Национальной академии наук республики казахстан
жүктеу/скачать 5.36 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОПРЕДЕЛЕНИЕ СТЕПЕНИ КОРРОЗИЙНОЙ АГРЕССИВНОСТИ ОТДЕЛЬНЫХ ШТАММОВ МИКРООРГАНИЗМОВ В ЖИДКИХ СРЕДАХ
- DETERMINATION OF THE DEGREE OF CORROSION AGGRESSIVENESS
- Ключевые слова
Зерттеу әдістері: біз зерттеуге алған нысандардың ауыз суы мен топырағының сулы сығындысы құрамындағы ауыр металдарды атомды-абсорбциялық спектрометрия әдісімен зерттедік. Зерттеу нәтижелері. Біз өз зерттеулерімізде Түркістан қаласының зерттеуге алынған нысандары ауыз суының құрамындағы ауыр металдар мөлшерін (кесте 1) анықтадық. Кесте – 1. Түркістан қаласы ауыз суының құрамындағы ауыр металдар көрсеткіштері
Зерттеу нәтижелерін талдайтын болсақ, ЖШС «Түркістан–Отын» көмір қоймасынан алынған ауыз судың құрамында 0,036 мг/л қорғасын, «Фараб» мақта өңдейтін фабрикасынан алынған ауыз судың құрамында 0,0016 мг/л кадмий бар екендігі анықталды. Бұл көрсеткіштер ШРК-дан асқан. Ал қалған нысандардан алынған ауыз сулардың құрамындағы ауыр металдар мөлшері нормадан аспаған. Біз өз зерттеулерімізде зерттеуге алынған нысандар топырағының сулы сығындысының құрамындағы ауыр металдар көрсеткіштерін (кесте 2) де зерттедік. Зерттеу нәтижелерін талдайтын болсақ, Локомотив депосы топырағында мыс (7,3 мг/л) пен кадмий (0,79 мг/л), ал ЖШС «Қуаныш» базары топырағында мыс (7,155 мг/л) пен қорғасын (33,2 мг/л) мөлшері ШРК-дан асып кеткен. Мұны темір жол торабы орналасқан темір жол вокзалының Локомотив депосының ауаға әр түрлі зиянды ластаушы заттар (ЛЗ), оның ішінде ауыр металдар да ауаға көптеп бөлетіндігімен, ал ол ЛЗ топыраққа сіңетіндігіне байланысты. Сондай-ақ халық, автокөліктер көп жүретін орталық «Қуаныш» базары топырағындағы мыс пен қорғасынның шамадан тыс артуы автокөліктерден зиянды шығарындылардың көптеп бөлінуіне, сол маңда орналасқан жанармай бекеттерінің, автовокзалдың т.б. өндіріс орындарының болуына байланыстылығымен түсіндіруге болады. Кесте – 2. Түркістан қаласы топырағы құрамындағы ауыр металдар көрсеткіштері
Түркістан қаласы ауыз суының ауыр металдармен ластануы мен тұрғындар арасында таралған аурулар арасындағы тәуелділікті (кесте 3) анықтау барысында мырыш үшін өкпенің қабынуы, гипертониялық аурулармен орташа, жедел ревматикалық лихорадка, вазамоторлы аллергиялық ринит, аллергиялық емес бронхиальды демікпе ауруларымен әлсіз, ал жүрек бұлшықетінің жедел инфаркты, қатерлі ісік ауруларымен өте әлсіз корреляциялық байланыс бар екендігі байқалды. Мыс үшін жүректің ишемиялық ауруы, ишемиялық аурудың ішіндегі стенокардия, жүрек бұлшықетінің жедел инфаркты ауруларымен орташа, ал вазамоторлы аллергиялық ринит пен аллергиялық емес бронхиальды демікпе ауруларымен әлсіз корреляциялық байланыс бар. Кадмийдің токсиндік әсері гипертониялық, жүректің созылмалы ревматикалық, вазамоторлы аллергиялық ринит және қатерлі ісік ауруларында көрінеді. Біз өз зерттеулерімізде сондай-ақ Түркістан қаласы топырағының ауыр металдармен ластану дәрежесі мен тұрғындар аурулары арасындағы корреляциялық байланысты да (кесте 4) анықтадық. Мырыш үшін аллергиялық емес бронхиальды демікпе, ал мыс үшін жүректің ишемиялық ауруы, ишемиялық аурудың ішіндегі стенокардия ауруларымен, ал қорғасын үшін жүректің ишемиялық ауруымен жоғары корреляциялық байланыс бар екендігі анықталды. Орташа корреляциялық байланыс мырыш пен жүректің созылмалы ревматикалық ауруы, жүрек бұлшық етінің жедел инфаркты ауруы арасында байқалды. Кесте – 3. Тұрғындардың аурулары мен ауыз су құрамындағы ауыр металдар арасындағы корреляциялық байланыс коэффициенттері
