Үнді есебі.
Маймылдар туралы есеп.
Эрамыздың VI ғасырында адам баласының даму тарихына тамаша үлестер қосқан дарынды грек халқының мәдени мұралары мен ғылым-математика саласындағы еңбектері талан-таражға ұшырып құлдырады. Осы кезде арифметика мен алгебра саласында үнділер ірі табысқа жетті.
Үндінің математик-астрономдары Брамагупта, Бхаскара т.б. Үндістанның тамаша табиғатын өлеңге қосып, теңдеулер арқылы шығарылатын қызықты және түсінікті есептер құрастырды. Мысалы, Бхаскара маймылдар туралы мынадай өлең есеп жазды:
Екі топ болып баршасы
Жүрді ойнап маймылдар,
-дің шаршысы
Шоқ орманда сайрандар,
Он екі маймыл безектеп,
Ауаны жарып айғайлар,
Айтып көрші есептеп,
Барлығы қанша маймыл бар?
Бұл есепті Бхаскара мынадай квадрат теңдеу арқылы шығарып, теңдеудің екі түбірін тапты.
()² +12=x
x² -64x+768=0
x1 =48 x2 =16
Үнділер бірінші, екінші дәрежелі теңдеулердің шешу тәсілдерін білді және теңдеулерді шешкен кезде теріс және иррационал сандарды қолданып отырды.
Достарыңызбен бөлісу: |