Метрология

жүктеу/скачать 454.5 Kb.

бет	1/7
Дата	08.12.2022
өлшемі	454.5 Kb.
	#466782
түрі	Нұсқаулар

1 2 3 4 5 6 7

метрология МУ для практических

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Серікбаев атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Д.К. Галкина, Ж.Ракижанова

МЕТРОЛОГИЯ

5В073200 мамандығының барлық оқу түрінің студенттеріне арналған зертханалық

және тәжірибелік дәрістерге әдістемелік нұсқаулар

Өскемен, 2019

ББК 006 (075.8)

Галкина Д.К. Метрология. 5В073200 «Стандарттау, метрология және сертификаттау» мамандығының барлық оқу түрінің студенттеріне арналған «Метрология» пәнінен тәжірибелік және зертханалық әдістемелік нұсқаулар / Ж.Ракижанова/ ШҚМТУ. – Өскемен, 2011. - 22 б.

Әдістемелік нұсқаулықта тәжірибелік сабақтың тақырыбы бойынша керекті териялық мағлұматтардың қысқаша мазмұны, өзіндік жұмысқа арналған тапсырмалар, зертханалық сабақтардың мазмұны мен орындалу реті сипатталынған.

Құрылыс-сәулет факультетінің оқу-методикалық Кеңесімен бекітілген
__________2019 ж. №_____________хаттама

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Қазақстан Республикасындағы метрология негізінің (базаның) 5

	заңдары
1.	Метрологияның заң шығаратын ең басты көзі	5
1	«Өлшеулердің бірлігін қамтамассыз ету туралы» заң мазмұны	6
1.	Материалды меңгеру бақылауы	6
2
1.
3
2	Физикалық мөлшерлер	6
2.	Физикалық мөлшерлер. Физикалық мөлшерлердің жүйесі	6
1	Физикалық мөлшердің топтасуы	7
2.	Материалды меңгеру бақылауы	7
2
2.
3
3	Физикалық мөлшердің бірліктері	7
3.	Бірліктердің халықаралық жүйесі (СИ)	7
1	Физикалық мөлшерлер бірліктерінің топтасуы	7
3.	Материалды меңгеру бақылауы	9
2
3.
3

Физикалық мөлшерлердің туынды бірліктерінің белгіленулері және 9 атауларды жазу ережелері

4.	Тапсырма	9
1	Материалды меңгеру бақылауы	9
4.
2
5	Өлшеу құралдары	9
5.	Өлшеу құралдарының топталуы	9
1	Өлшеу құралдарының метрологиялық қасиеттері	10
5.	Көп қолданатын өлшеу құралдарымен танысу	10
2	Материалды меңгеру бақылауы	11
5.

3
5.
4

4
6 Өлшеу құралдарының дәлдік класстары	11

Дәлдік классы таңдап қортылған өлшеу құралдардың мінездемесі 11

1 сияқты Класс дәлділігімен анықталатын метрологиялық мінездемелердің 11

нормасы

2	Дәлдік класының белгілеулері	12
6.	Материалды меңгеру бақылауы	13
6.
3
6.
4
7	Физикалық мөлшерлердің бірлік эталондары және сұлбалары	13
7.	Мөлшер бірліктерінің эталонға топтастырылуы	13
1	Өлшеу құралдарын тексеру және сұлбалары	14
7.	Материалды меңгеру бақылауы	15
2
7.
3

8	Лабораториялық жұмыстар	15
8.	Лабораториялық жұмыстардың мазмұны және орындау реті	15
1	Материалды меңгеру бақылауы	16
8.
2
Әдебиет тізімі		17
А Қосымшасы Бірліктердің туынды СИ системасы		18
Б Қосымшасы Көбейткіштер және ондық еселілері		19

Қосымшасы Эталондардың негізгі физикалық мөлшер бірліктерінің СИ 20 системасы

Г Қосымшасы Мемлекеттік схемалардың жалпы түрлері	21
Д Қосымшасы Лабораториялық жұмыстардың рәсімделуі	22

