INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
«GLOBAL SCIENCE AND INNOVATIONS 2020: CENTRAL ASIA»
NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, FEB-MARCH 2020
172
Америкасида, хусусан, Кариб мамлакатларида реаллик кўринишида воқеланган
мўъжизани “магик реализм” деб атаган. У сеҳрлидир”.
Бу гапдан кўриниб турибдики, ёзувчининг ўзи магия оламида яшайди.
Алалхусус, шоҳ асарида бир шаҳарчанинг мудҳиш ва тумтароқ образини магик
бўёқлар ҳамда реалистик тасвир услуби ёрдамида яратган Маркес Булгаковнинг
эътиқодсиз шўро жамиятига жавобан ўзининг ёлғизликка маҳкум Макондосини дунё
адабиёти жуғрофиясига олиб кирди. Ва бу билан Лотин Американча магреализмнинг бор
мўъжизавий кучини барчага намойиш этди.
АДАБИЁТЛАР:
1. Булгаков М. “Уста ва Маргарита”. – Т.: “Шарқ”. НМАК Бош таҳририяти, 2008 йил.
2. Маркес Габриэль Гарсия. “Ёлғизликнинг юз йили”, - Т.: Ғафур Ғулом номидаги
Адабиёт ва санъат нашриёти, 1990 йил.
3.http://Natapa/msk.ru/sborniki-pod-redaktsey-n-t-paxsaryan/poetika-magichesko-gorealizma-v-
romani-gabrielya-garsiya-markesa-sto-let-odinochestva.html
ONA TILI DARSLARIDA UYADOSH SO‘ZLAR USTIDA ISHLASH
METODIKASI
Sattorova Muborak Rahmatovna
катта ўқитувчи, НДПИ
Навоий, Ўзбекистон
Annotatsiya: O‘quvchilar so‘z boyligini oshiruvchi asosiy vositalardan biri uyadosh
so‘zlardir. Uyadosh so‘zlarni o‘rganish jarayonida umumiy va xususiy ma’noli so‘zlar ustida
ishlash, ularning ishlatilish o‘rinlari tahlil etilgan.
Kalit so‘zlar: uyadosh so‘z, jins-tur munosabati, nav, xil, umumiy va xususiy ma’noli
so‘zlar.
So‘z tilning – asosiy birligi. O‘quvchi fikrini maqsadga muvofiq aniq ifodalay olishi
uchun tildagi so‘zlar va ularning ma’no qirralarini chuqur bilish lozim. So‘zning ma’nolari esa
uning “atrofidagi” so‘zlar bilan bo‘lgan munosabatida ochiladi. Shuning uchun o‘quvchi sozning
“qo‘shnilari” bilan o‘xshash va rarqli xususiyati, boshqacha qilib aytganda, sinonimik,
antonimik, va hokazo munosabatlarini puxta o‘zlashtirishi kerak. Masalan, bola so‘zini olsak,
uning bir ma’no qirrasi farzand so‘zi bilan munosabatda, bir qirrasi go‘dak , chaqaloq, uchinchi
bir ma’nosi polapon so‘zi bilan munosabatda ochiladi. Jumladan, qo‘yning bolasi deb bo‘ladi-
yu, qo‘yning farzandi deb bo‘lmaydi. So‘zlarning bunday ma’no nozikliklari bilan farqlanishini
yaxshi bilgan o‘quvchi o‘z nutqida uslubiy va mantiqiy xatolarga yo‘l qo‘ymaydi.
O‘quvchilar so‘z boyligini oshiruvchi asosiy vositalardan biri uyadosh so‘zlardir.
Uyadosh so‘zlar deganda jins-tur munosabati asosida bog‘langan so‘zlar tushuniladi. Masalan,
qovun so‘zi jins nomini bildirsa, bo‘rikalla, bosvoldi, asati, amiri, oqurug’ kabi so‘zlar
qovunning turlarini anglatadi. Boshlang’ich sinf ona tili va o‘qish darsliklarida uyadosh alohida
mavzu sifatida berilmagan. Biroq boshlang’ish sinf ona tili va o‘qish darsliklarida turli guruhga
mansub ko‘plab uyadosh so‘zlar uchraydi. Bu esa boshlang’ich sinflarda uyadosh so‘zlar ustida
alohida ish olib boorish zarurligini ko‘rsatadi.
|