Кесте – 4. Тұрғындардың аурулары мен топырақ құрамындағы ауыр металдар Арасындағы корреляциялық байланыс коэффициенттері
Қорыта айтқанда, зерттеу нәтижелерінен әрбір ауыр металл бір ғана аурумен ғана емес, екі немесе одан да көп аурулармен байланысы бар екендігі көрінеді. Аурудың ауыр металдарға тәуелділігі бір жағдайда тура, ал екінші жағдайдарда керісінше, бұл олардың мөлшеріне байланысты болуы мүмкін. ӘДЕБИЕТТЕР 1 Оспанова С., Бозшатаева Г. «Экология». Алматы, 2002. 2 Владимиров А.М., Ляхин Ю.И., Матвеев Л.Т., Орлов В.Г. Охрана окружающей среды. Л., 1991. 3 Чигаркин А.В. Региональная геоэкология Казахстана: учебное пособие. Алматы: Қазақ университеті, 2000. – 224 с. REFERENCES 1 Оспанова С., Бозшатаева Г. «Экология». Алматы, 2002. 2 Владимиров А.М., Ляхин Ю.И., Матвеев Л.Т., Орлов В.Г. Охрана окружающей среды. Л., 1991. 3 Чигаркин А.В. Региональная геоэкология Казахстана: учебное пособие. Алматы: Қазақ университеті, 2000. 224 с. Резюме А. М. Сейтметова, М. М. Утебаева (Международный казахско-турецкий университет им. Х.А.Ясави, Туркестан) ВЛИЯНИЕ АНТРОПОГЕННЫХ ФАКТОРОВ НА СОСТОЯНИЕ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ ГОРОДА ТУРКЕСТАН В этой статье приведена влияние антропогенных факторов на состояние здоровья населения города Туркестана. В качестве исследуемого материала были взяты ряд обьектов в городе, были определены количество тяжелых металлов в питьевых водах, почве, и их корреляционная зависимость с показателями заболеваемости населения. Поступила Т   еоретические и экспериментальные исследования
УДК 579.846.2 С. А. АЙТКЕЛЬДИЕВА, Л. Г. ТАТАРКИНА, Г. Б. БАЙМАХАНОВА, А. М. НУРМУХАНБЕТОВА, Э. Р. ФАЙЗУЛИНА (РГП «Институт микробиологии и вирусологии» КН МОН РК, г. Алматы) ОПРЕДЕЛЕНИЕ СТЕПЕНИ КОРРОЗИЙНОЙ АГРЕССИВНОСТИ ОТДЕЛЬНЫХ ШТАММОВ МИКРООРГАНИЗМОВ В ЖИДКИХ СРЕДАХ S. A. Atkeldiyeva, L.G. Tatarkina, G. B. Balmakhanova, A. M. Nurmuhanbetova, E. R. Falzulina (Institute of Microbiology and Virology, Almaty) DETERMINATION OF THE DEGREE OF CORROSION AGGRESSIVENESS OF MICROORGANISMS STRAINS IN LIQUID MEDIA Keywords: biocorrosion, corrosion dangerous-microorganisms, the degree of corrosion. Abstract: Studies to determine the corrosion activity of individual strains of microorganisms in liquid media were conducted. It was determined that strains of denitrifying, iron-and manganese-oxidizing microorganisms, which are facultative anaerobes, in a liquid medium under aerobic conditions form a protective biofilm on the surface of steel plates 3, which slows the development of corrosion processes within 7 months 1.5-2 times compared with control. The strains of sulfate-reducing bacteria which are strict anaerobes, in a liquid medium accelerate corrosion processes, forming iron sulfide on the metal surface. Аннотация. Проведены исследования по определению коррозийной активности отдельных штаммов микроорганизмов в жидких средах. Установлено, что штаммы денитрифицирующих, железоокисляющих и марганецокисляющих микроорганизмов, являющиеся факультативными анаэробами, в жидкой среде в аэробных условиях образуют защитную биопленку на поверхности пластин из стали-3, которая замедляет развитие коррозийных процессов