінің екінші үлгісі бойынша жүзеге асырылатын жер қойнауын пайдаланушылар;

3) мемлекеттік мекемелер;

4) уәкілетті органдарының қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;

5) діни бірлестіктер.

Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін негізгі құралдар (оның ішінде тұрғын үй қорының құрамында тұрған объектілер) мен материалдық емес активтер салық салу объектісі болып табылады.

Бухгалтерлік есептің деректері бойынша анықталатын салық салу объектілерінің орташа жылдық қалдық құны заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің салық салу объектілері бойынша салық базасы болып табылады.

Салық салу объектілерінің орташа жылдық қалдық құны ағымдағы салық кезеңінің әр айының бірінші күні мен есепті кезеңнен кейінгі кезең айының бірінші күніндегі салық салу объектілерінің қалдық құның қосу кезінде алынған соманың он үштен бірі ретінде анықталады.

Заңды тұлғалар (осы баптың 2 және 2-1-тармақтарында аталғандарды қоспағанда) салық салу объектілерінің орташа жылдық құнына 1 процент ставка бойынша мүлік салығын есептейді.

1-1.Жеке кәсіпкерлер мүлік салығын салу объектілерінің орташа жылдық құнына 0,5 процент ставка бойынша есептейді. (01.01.2006 ж. бастап)

Төменде аталған заңды тұлғалар салық салу объектілерінің орташа жылдық құнына 0,1 процент ставка бойынша мүлік салығын есептейд:

1) діни бірлестіктерді қоспағанда, осы Кодекстің 120-бабында белгіленген заңды тұлғалар;

2) Салық Кодексінің 121-бабында белгіленген заңды тұлғалар;

3) негізгі қызмет түрі кітапханалық қызмет көрсету саласындағы жұмыстарды орындау (қызмет көрсету) болып табылатын ұйымдар;

4) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар;

5) мемлекеттік меншікке жататын және мемлекеттік бюджеттің қаражаты есебінен қаржыландырылатын су қоймаларының, су тораптарының және табиғат қорғау мақсатындағы басқа да су шаруашылығы құрылыстарының объектілері бойынша заңды тұлғалар;

6) ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер – заңды тұлғалар және шаруа (фермер) қожалықтарының жерін суару үшін пайдаланылатын су мелиорациялық құрылыс объектілері бойынша заңды тұлғалар.

2-1 Оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар мүлік салығын салық салу объектілерінің орташа жылдық құнына 0,5 процент ставка бойынша есептейді. (01.01.2006 ж. бастап)

355 баптың 2-тармағында аталған заңды тұлғалар пайдалануға немесе жалға берілген салық салу объектілері бойынша мүлік салығын осы баптың

1-тармағында белгіленген салық ставкасы бойынша есептейді және төлейді.

Салық төлеушілер салықты есептеуді салық базасына тиісті салық ставкаларын қолдану арқылы дербес жүргізеді.

Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша мүлік салығы әрбір салық төлеушінің мүлік құнындағы оның үлесіне барабар есептеледі.

Салық төлеушілер салық кезеңі ішінде мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдерді төлеуге міндетті, олар салық кезеңінің басындағы бухгалтерлік есеп деректері бойынша белгіленген салық салу объектілерінің қалдық құнына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы анықталады.

Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.

Салықтың ағымдағы төлемдерінің сомаларын салық төлеуші салық кезеңіндегі 20 ақпаннан, 20 мамырдан, 20 тамыздан және 20 қарашадан кешіктірмей тең үлестермен енгізеді.

Жер салығы

1.Жер салығын төлеушілер салық салынатын объектілері бар жеке және заңды тұлғалар болып табылады:

1) жеке меншік құқығындағы;

2) тұрақты жер пайдалану құқығындағы;

3) бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығында салық салу объектілері бар жеке және заңды тұлғалар жер салығын төлеушілер болып табылады.

2.Салық салынатын объектілері бар заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелері жер салығын төлеушілер деп танылады (әрі қарай – заңды тұлғалар).

Жер салығын төлмейтін болып мыналар танылады:

1) бірыңғай жер салығын төлеушілер шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнайы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер учаскелері бойынша;

2) мемлекеттік мекемелер;

3) Салық Кодексінің 283-бабында белгіленген салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асырылатын жер қойнауын пайдаланушылар;

4) Уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;

5) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және оларға теңестірілген адамдар, мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біреуі:

тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскесі;

үй маңындағы жер учаскелері;

жеке үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген және кұрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай құрылысына арналған учаскелері;

гараждарға арналған жер учаскелері бойынша;

6) Тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелері бойынша – «Ардақты ана» («Мать -героиня») атағына ие болған, «Алтын алқа» алқасымен марапатталған көп балалы аналар;

7) Діни бірлестіктер жер салығын төлеушілер болып табылмайды.

Жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік меншік кезінде – жер үлесі)

салық салу объектісі болып танылады.

Мыналар салық салу объектісі болып танылмайды:

1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері;

2) ортақ пайдалануындағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып жатқан жер учаскелері;

3) Қазақстан Республикасының Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған объектілер орналасқан жер учаскелері;

4) Салық Кодексінің 138 – 140 баптарында белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны іске асыру үшін иемденіп алынған және пайдаланылатын жер учаскелері;

Салық базасы және салық ставкалары.

Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы салық базасы болып табылады.

Жергілікті өкілді органдар Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес жүргізілетін жерлерді өңірлерге бөлу жобалары (схемалары) негізінде жер салығының ставкаларын Салық Кодексінің 329, 330,332,334-баптарында белгіленген жер салығының базалық ставкаларынан 50% аспайтындай етіп төмендетуге немесе жоғарлатуға құқығы бар.

Заңды тұлғалардың салықты есептеу тәртібі мен төлеу мерзімдері.

1) Заңды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы дербес есептейді.

2) Ағымдағы төлемдердің сомалары ағымдағы жылдың 20 ақпанынан, 20 мамырынан, 20 тамызынан және 20 қарашасынан кешіктірілмейтін мерзімдерде тең үлестермен төленуге тиіс.

Жеке тұлғалардың салықты есептеу тәртібі мен төлеу мерзімдері.

1) Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жекелеген кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық органдары тиісті салық ставкалары мен салық базасын негізге ала отырып, 1 тамыздан кешіктірілмейтін мерзімде жүргізеді.

2) Жеке тұлғалар (өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жекелеген кәсіпкерлерді, жеке нотариустар мен адвокаттарды қоспағанда) бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешіктірмей төлейді.

3) Жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар мен адвокаттар өз қызметінде пайдаланатын жер учаскелері бойынша жер салығын заңды тұлғаларға белгілеген тәртіппен есептейді және төлейді.

Салық кезеңі.

Жер салығын есептеу және төлеу кезеңі болып күнтізбелік жыл танылады.

Салық есептілігі.

Заңды тұлғалар (мемлекеттік мекемелерді қоспағанда), жеке кәсіпкерлер, жеке нотариустар мен адвокаттар декларацияны салық салу объектілері орналасқан жердегі салық органдарына есептік салық кезеңінен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей, сондай-ақ ағымдағы төлемдер есеп-қисабын Салық Кодексінің 344-бабында белгіленген мерзімде табыс етеді.

Салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағым жасау тәртібі

Салықтық тексеру нәтижелеріне және cалық қызметі органдарының лауазымды адамдарының әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым жасау тәртібі Қазақстан Республикасының 10.12.2008 ж. № 99-IV «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (әрі қарай – Салық кодексі) Кодексінің 21 бөлімінде қарастырылған.

 

Салық заңнамасы ережелерін түсіндіру