3-кесте. 4-6 жастағы балалардың дене дайындығы
Дене
қуаты
қасиеті
|
Сынық
жаттығулары
|
Жас
|
Ұлдар
|
Қыздар
|
Деңгей
|
Төмен
|
Орта
|
Жоғары
|
Төмен
|
Орта
|
Жоғары
|
Ептілік
үйлесім-ділігі
|
Кіші допты
3 м қашықтық-
тан нысанаға
дәл лақтыру
(нысанадан
ауытқуы, см)
|
4
5
6
|
110-86
70-50
60-46
|
85-55
50-35
45-30
|
55-төм
35-төм
30-төм
|
120-91
100-71
80-56
|
90-60
70-40
55-35
|
60 т.
40 т.
35 т.
|
Тепе-теңдік
сақтау: жалаң-
аяқ бір аяқта
тұру, с.
|
4
5
6
|
2-3
3-5
4-7
|
4-5
6-7
8-10
|
5 жоғ
7 жоғ
10 жоғ
|
2-5
3-7
4-8
|
6-7
8-10
9-12
|
7 жоғ
10 жоғ
12 жоғ
|
Күш
жылдам-
дығы
|
Орнынан
ұзындыққа
секіру, см
|
4
5
6
|
61-75
91-100
111-112
|
76-90
101-114
123-135
|
90 ж.
115 ж.
136 ж.
|
61-75
86-98
101-113
|
76-90
99-110
114-125
|
90 ж.
110 ж.
125 ж.
|
Икемді-лік
|
Отырған
қалыпта
алдыға еңкею, см
|
4
5
6
|
4-8
2-5
2-5
|
9-12
6-9
6-8
|
12 ж.
9 ж.
8 ж.
|
5-9
3-6
2-6
|
10-13
7-10
7-9
|
13 ж.
10 ж.
9 ж.
|
Күш
жаттығу-лары
|
Тізені бүгіп,
шалқадан
жатқан
қалыпта
кеудені
көтеру (30 сек
ішінде ор-у)
|
4
5
6
|
9-10
11-13
14-16
|
11-12
14-15
17-18
|
12 ж.
16 ж.
18 ж.
|
7-9
10-12
13-14
|
10-11
13-14
15-16
|
11 ж.
14 ж.
16 ж.
|
Белтемірде
қолды бүгіп,
асыла ұстап
тұру, см
|
4
5
6
|
3-7
5-11
7-15
|
8-10
12-16
16-24
|
10 ж.
16 ж.
24 ж.
|
2-5
4-7
7-10
|
6-8
8-10
11-14
|
8 ж.
10 ж.
14 ж.
|
Сондықтан мектеп жасына дейінгі мекемелердегі балалардың мұндай қозғалыстарын дұрыс жоспарлап, іске асыру арқылы балалардың қимылдарын қалыптастыруға, саналы қозғалыстарын көбейтуге болады. Ұйымдастырылған қозғалыстар аз болуына байланысты соңғы жылдары гиподинамияның (лат.динамика – қозғалыс) белгілері пайда бола бастады. Гиподинамия деп бұлшық еттердің қозғалыс белсенділігінің төмендеуін атайды. Бұл көбінесе бала аз қимылдағанда пайда болады. Бүгуге қатысатын бұлшық еттері әлсіз болғандықтан және олардың қозғалыс нейрондарының еңбек қабілеті төмен болғандықтан мектепке дейінгі жастағы балаларда сурет сабағында немесе басқа сабақта 4-5 минөттан кейін-ақ жиырылатын бұлшық еттері босайды да, мазасыздана бастайды: дұрыс отырмайды, сондықтан омыртқалары қисайып кетуі мүмкін. Әсіресе, ұзақ түрегеліп тұра алмайды. Осыған байланысты балаларды 2-3 минөттан артық тік тұрғызуға болмайды.
Сәби және мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің амалдары
Сәби және мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің негізгі амалдары – дене тәрбиесі жаттығулары. Дене жаттығулары қозғалыс шеберлігі мен дағдысын қалыптастырады, дене қасиеттерінің дамуына әсер етеді. Балалардың ағзасына дене жаттығуларының тиімді, жақсы әсер етуі үшін дене тәрбиесінің қосымша амалдары табиғаттың сауықтыру күштері мен гигиеналық факторлар қолданылады.
Дене тәрбиесі жаттығулары. Сәби және мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесінің міндеттерін дұрыс орындау үшін үш топқа дене тәрбиесі жаттығулары қолданылады: 1) негізгі гимнастика; 2) қозғалмалы ойындар; 3) түрлі спорттық жаттығулардың қарапайым түрлері;
Негізгі гимнастика жаттығуларына жататындар: 1) балалардың әр мүшелеріне арналған жалпы дамыту жаттығулары, бұл жаттығулар спорт құралдарымен (доптар, кубиктер, жалаушалар, гимнастикалық таяқтар, булавалар т.с.с.) және құралдарсыз орындалады; 2) әр түрлі жүру, жүгіру, секіру, лақтыру, өрмелеу, еңбектеу, тепе-теңдік сақтау, асылу түрлері; 3) саптық жаттығулар (сапқа тұру және қайта тұрулар, бұрылулар, жинақталу және созылулар); 4) би жаттығулары. Би жаттығуларының сипаты жаттығуды жүргізушінің таңдауына байланысты, оларды мүсін, сымбат түзулігіне, дене қуаты қасиеттеріне, әр түрлі бұлшық ет топтарына арнауларына болады. Негізгі гимнастканың жаттығулары әр түрлі күрделі қозғалыстарды үйрету үшін, баланың кеңістікте өзінің денесін басқара білуін қалыптастыру үшін қажет.
Барлық амалдардың ішінде негізгі орынды қозғалмалы ойындар алады. Ойындар кезінде дене қасиеттерін кешенді дамыту жағына көп көңіл аударған дұрыс болады. Бала ағзасының барлық жүйесінің қызметтік мүмкіншілігін дамытуға да көп көңіл бөлу қажет.
Бес жасқа толған балалардың дене тәрбиесіне спорт түрі жаттығуларының қарапайым түрлерін кіргізуге болады. Ол түрлер: шаңғы мен жүгірудің қарапайым тәсілдері, суда жүзу, доппен ойналатын ойын түрлерінің қарапайым тәсілдері т.с.с. Спорт түрлерінің жаттығуларын орындау білім беру және денсаулықты нығайту міндеттерін орындаумен қатар, спорт түрлеріне деген қызығушылықтарын қалыптастыра бастайды.
Достарыңызбен бөлісу: |