Қоғамдық ғылымдар жүйесінде этнология және оның орны
Микронезия халықтары. Микронезия – (
жүктеу/скачать 146.94 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тілдер [ өңдеу | қайнарын өңдеу ]
| Микронезия халықтары. Микронезия – ( көне грек тілінен аударғанда «микро» «кішкентай, кішігірім» деген мағына білдіреді) көптеген аралдар жиынтығы. Океанияның солтүстігінде орналасқан. Бұл аралдардың тұрғындары – полинезиялықтардың, милонезиялықтардың қосылуынан шыққан. Океания халықтарының этникалық құрамы жергілікті тұрғындармен бірге Еуропа,Азия, Америка және т.б. жерлерден келген адамдардан құралған. Микронезиядағы құрғақ жердің жалпы аумағы өте кішкентай, сондай-ақ халық саны да үлкен емес. Халқы 133 мың (2000 жылы). Ресми тілі – ағылшын тілі. Жергілікті халықтардың тілдері де кең тараған. Тұрғындарының басым көпшілігі – протестанттар, қалғандары – католиктер. Антропологиялық жағынан меланезиялыққа, поленезиялықтарға өте қатты ұқсас болып келеді. Соның ішінде меланезиялықтардың оңтүстік батыста, азаматтардың әсері көбірек. Арал тұрғындарының арасында балық аулау кәсібі жақсы дамыған. Арал халқы ашық теңізде жақсы жүзе біледі. Қарапайым халық үйлерін ағаштан істелген тіркеулердің үстіне пальманың жапырағын жапқан. ХVІІ ғасыр Маркан аралдарының барлығы 103 үй болып, оның 53 де ру басшыларының үйі болған. 150 лашықта қарапайым адамдар тұрды. Микронезия екі бөлікке бөліп қарастырамыз. Оны жоғары және төмен деп. Жоғарғы бөлігінде теңізде жүзушілер,әскерлер,қайық істеушілер, теңізшілер жатады.Ал төмендегілерге шаруалар, егіншілер, балықшылар т.б. кірген. Ру көсем бастықтары, құқықтың бәріне ие болады. Арал тұрғындары ата баба аруағына сиынды.
15. Таяу Азия халықтарының этногенезі, этникалық тарихы Таяу Шығыс — Алдыңғы Азия және Солтүстік Африкада орналасқан аймақтың атауы. Атауды еуропалықтар өздеріне жақын жатқан шығыс аумақ болғандықтан осылай атаған.Негізгі халық: арабтар, парсылар, түріктер, күрдтер, еврейлер, армяндар, грузиндер және әзірбайжандар болып табылады. Халқының ауқымды бөлігінің діни наным сенімі — ислам, сондай-ақ бұл жерде индуизм мен христиандықта таралған. Таяу Шығыс арқылы Еуропа мен Африкадан Азияға бағытталған негізгі жол бар. Аймақтағы ең ірі этникалық топтар — арабтар, күрдтер, парсылар, түріктер, әзірбайжандар және армяндар. Таяу Шығысты бұрыннан мекен етіп жатқан өзге этникалық топтарға: амазигтер, берберлер, арамейлер, ассириялықтар, балучи, копт, киприоттар, друздар, гиляктар, гректер, еврейлер, лазалар, луралар, мандейлер, марониттер, мазандерандар, Мхаллами, навар, понтикалық гректер, рум, самариялықтар, шабактар, талыши, таталар және зазалар жатады. Диаспоралар: албандар, бенгалдар, британдықтар, босниялықтар, қытайлар, черкестер, Қырым татарлары, филиппиндер, француздар, үндістер, индонезиялықтар, итальяндықтар, малайлар, пәкістандықтар, пуштундар, пенджабтықтар, сығандар, түрікмендер. Тілдер[өңдеу | қайнарын өңдеу]Сөйлеушілер саны бойынша алты жетекші тіл — араб, парсы, түрік, күрд, иврит және грек тілдері. Араб және иврит тілдері афро-азиялық тілдер отбасын білдіреді. Парсы, күрд және грек тілдері үнді-еуропалық тілдер әулетіне жатады. Түрік тілі түркі тілдер отбасына жатады. Олардан басқа, Таяу Шығыста шамамен 20 тіл кең таралған. Араб тілі — Таяу Шығыстағы ең көп таралған тіл. Семит тілдер тобына кіретін тағы бір тіл — арамей тілінде негізінен ассириялықтар мен мандейлер сөйлейді. Мысырда сива тілінде сөйлейтін оазистық берберлер бар. Парсы тілі — Иранда және көрші елдердің кейбір шекаралас аудандарында қолданылады. Ол үнді-еуропалық тілдер отбасының үнді-иран бұтағына жатады. Аймақта қолданылатын басқа иран тілдеріне пушту, күрд диалектілері, семмани, луриш және т. б. кіреді. Түрік тілінің таралуы негізінен Түркиямен шектеледі. Ол алтай тілдерінің түркі тілдері бұтағына жатады. Иврит — Израильдің екі ресми тілінің бірі (екіншісі-араб). Израиль халқының 80%-дан астамы иврит тілінде сөйлесе, қалған 20%-ы араб тілін қолданады. Грек тілі — Кипрдің екі ресми тілінің бірі және елдің негізгі тілі. ХХ ғасырға дейін ол Кіші Азияда және Мысырда кеңінен таралған еді. Ағылшын тілі — Таяу Шығыс елдерінде екінші тіл ретінде кеңінен қолданылады. Сонымен қатар, кейбір Әмірліктердегі негізгі тіл болып табылады. Израильдегі ағылшынтілді елдерден (Ұлыбритания, АҚШ, Австралия) көшіп келген еврей иммигранттарының арасында да таралған. Француз тілі — Ливанның мемлекеттік мекемелері мен БАҚ-да қолданылады, сонымен қатар Мысыр пен Сирияның кейбір бастауыш және орта мектептерінде оқытылады. Сонымен қатар, Франция еврейлерінің Израильге кеңінен көшіп келуіне байланысты, француз тілі — шамамен 200 000 Израиль азаматтарының ана тілі. Мысырдағы франко-мальта диаспорасы мальта тілінде сөйлейді. Аймақта армян тілінде сөйлейтіндерді де кездестіруге болады. Грузин тілінде грузин диаспорасы сөйлейді. КСРО-ның ыдырауынан кейін басталған эмиграцияға байланысты, Израиль халқының едәуір бөлігі орыс тілінде сөйлейді. Орыс тілі бүгінде Израильдің бейресми тіл. Таяу Шығыстағы ең ірі румын тілді қауымдастық Израильде орналасқан, онда 1995 жылы халықтың 5% - ы румын тілінде сөйледі. Бенгал, хинди және урду тілдерінде Пәкістан, Бангладеш және Үндістаннан келген көптеген иммигранттар сөйлейді. жүктеу/скачать 146.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|