в течении 7 месяцев в 1,5-2 раза по сравнению с контролем. Штаммы сульфатредуцирующих бактерий, которые являются строгими анаэробами, в жидкой среде способствуют ускорению процессов коррозии, образуя сульфид железа на поверхности металла. Ключевые слова: биокоррозия, коррозийно-опасные микроорганизмы, степень коррозии Кілтті сөздер: биокоррозия, коррозиялық қауіпті микроорганизмдер, коррозия дәрежесі. Обсуждение вопроса биокоррозии приобрело особую актуальность в последние годы. В Казахстане в настоящее время систематически не изучаются те группы микроорганизмов, которые ответственны за биокоррозию. Нет исследований по мерам борьбы с микробиологической коррозией металла. Как известно в процессах биокоррозии участвуют различные виды как гетеро-трофных, так и литотрофных микроорганизмов. Среди коррозийно-опасных гетеротрофных микроорганизмов можно выделить такие группы, как: денитрифицирующие, сульфатредуцирующие и железобактерии. Известно, что денитрифи-цирующие микроорганизмы ускоряют процесс разрушения металлов, образуя коррозионно-активные соединения СО2 и NH3, вызывающие электрохимическую коррозию. Железобактерии, сборная группа микроорганизмов, способных как окислять соединения двухвалентного железа в трёхвалентные, так и осаждать на поверхности и внутри клеток гидроксиды железа. Сульфа-тредуцирующие бактерии вызывают коррозию металлов в процессах катодной деполяризации за счет образования сульфида железа [1-9]. Целью данной работы было определение степени коррозии пластин из стали-3 под воздейст-вием отдельных групп коррозийно-опасных микроорганизмов в жидких средах.
Для проведения экспериментов были использованы различные группы коррозийно-опасных микроорганизмов. Все микроорганизмы были выделены ранее из образцов грунта околотрубного пространства нефтепровода «Каракоин-Шымкент», отобранных с 6 участков, включая и участок, подверженный коррозии (точка 1554,2 км, наличие повреждений в обмотке). После предвари-тельной проверки, были отобраны активные штаммы коррозийно-опасных микроорга-низмов (КОМ): сульфатредуцирующие (СРБ) – СРБ-№ 4, СРБ-№ 5; денитрифицирующие – ДКШ-5-1 и ДКШ-5-5; железоокисляющие – FeКШ-3-2, FeКШ-4-1 и марганецокисляющие – MnКШ-5-3, MnКШ-6-1 [10]. Отобранные штаммы микроорганизмов высевали на селективные среды. Денитрифицирующие – на среду Гильтая, железо- и марганецокисляющие – на среду Захаровой-Парфеновой, СРБ – на среду Постгейта В. Инкубацию проводили в термостатах при температуре 28оС [11-12]. Во все сосуды были помещены по 2 пластинки из стали-3 размером 10?10?0,4 мм. Пластинки предварительно были зачищены, пронумерованы, обезжирены 96% этанолом и взвешены на электронных весах до 4 знака. Контролем служили пластинки, помещенные в стерильную среду без микроорганизмов. Стерилизацию пластинок проводили сухожаровым способом при темпера-туре 105оС в течение 1 ч. Каждый опыт ставился в нескольких повтор-ностях для того, чтобы проследить коррозионную активность в динамике. Инкубацию прово-дили в термостатах при 28оС. Результаты коррозийной активности штаммов оценивали взвешиванием пластинок после предварительной обработки жидкостью для удаления продуктов коррозии следующего состава: H2SO4 (конц.) – 84 г, лимоннокислый аммоний двухзамещенный – 100 г, тиомочевина – 10 г, вода дистиллированная – 880мл.
жүктеу/скачать 5.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||