КІРІСПЕ

Өлшеулерсіз өнеркәсіп және ғылым бола алмайды. Өлшеулер қоршаған әлемде сандық бағаланады. Өлшеулердің нәтижелері ғылыми-техникалық білім негіздеріне қызмет етеді. Зат қор есебіне және жоспарларда үлкен мағынасы бар, өнімнің сапасына, адамдардың қауіпсіздігіне, өндірістің нәтижелеріне және адамдардің кәсіб түлерінің сапалығын қамтамассыз етеді.
Күн сайын республика масштабында бірнеше миллион өлшеулер өткізіледі. Қойылған талап дәлдігіне және өлшеулердің бірліктерін қамтамассыз етеді - бұл метрологияның басты мақсаты, өйткені бұл мемлекеттің маңызды жоспары деп саналады. Метрологиялық қызмет ету сапасы ғылыми әдістердің қолданылуы және техникалық құралдар өлшеулердің арқасында болады, қоғамға арналған хабарлардың шындығы оның деңгейімен анықталады.
«Метрология» сабағы инженерлік білім жүйесінде міндетті сабақтардың циклына жатады.
Әдістемелік нұсқауларда студенттің дердес жұмысына арналған тапсырмалар мен тақырып бойынша теориялық материал бар. Жұмыс нәтижесінде студенттер материалды меңгеру үшін, әрбір бөлім соңында маңызды кезеңдердің тізімі келтірілген. Сонымен қатар лабораториялық жұмыстарды өткізу реті және оны рәсімдеу талаптары жазылған.
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕТРОЛОГИЯ НЕГІЗІНІҢ (БАЗАНЫҢ) ЗАҢДАРЫ

1.1 Метрологияның заң шығаратын ең басты көзі

Заңды метрология метрологияның бір бөлімі, оның міндеті техникалық мөлшерлерді, эталондарды өлшеу әдістерімен құралдарын қолданып техникалық және заңгерлік талаптарды енгізу және қоғам керектенетін өлшеулерді бірыңғай нақты ету.

Республикадағы метрологияның негізі 2000 жылдың 7 маусымында шыққан. «Өлшеулер бірлігін қамтамассыз ету туралы» Қазақстан Республикасының заңы. Бұл заңды басқару, экономикалық және Қазақстан Республикасындағы өлшеулерді қамтамассыз ететін ұйымдар енгізген, метрология сферасында жүрген заңгерлер, мемлекетті басқару орындары ұйымдастырады және Қазақстан Республикасының азаматтарын қате өлшеу нәтижелерінен қорғайды.

Заң бойынша негізгі өлшеу бірліктерінің мақсаттары:
1)Қазақстан Республикасының азаматтарын қате өлшеу нәтижелерінен қорғау;
2)Еліміздегі және сыртқа шығатын өнімдердің сапасын және қауіпсіздігін қамтамас ету;
3)Зат және энергетикалық құрылыстардың дұрыстығын бақылау;
7

4)Ғылыми өңдеулердің және зерттеулердің шындығын бақылау;

5)Ауыруларды емдеуінің және диагностика өлшеулерін бақылау, адамдардың тұрмыс жағдайын және еңбек шарттарын бақалау.

1.2 «Өлшеулердің бірлігін қамтамассыз ету туралы» заң мазмұны

1 – тапсырма - «Өлшеулердің бірлігін қамтамассыз ету туралы» заңның құрылымын анықта, Қазақстан Республикасының өлшеулер бірлігінің мемлекеттік құрылымын және құрамын көрсететін басқару схемасын жаса, қысқаша айтып бер.

1.3 Материалды меңгеру бақылауы Студенттің сабақтағы міндеті:

анықтамаларды білу: метрология және оның бөлімдері, өлшеулерді өлшеу құралдары, өлшеу бірліктері, өлшеу бірліктерінің нормативті құжаттары;

білу қажет: республикалық деңгейде өлшеулердің бірлңгін қамтамассыз ету мақсаттарын, өлшеулердің бірлңгін қамтамассыз ету объектілерін, «Өлшеулердің бірлігін қамтамассыз ету» заңның мазмұнын және құрылымын, өның қоғамдағы жұмыстарын, Қазақстан Республикасындағы өлшеулердің мазмұнын және мемлекеттік басқаруқұрылымын білу қажет.

2 ФИЗИКАЛЫҚ МӨЛШЕРЛЕР

жүктеу/скачать 454.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7